تاریخچه پیدایش کلوزها در بیمه حمل ونقل ومقایسه کلوزهای 1983 با 2009 / جواد محمدیان امامی

ازآنجا که درکلوزهای 1983 ضعف مالی مالکان، اجاره کنندگان و اداره کنندگان کشتی بطورکلی استثناء شده بود، درکلوزهای 2009 این مطلب را اصلاح کرده و عنوان می نماید این استثناء زمانی اعمال می شودکه بیمه گذار در زمان بارگیری مورد بیمه به عرشه کشتی از این ضعف مالی مطلع بوده یا عرفاً وطبق روال عادی تجارت می بایستی بداند که نامبردگان دچار ضعف مالی هستند.

ریسک نیوز : بیمه نامه S.G  اولین بیمه نامه دریائی بود که مورد استفاده بیمه گران انگلیسی قرارمی گرفت. این بیمه نامه منشاء وپایه پیدایش بیمه نامه های حمل ونقل امروزی بود. بیمه نامه S.G  علامت اختصاری Ship and Goods  بود. بنابراین برای بیمه کردن کشتی ها و همچنین محمولات مورد استفاده قرارمی گرفت. بدین ترتیب که هرگاه می خواستند کشتی ای را بیمه کنند بخش مربوط به کالا را خط می زدند و آنگاه که نصمیم داشتند کالائی را بیمه کنند با خط زدن قسمت کشتی آن را حذف می کردند. واضح است که این بیمه نامه کفایت بیمه کردن هرگونه سفر و هرنوع کالا یا کشتی را نمی داد. به همین علت بیمه گران برای تکمیل کردن آن ضمائمی را به بیمه نامه سنجاق می کردند. درطول سالیان تعداد این ضمائم افزایش یافت و به دنبال آن بیمه گران با جمع بندی این متون، شرایطی را بوجود آوردند که بعداً به مجموعه شرایط یا Clauses  تغییر نام داد. دربیمه حمل ونقل،  کلوزهای FPA,WA و All Risks  برای اولین بار درسال 1912 توسط کمیته تکنیک و کلوز که کمیته ای متشکل ازبیمه گران لویدز وشرکت های بیمه انگلیس بود، بر اساس شرایط مورد عمل آن زمان تهیه شد.

علیرغم متن قدیمی، مشکل و پیچیده بیمه نامه S.G این بیمه نامه در پناه پافشاری های بیمه گران انگلیسی تاسال 1982  به حیات خود ادامه داد.  لیکن کلوزهای انستیتو بیمه گران کالا در سال 1963 تغییر یافت و النهایه در سال 1982 بازار لندن در یک تحول کلی کلوزهای جدید (A,Bو C) را عرضه کرد.

در کلوزهای FPA,WA و  ALL Risks کلوز تمام خطر به همان صورت که در بیمه نامه S.G آمده بود، تمام خسارات اتفاقی را پوشش می داد. معهذا خسارات ناشی از تاخیر و عیب ذاتی کالا از استثنائات بیمه نامه بود و فرانشیزی برای این کلوز( تمام خطر) پیش بینی نشده بود. براساس کلوزهای FPA و WA سال 1963 نه تنها کلیه خطرات بیمه نامه  S.G تحت پوشش قرارنمی گرفت. بلکه آن دسته از خطرات هم که از شمول پوشش بیمه نامه S.Gخارج بود، تحت پوشش کلوزهای مذکور نبود. و در نهایت تنها تفاوت بین کلوزهای FPA و WA طوفان دریا بود. کلوزWA طوفان را مشروط بر اینکه مبلغ خسارت آن بیشتر از فرانشیز پیش بینی شده باشد، پوشش می داد. اما کلوز  FPA  اینگونه خسارات را جبران نمی کرد. لیکن هر دو کلوز در صورتیکه کشتی حامل کالا به گل می نشست، غرق می شد ویا آتش می گرفت، خسارت های ناشی از آن را بدون در نظر گرفتن فرانشیز پرداخت می کردند.

پوشش بیمه درهر سه کلوز از زمان خروج کالا در انبار مبداء  شروع می شد و تا  ورود کالا به انباربیمه گذار(ضمن رعایت مدت زمان محدود پیش بینی شده در کلوزها) ادامه داشت.

هرسه کلوز براساس بیمه نامه S.G تفسیر می شد و بیمه نامه مذکور با انتقادات فراوانی روبرو بود.

جمله بندی قدیمی بیمه نامه دریائی که امروزه نیازی به آن نبود و بزرگترین انتقاد جامعه بازرگانی بین المللی این بود که متن بیمه نامه باید برای مردم عادی، بدون نیاز به تفسیر جملات نامفهوم و منسوخ شده قابل درک باشد. سابقه بیمه نامه مزبور که همواره با الحاق کلوزهائی اصلاح می شد، به این انتقاد را قوت بیشتر می بخشید.

پس از آنکه سازمان ملل وارد ماجرا گردید، بازارلندن قبول کردکه از 31 مارچ 1983 دیگر از بیمه نامه S.G استفاده نشود و به تدریج بیمه گران در کشورهای مختلف دنیا، مجموعه جدید را که شامل فرم ساده بیمه نامه جدید و کلوز های A,B و C می باشد، جایگزین بیمه نامه S.Gو کلوزهای قدیمی نمایند.

فرم بیمه نامه جدید یک سند معمولی است که در آن نام بیمه گر، مشخصات بیمه گذار، ذینفع بیمه نامه وجدول مشخصات کالا و کلوز مورد پذیرش بیمه گر درج می شود. در جدول مشخصات بیمه نامه، اطلاعات مربوط به کلوز تحت پوشش ومبلغ بیمه مشخص گردیده وبدین ترتیب مواد زائد بیمه نامه S.G حذف وآنچه موردنیاز بوددرکلوزهای سه گانه گنجانده شدند.

به هرحال استفاده از فرم بیمه نامه و کلوزهای جدید از 31 مارچ 1983 آغاز شد. درسالهای گذشته کلوزA جایگزین سلف خود یعنی All Risks و کلوزهای Bو C  به ترتیب جایگزین WAو FPA شدند. اما در کشور ما استفاده از این شرایط با تاخیر چند ساله و با تصویب آئین نامه شماره 36 شوایعالی بیمه از 01/10/1375 آغاز شد.

در فوریه سال 2006 زمانیکه بیش از 23سال از اجرای این کلوزها می گذشت، کمیته مشترک بیمه حمل ونقل ( Joint cargo clauses ) که آنرا به اختصار J.C.C می خوانیم نوعی  فرم نظر خواهی منتشر کرد تا  نظرات استفاده کنندگان از این کلوزها را جمع آوری نماید. این کمیته متعاقبا ً کارگروهی(working committee  ) را به ریاست آقای Nick Gooding مامور بررسی نتیجه این نظرخواهی کرد.کارگروه پاسخ های دریافتی را مورد تجزیه وتحلیل قرارداد و در ژانویه 2008 گزارش نهائی خود را منتشر کرد. براساس این گزارش در اکتبر2008  پیش نویس کلوزهای A,B,C جدید بمنظور دریافت نظرات ذینفعان منتشر شد.

آقای Gooding  در تاریخ 19 نوامبر 2008 متن نهائی کلوزها را در کنفرنس ونکوور به اطلاع شرکت کنندگان رساند و متعاقباً نسخه نهائی کلوز های جدید A,B,C   را به بازار بیمه لندن تسلیم کرد.

کلوزهای 2009 بیمه باربری پس از تصویب بیمه گران قرار شد از ابتدای سال 2009 بشرح زیر مورد استفاده قرارگیرد:

کلوز A به شماره 382

کلوز B به شماره 383

کلوز C به شماره 384

عمده ترین تغییراتی که در کلوزهای 2009 بعمل آمده بقرار زیر است:

متن کلوز ها به روز رسانی وساده نویسی شده تا  نیاز های استفاده کنندگان را پاسخگو باشد. 

عناوین کلوزها که بصورت حاشیه نویسی بود بصورت عنوان در بالای هر شرط قرارگرفت. در برخی موارد هم که عنوان با شرط مربوطه همخوانی نداشته حذف شد.

در واژه نگاری کلوزها

عبارت Subject matter insured (مورد بیمه ) جایگزین Cargo و Goods شد.

بجای Underwriter از کلمه Insurer استفاده شده است.

کلمه Employees جایگزین Servants  شده است.

واژه Lift van   از کلوزها حذف شده

مهم ترین تغییراتی که در شرط های موجود در کلوزها بوجود آمده بقرار زیر است:

سهم صاحب کالا از مسئولیت در تصادم متقابل به نحوی روشن بعنوان غرامت قابل جبران در شرط 3 کنجانده شده.

استثناء 4.3 که مربوط به عدم قابلیت بسته بندی یا نامناسب بودن بسته بندی یا آماده سازی کالا برای حمل ونقل است، را  زمانی قابل اعمال می داند که کالا نتواند حوادث عمومی سفربیمه شده را تحمل نمایدو بسته بندی یا آماده سازی کالا توسط بیمه گذار یا کارکنان او انجام شده باشد. ضمناً کارکنان بیمه گذار( Employee) را تعریف کرده و بطورصریح پیمانکاران مستقلی را که به امر چیدن کالا در کانتینر و نظایر آن می پردازند از قلمرو تعریف کارکنان بیمه گذار خارج کرده است.

در استثناء 4.6 که مربوط به اعسار و ورشکستگی یا ضعف مالی مالکان،اجاره کنندگان، اداره کنندگان کشتی است واژه arising from  را که در کلوزهای 1983بکار رفته بود  به واژه Caused by  عوض کرده و بدین ترتیب دامنه استثناء را محدود و دامنه حمایت از بیمه گذار را وسعت داده است.

ضمناً ازآنجا که درکلوزهای 1983 ضعف مالی مالکان، اجاره کنندگان و اداره کنندگان کشتی بطورکلی استثناء شده  بود، درکلوزهای 2009 این مطلب را اصلاح کرده و عنوان می نماید این استثناء زمانی اعمال می شودکه بیمه گذار در زمان بارگیری مورد بیمه به عرشه کشتی از این ضعف مالی مطلع بوده یا عرفاً وطبق  روال عادی تجارت می بایستی بداند که نامبردگان دچار ضعف مالی هستند. علاوه براین کلوز های 2009یادآوری می کند که استثناء در صورتی اعمال میشود که این ضعف مالی به گونه ای باشد که مانع از ادامه عادی یا اجرای عادی سفر شود.

مطلب دیگری که در کلوزهای 2009 مورد توجه قرار گرفته : عدم تسری این استثناء به بیمه گذاری است که قرارداد بیمه به او انتقال یافته ( بیمه گذاری که در بین راه محموله و بیمه نامه را خریداری کرده است.)

در شرط 4.8 استثناء کاربرد مواد اتمی وهسته ای را به نحو خاصی مورد توجه قرارداده و عبارتarising from  را که در کلوزهای 1982 بکار رفته بود باعبارت  directly or indirectly caused by تعویض کرده و دامنه استثناء را وسعت داده. علاوه بر این any weapon of war را که در کلوزهای 1983 بکار رفته بود با any weapon or device  عوض کرده و بدین ترتیب:  "سلاح جنگی را که با نیروی اتمی یا تجزیه اتم یا ترکیب اتم یا ترکیب هسته ای یا هرگونه واکنش مشابه یا نیروی رادیواکتیو کار می کند"  را  با "هرگونه سلاح یا وسیله ای که….. "  عوض کرده است. و بدین ترتیب دامنه شمول وسیله اتمی را گسترش داده یا به عبارت بهتر استثناء یاد شده را وسعت بخشیده.

یکی از نقاط ابهام کلوزهای 1983 استثناء عدم قابلیت دریانوردی یا نامناسب بودن کشتی یا وسیله حمل دریائی و همچنین نامناسب بودن کانتینر یا لیفت وانی بود که برای حمل محموله استفاده می شد. این موضوع در دو بند در شرط  استثناء 5 دیده شده بود . ابهام خصوصاً در مورد چشم پوشی بیمه گران در عدم قابلیت دریانوردی کشتی یا کرجی به نظر می رسید. بدین گونه که در بند 5.1 عنوان می شد در صورتیکه بیمه گذار یا کارکنان او در زمان بارگیری محموله به کشتی یا کرجی ازعدم قابلیت دریانوردی یا نامناسب بودن آن مطلع باشند این استثناء اعمال می شود. مفهوم مخالف موضوع یاد شده این بود که چنانچه بیمه گذار یا کارکنان او از این موضوع مطلع نبوده یا در آن دخیل نباشند، نباید این استثناء اعمال شود. بند 5.2 استثناء کلوزهای 1982 سعی داشت همین مطلب را عنوان کند و می گفت :

     بیمه گران ازهرگونه نقض تعهد ضمنی مربوط به قابلیت دریانوردی کشتی و نامناسب بودن کشتی برای حمل مورد 

    بیمه به مقصدصرف نظرمی نمایند.اما بلا فاصله اضافه می کرد : مگر اینکه بیمه گذار یاکارکنان وی ازچنین عدم قابلیت

    دریانوردی یا نامناسب بودن اطلاع داشته باشند.

کلوزهای 2009 این ایراد را بر طرف کرده. حالا دیگر شرط استثناء 5 از 3 قسمت تشکیل شده.

یک قسمت عدم قابلیت دریانوردی یا نامناسب بودن وسیله حمل و همچنین نامناسب بودن کانتینر را توضیح می دهد. قسمت بعد وضعیت بیمه گذاری که محموله را دربین راه خریداری کرده روشن می کند و قسمت سوم، چشم پوشی بیمه گران از عدم قابلیت دریانوردی کشتی و کرجی را توضیح می دهد. شرط 5 در کلوزهای 2009 بقرار زیر است:

5    5.1 این بیمه به هیچ وجه تلف،آسیب یاهزینه ناشی ازموارد زیر را پوشش نمی دهد.

    5.1.1  عدم قابلیت دریانوردی کشتی یا کرجی، یا نا مناسب بودن کشتی،کرجی  برای حمل سالم مورد بیمه،

                  هنگامیکه بیمه گذار در زمان بارگیری محموله به کشتی یا کرجی از موضوع مطلع باشد.

     5.1.2 نامناسب بودن کانتینر یا وسیله حمل زمینی برای حمل سالم مورد بیمه، هنگامیکه بارچینی یا بارگیری به

                      طریق زیر انجام شده:

                             قبل از آغاز این بیمه یا اینکه؛

                                      بوسیله بیمه گذار یا کارکنان وی انجام شده ونامبردگان در زمان چنین بارچینی یا بارگیری از

                             نامناسب بودن کانتینر یا وسیله حمل زمینی مطلع بوده یا در آن دخیل بوده اند.

5.2           هنگامیکه شخص دیگری با حسن نیت کالای مورد بیمه را خریداری یا موافقت به خرید آن کرده باشد

                 استثناء بند 5.1.1 فوق اعمال نخواهد شد.

5.3           بیمه گران ازهرگونه نقض تعهد ضمنی مربوط به قابلیت دریانوردی کشتی و نامناسب بودن کشتی برای

                 حمل مورد بیمه به مقصد صرف نظرمی نمایند.

در کلوزهای 1982 شرط 7 (شرط اعتصابات ) از سه قسمت تشکیل شده بود. در کلوز های 2009 شرطی تحت عنوان 7.3 بشرح زیر اضافه و شرط 7.3 قبلی به 7.4 تبدیل شده  بنابراین شرط 7 در کلوزهای 2009 دارای 4 قسمت است.

7.3     ناشی ازهرگونه اقدام تروریستی که بوسیله هرشخصی به نیابت یا در ارتباط با تجاوزهردولتی، خواه بصورت  

           قانونی یا غیر قانونی تاسیس شده باشد، صورت پذیرد. 

در کلوزهای 2009 تحولات زیادی در مورد شرط 8 اتفاق افتاده:

شرط حمل یا شرط مدت بیمه که با شماره 8 در کلوزهای 1983 آمده بود هیچگونه پوششی برای دورانی که کالا بمنظورآغاز سفر در وسیله حمل بارگیری می شد و یا قبل از آن جهت بسته بندی و آماده سازی به مکان دیگری ارسال می شد ومدتی که در این اماکن توقف داشت منظور نمی کرد. لیکن حمل محموله به ترمینال کانتینری بمنظور بارچینی درکانینر بعنوان قسمتی از سفر محسوب می شد.

در کلوزهای 2009 ضمن بازنگری کامل شرط حمل یا شرط مدت بیمه، این مشکلات برطرف شده است.ساختار شرط حمل در کلوز های 2009 بقرار زیر است:

مدت بیمه

شرط حمل 8

                 8.1- ضمن رعایت مفاد شرط 11زیر، اين بيمه نامه از زمان اولین جابجائی مورد بیمه در انباریا محل نگهداری

                 آن(محل ذکر شده درقرارداد بیمه) برای بارگیری مستقیم به داخل یا برروی وسیله نقلیه زمینی یا سایر وسائل

                 حمل ونقل به منظورآغازسفر، شروع می شود.

درجریان عادی حمل ادامه می یابد

و در یکی از شرایط زیر (هرکدام زود تر اتفاق بیفتد) خاتمه می پذیرد:

8.1.1- پس ازتکمیل تخلیه از وسیله حمل زمینی یا سایروسائل حمل ونقل درانبار یا محل نگهداری نهائی درمقصد ذکر شده در قرارداد بیمه،

8.1.2- پس ازتکمیل تخلیه از وسیله حمل زمینی یا سایروسائل حمل ونقل درانبار یا محل نگهداری دیگر، خواه

              درمقصد ذکر شده در قرارداد بیمه،یا قبل ازآن که بیمه گذار یا کارکنان او به منظور ذخیره کالا خارج

 ازمسیرعادی حمل یا برای توزیع یا تخصیص کالا انتخاب می کنند. یا

 8.1.3- زمانیکه بیمه گذاریا کارکنان اوتصمیم می گیرند ازهریک ازوسائل حمل ونقل زمینی یا سایروسائل حمل

              ونقل یا هرکانتینربعنوان محل نگهداری کالا خارج ازمسیرعادی حمل استفاده کنند، یا

8.1.4- به مجردانقضاي60 روز، پس ازتکمیل عملیات تخلیه برروی مورد بيمه ازكشتي اقیانوس پیما در آخرين

              بندر تخليه.

8.2- اگرپس ازتکمیل عملیات تخلیه برروی مورد بيمه، ازكشتي اقیانوس پیما درآخرين بندرتخليه. اما قبل از

       انقضاء این بیمه نامه، قراراست مورد بیمه به مقصدی غیرازمقصدی که بیمه برای آن منعقد شده ارسال

       گردد،این بیمه نامه درمدت اعتبار، تابع مقررات مندرج در بند های 8.1.1 تا 8.1.4 می باشد و به زمانی

       فراتر از اولین جابجائی مورد بیمه به منظور شروع حمل به این مقصد جدید تعمیم نخواهد یافت.

8.3- اين بيمه نامه(با توجه به موارد خاتمه مذكوردربندهای 8.1.1 تا 8.1.4  ومقررات بند 9 مندرج درزير) درصورت

        تاخيرخارج ازاختياربيمه گذار، هرنوع تغييرمسير، تخليه اجباري، ارسال مجدد يا انتقال كالا به كشتي ديگرودرجريان

        هرنوع تغييري كه درسفر دريايي روي داده و ناشي از اختياراتي باشد كه طبق قرارداد حمل به مالكان يااجاره كنندگان

         كشتي تفويض شده است،داراي اعتبارخواهد بود.

شرط 10 که در کلوزهای 1982 تغییر سفر را توضیح می داد حالا درکلوزهای 2009 کاربرد وسیعتری دارد و علاوه بر اینکه عبارت Held cover را تعریف کرده تکلیف خسارت احتمالی را که در خلال اعلام تغییر سفر تا توافق بیمه گر روی دهد روشن کرده و وضعیت پوشش بیمه در موردی که کشتی بدون اطلاع بیمه گذار به مقصدی بغیر از مقصد بیمه شده رهسپار گردد مشخص می کند. شرط 10 در کلوزهای 2009 بقرار زیر است:

10 تغییر سفر

10.1 هرگاه پس از شروع این بیمه، مقصد توسط بیمه گذار تغییر کند، مورد باید به فوریت به بیمه گر اطلاع داده شودتا

        نامبرده نرخ وشرایط مورد قبول را تعیین کند. در صورتیکه قبل ازحصول توافق با بیمه گرخسارتی روی دهد مشروط

        بر اینکه نرخ وشرایط اقتصادی قابل قبولی در بازار وجود داشته باشد، پوشش بیمه ارائه خواهد شد.

10.2 هرگاه مورد بیمه سفرخود را براساس این بیمه آغازکند(طبق شرط 8.1 ) اما کشتی بدون اطلاع بیمه گذار یا کارکنان

        او به مقصد دیگری رهسپار شود . فرض بر این است که این بیمه از آغاز چنین تغییرسفری شروع شدهاست.

شرط 15 یا شرط منافع بیمه تغییرکرده، بدین نحو که در بند اول بیمه گذار را تعریف کرد ه و می گوید:

15.1 این بیمه، بیمه گذار  را که عبارتست از شخصی که خواه بعنوان فردی که قراردادبیمه بنام او یا از طرف او منعقد شده یا قراردادبیمه به او واگذار شده است و ادعای خسارت می کند پوشش می دهد.

15.2 این بیمه نمی تواند به نفع حمل کننده یا سایر امانت ستانان کالا تعلق یافته یا بعبارت دیگر تسری یابد.

و النهایه توضیح انتهائی کلوزها نیز بشکل زیر تغییر یافته است:

توضیح : هرگاه ادامه بیمه بموجب شرط 9 مورد درخواست باشد یا تغییر مقصد طبق شرط 10 اعلام شده باشد بیمه گذار موظف است موضوع را در اسرع وقت بصورت کتبی به اطلاع بیمه گر برساند و شرط دریافت خسارت تحت این بیمه نامه منوط به رعایت این وظیفه است.
جواد محمدیان امامی / کارشناس صنعت بیمه

لینک کوتاهلینک کپی شد!
اخبار مرتبط
ارسال نظر

53  −  49  =