سوپرمارکت مالی با تلفیق صنعت بیمه و بانک و حفظ رویکرد حاکمیت شرکتی/ محمد اصغری

 تغییر رفتار و مدل های بوجود آمدن کسب و کارهای نوظهور و نوین، ورود طبقه اجتماعی متوسط در راس عرصۀ اقتصادی، سرعت افسارگسیخته تغییر فناوری و محکومیت صنایع قدیمی به پوست اندازی، اکنون فرصتی را در اختیار عرصه رقابت گذاشته است تا با مدل سازی نوین در دو صنعت بانکداری و بیمه که جزء صنایع پیشران کشوری و از ملزومات اقتصاد مدرن هستند فضا را برای رقابت و متنوع سازی محصولات جایگزین و ورود تازه واردها به نظام بانکی و بیمه ای آماده کند.

اقتصاد، بی‌وقفه چرخه‌ای از منابع مالی را طی می‌کند که سوژه‌های اصلی آن پس‌انداز و سرمایه آزاد وام‌گیرندگان است. در حالت عادی، بعضی پس‌انداز می‌کنند، در حالی که بعضی دیگر نیاز به منابع مالی اضافی برای توسعه فعالیت اقتصادی خود دارند. در این حالت هر مشتری را می توان به عنوان یک منبع بالقوه تامین مالی به شمار آورد. در بازارهای کارا انتقال پول از پس‌اندازکننده به وام‌گیرنده از طریق واسطه‌ها و خدمات دهندگان مالی صورت می‌پذیرد. ایده همکاری بین بانک‌ها و شرکت‌های بیمه مدت‌ها مطرح بوده است اما هردو مؤسسه از لحاظ فنی برای ایده‌های فوق آمادگی لازم را نداشتند. اکنون فعالیت‌های مشترک بانک‌ها و شرکت‌های بیمه به‌صورت قابل‌توجهی رشد کرده و فرصت‌های جدیدی برای تلفیق و جهانی‌سازی بازارهای مالی فراهم شده است.

تلفیق بانک‌ها و شرکت‌های بیمه برای شناسایی خصوصیات، الگوها، و شکل آنها در ادبیات علمی داخلی و خارجی مطرح و محققان بسیاری به مطالعه نظری رویکردهای مفهومی جنبه‌های مختلف تلفیق این دو نهاد مالی پرداخته‌اند. که نتایج تحقیقات آنها، مبنای توسعه رویکردهای عملی برای طراحی و پیاده‌سازی تلفیق بانک‌ها و شرکت‌های بیمه از طریق راه اندازی سوپرمارکت مالی بوده است.

در شکل گیری سوپر مارکت مالی تعامل بین بانک‌ها و شرکت‌های بیمه، مکانیزم عملکرد و قانونگذاری، تحلیل ویژگی‌ها و توسعه آنها و مبانی نظری و متدولوژی مسئله مورد بررسی قرار گرفته است و  فرآیندهای تبدیل و تغییر ساختار اقتصادی توسعه به همراه تحقیقات سیستماتیک و جامع بلاخص قوانین و آئین نامه های پیچیدۀ موجود در هر دو سیستم  نقش موثری در شکل گیری این مدل کسب و کار بوده است.

هدف این یادداشت بررسی مبنای نظری و متدولوژی توسعه رویکردهای مفهومی در شکل‌گیری سوپرمارکت‌های مالی به‌ عنوان پیش نیاز ایجاد همکاری بین بانک و بیمه می باشد که ایده اصلی این فعالیت، ارائه بسته عمومی خدمات مالی به افراد "در یک اداره" است. استفاده از سوپرمارکت مالی باعث صرفه‌جویی منابع اداری، مدیریتی، و فناوری شده و این همکاری باعث افزایش رقابت مؤسسات مالی و ایجاد فرهنگ خدمت به مشتری می‌گردد. بدین ترتیب، یک مرجع کلی برای مشتریان ایجاد می‌گردد که حس آمدن به یک اداره برای دریافت انواع خدمات مالی را آسان‌تر و جذاب تر میکند.

سوپرمارکت مالی یک مدل مالی مشتری‌مدار است که تنها کانال مشتریان برای دسترسی به خدمات مالی می‌باشد.

Sarvanskaya G.V.  اشاره می‌کند که یکی از مؤلفه‌های سوپرمارکت مالی سیستمی است که افراد را به معاملات مالی پیوند می‌دهد و منافع واقعی برای مشتریان و خانواده آنها فراهم می‌سازد و سهم پس‌انداز و درآمد آنان را ضمانت می‌کند.

هدف سوپرمارکت مالی در قالب شرکت‌های مالی و بازاریابی، پیاده‌سازی و ارائۀ انواع خدمات مالی (بانکداری، بیمه، لیزینگ، سرمایه‌گذاری) و (کارگزاری، ثبت، حسابرسی، حقوقی، املاک) و قابلیت دسترسی برای کسب آنهاست. توجه به توسعۀ محدودۀ محصولات، سهم بازار، وضعیت مالی، و موضع بازار از نظر کارشناسان یک مؤلفۀ مهم از واسطه‌گری مالی بوده و به‌عنوان یک سیستم مدیریت پول نقد مطرح می‌شود. دورۀ مدرن اقتصاد ایران، همواره با محدود شدن منابع سرمایه‌گذاری در بخش تولید، عدم وجود منابع کافی برای اجرای پروژه‌های منطقه‌ای در حوزه حمل و نقل و زیرساخت‌های اجتماعی، مسکن و خدمات همگانی و نوآوری همراه بوده است. بدون تقویت فعالیت مالی نمی‌توان بر عدم‌تعادل اقتصاد کلان و تحول اقتصادی و ساختاری آن غلبه کرد و مسائل پیچیده اجتماعی را حل کرد. به این دیدگاه عدم اجرای صحیح قوانین بیمه ای و آئین نامه های دست و پاگیر و عدم شفافیت های مالی در اجرای حاکمیت شرکتی را نیز اضافه کنید.

ویژگی‌های بارز سوپرمارکت های مالی از سایر مؤسسات مالی را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد:

• توانایی ایجاد ارزش اضافی
• ایجاد استانداردهای خدماتی جدید : سطح بالای خدمات و رویکرد فردی به هر مشتری
• اشتغال زایی
• معرفی محصولات مالی پیشرفته
• وجود تقاضای بالقوه برای محصولات مالی

یکی از ویژگی‌های اصلی که سوپرمارکت مالی را از سایر صور تعامل بین شرکت‌های بیمه و بانک‌ها متمایز می‌سازد، مسئولیت‌پذیری مالی مرکز مدیریت سوپرمارکت است. در واقع، ایجاد یک سوپرمارکت مالی به معنی خرید یک واسطه مالی از دیگری است و این به‌نوبه خود بیانگر نیاز به هماهنگی کار آنها و فرمانبرداری از یک هدف واحد از آغاز فعالیت‌های مشترک می‌باشد. نمای خارجی مدل سوپرمارکت مالی این است که مشتری با ورود به این دفتر، یک دفتر مالی چندمنظوره را می‌بیند که انواع خدمات مالی را ارائه میدهد و ظیفۀ بخش داخلی سوپرمارکت مالی سیاست قیمت‌گذاری یک محصول هماهنگ برای مشتریان است. برای این کار، یک کمیته مشترک ایجاد می‌شود که نماینده تمام فعالیت‌های سوپرمارکت است. تعیین بودجه، انجام هزینه‌ها و برنامه‌ریزی مالی این سازمان برعهده این کمیته مالی است. کمیته سرمایه‌گذاری نیز، مسائل سرمایه‌گذاری دوجانبه بین مشتریان سوپرمارکت مالی را برنامه ریزی می‌کند و با معرفی فناوری‌های اطلاعاتی جدید در اجرای خدمات مالی، مسئول اجرای دقیق سیاستهای سرمایه‌گذاری نیز می باشد.

از مزایای ایجاد یک سوپرمارکت مالی میتوان به صرفه‌جویی در منابع اداری، مدیریتی، بازاریابی، و فنی، افزایش رقابت‌پذیری، افزایش خدمات فروش، فرصت کار با یک مخاطب ذینفع خاص، توسعه پایگاه مشتری، ارائه برنامه‌های مشارکت ویژه، دسترسی به کانال‌های جدید برای فروش محصولات و مشتریان جدید در یک اداره، تجمیع منابع و ایجاد پایگاه مشابه برای برنامه اعتباری، افزایش وفاداری مشتری به‌واسطه اعتماد به همکاری بانک با این مؤسسات نام برد و از معایب آن میتوان به  نیاز به بازآموزی و آموزش اضافی، نیاز به کاهش زمان فروش محصول و همزمان‌سازی کانال جریان اطلاعاتی محصول، نیاز به تشکیل آرایه‌ای از خدمات مختلف، اشاره نمود.

ترکیب خدمات بانکداری و بیمه، اولین گام برای نفوذ بیشتر بازارهای بیمه و بانکداری بر رشد اقتصادی است. تلفیق خدمات مالی مختلف در یک زمان و مکان، نه‌تنها پیش‌شرطی برای فروش متقابل ایجاد می‌کند، بلکه از ایجاد نوآوری نیز پشتیبانی می‌کند. بدین ترتیب، تلفیق خدمات بر گروه‌های مختلف مشتریان تأثیر می‌گذارد. بنابراین لازم است روی راه‌های مختلف تلفیق خدمات مالی کار شود. باید توجه داشت که «محصول» (بیمه، بانکداری، مالی) و «خدمات» (بیمه، بانکداری، مالی) پس از کسر هزینه مصرف‌کننده و استاندارد سازی در ارائه، توانایی احراز نیازهای مشتریان شرکت‌های بیمه و بانک‌ها را دارا باشد.

به‌عنوان راهی برای تلفیق خدمات می‌توان سه معیار برای تمایز خدمات مالی مشخص کرد:

1. سطح تناسب خدمات با نیازهای مشتری
2. سطح پایه کیفیت خدمات مشاوره در خدمات خاص
3. ارزش افزوده برای مشتری، که نهایت هدف تلفیق خدمات مالی است.

نتیجه‌گیری

سوپرمارکت مالی یک مفهوم جدید برای توسعه بانکداری تجاری است، که بر اساس آن، مشتری نه‌تنها از خدمات بانکداری راضی می‌شود، بلکه محدودۀ وسیع‌تر و با کیفیت تری از خدمات را دریافت می‌کند، از جمله میتوان به خدمات بیمه، مشاوره، سرمایه‌گذاری، لیزینگ، بازاریابی، حسابداری، حقوقی، کارگزاری، املاک، و غیره اشاره نمود.

فعالیت‌های اصلی سوپرمارکت مالی عبارت‌اند از فعالیت‌های سازمانی، مشاوره، تأمین مالی‌، سرمایه‌گذاری، و تحلیل اطلاعات.

ایجادکنندگان سوپرمارکت مالی می‌توانند یک ساختار مالی قوی باشند، اما به احتمال زیاد یک گروه تأمین مالی ایجاد می‌شود که شامل بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، و شرکت‌های سرمایه‌گذاری (صندوق‌ها) می‌باشد.

  تهیه کننده : محمد اصغری. مدیر مالی بیمه رازی