افتراق در عمل

به گزارش ریسک نیوز به نقل از بیمه داری نوین تشکل‌های صنفی و انجمن‌های مردم‌نهاد در اغلب نقاط دنیا ثابت کرده‌اند در صورتی که ساختاری منسجم و صدای واحد داشته باشند، می‌توانند بازوی قدرتمندی در کنار نهاد نظارتی مالی باشند؛ اما سهم تشکل‌های صنفی در صنعت بیمة ایران چقدر است و تا چه اندازه توانسته‌اند در مسیر توسعة صنعت بیمه گام بردارند و قابلیت‌های بالقوة خود را به فعل تبدیل کنند؟

متأسفانه در بازارهای مالی ایران رشد انجمن‌های صنفی به دلیل شائبۀ رقابت با نهاد ناظر عمدتاً با رشد روبه‌رو نمی‌شوند این در حالی است که رشد نهادهای صنفی، مکمل فعالیت‌های نهاد ناظر خواهد بود.

به نظر می‌رسد این نهادها باید هر چه بیشتر خود را تقویت کنند و اتحاد و انسجام لازم را داشته باشند هر چند بخشی از اهمیت و جایگاه این انجمن‌ها به نحوۀ برخورد نهاد نظارتی بازمی‌گردد و با تغییر رویکرد نهاد ناظر به آنها حاصل می‌شود که اگر به تدریج بخشی از وظایف خود را به آنها واگذار کنند هم بار سنگین عملیات نظارتی بیمۀ مرکزی سبک می­شود و هم با مشارکت نهادهای صنفی در امر نظارت، کمیت و کیفیت امور نظارتی در بلندمدت افزایش می­یابد.

در صورتی که رویکرد نهاد ناظر در قبال انجمن‌های صنفی تغییر کند و در نتیجۀ این تغییر رویکرد این نهادها رشد کنند؛ حتی می‌توانند نقش مؤثرتر و جایگاه بهتری در فرایند تدوین مقررات داشته باشند.

برای روشن شدن زوایای مختلف فعالیت سندیکاهای فعال صنعت بیمه مروری کوتاه بر آنها خواهیم داشت؛

سندیکای بیمه‌گران ایران

مؤسسات بیمۀ بازرگانی که در ایران فعالیت می‌کنند به استناد مادۀ 75 قانون تأسیس بیمۀ مرکزی ایران و بیمه‌گری عضو سندیکا شناخته می‌شوند.

سندیکای بیمه‌گران ایران که اساسنامۀ آن به وسیلۀ بیمۀ مرکزی و با نظر اعضا تدوین می‌شود و به تصویب شورای عالی می‌رسد، یک سازمان مستقل و غیر دولتی محسوب می‌شود که با اهدافی چون توسعۀ همکاری میان اعضا، تقویت سلامت بازار بیمه، گسترش معیارهای اخلاقی، ترویج فرهنگ بیمه، حل و فصل اختلافات اعضا و حمایت از حقوق صنفی فعالیت می‌کند.

پس از چندین دوره فعالیت این تشکل صنفی به دلیل افزایش دامنۀ انتقادات به ضعف و منفعل بودن این نهاد مستقل در نهایت در سال 98 اساسنامۀ جدید سندیکای بیمه‌گران ایران به تصویب شورای عالی بیمه رسید و برخی تغییرات از جمله هیئت رئیسۀ پنج نفری به ارکان سندیکا اضافه شد که توسط شورای عمومی انتخاب می‌شوند.

هیئت رئیسه بخشی از اختیارات شورای عمومی را دارد و تأثیر اساسی در پیشبرد امور سندیکا خواهد داشت.

دبیر کل سندیکا نیز توسط شورای عمومی انتخاب می‌شود و عضو هیئت رئیسه خواهد بود.

آن‌طور که مشخص است در اساسنامۀ جدید، وظایف و اختیارات بیشتری برای سندیکا در نظر گرفته شده است که در نهایت باید دید در عمل چگونه خواهد بود.

انتخاب دبیر کل جدید سندیکای بیمه‌گران نیز پس از تعویق‌های مکرر در نهایت در شهریورماه سال جاری انجام شد و دکتر سید محمد کریمی با کسب 19 رأی غالب در این سمت مستقر شد.

در همین شماره و پروندۀ پیش‌رو، گفت‌وگوی مبسوط و مشروح بیمه‌داری نوین با کریمی منتشر شده که در آن زوایای مختلف راهبردهای دبیر کل جدید سندیکا از زبان وی مورد بررسی قرار گرفته است.

به نظر می‌رسد، در نهایت زمان مشخص خواهد کرد که آیا روح سندیکایی در این نهادِ صنفی دمیده خواهد شد؟

انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه

انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه با هدف تربیت کارشناسان مستعد و گسترش استاندارد صلاحیت حرفه‌ای کارکنان و متخصصان صنعت بیمۀ کشور در همۀ سطوح و حوزه‌های فنی و اجرایی در دی ماه 1391 با اخذ مجوز از وزارت کشور، شروع به فعالیت کرد.

مدیر عامل انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه مسعود حجاریان است که مدیرعاملی بیمۀ ملت را در کارنامۀ کاری خود دارد.

این انجمن صنفی طی دوره‌ای، نقش نسبتاً مؤثری در برگزاری دوره‌های آموزشی و کلاس‌های فنی در حوزۀ بیمه‌گری داشت؛ اما با رفتن حجاریان از بیمۀ ملت منفعل شد.

در همان زمان نیز انتقادات فراوانی به این انجمن وارد بود چرا که برخی معتقد بودند؛ اگرچه در این نهاد صنفی تلاش می‌شود تا نیروهای جوان به عضویت درآیند و دوره‌های آموزشی برگزار شود؛ اما حضور پررنگ بازیگران قدیمی صنعت در این نهاد صنفی به کارگیری جوانان و کارشناسان را در سایه گرفته است.

اتکای این نهاد صنفی بر شخص سبب شد تا در نهایت با خروج این فرد از صنعت بیمه کم‌کم این انجمن کمرنگ به نظر آید.

از زمانی که حجاریان از مسند مدیر بیمۀ ملت خارج شد بر انفعال این تشکل صنفی انتقاداتی صورت گرفت؛ اما همچنان حجاریان معتقد است؛ انجمن حرفه‌ای فعالیت‌های قابل قبولی ارائه کرده است.

وی از اقداماتی چون رتبه‌بندی صلاحیت حرفه‌ای با الگوگیری از چارتر لندن در پنج سطح مقدماتی، عمومی، تخصصی، پیشرفته و عالی و آموزش‌های انجمن در قالب کارگاه‌های تخصصی workshops در سطوح مختلف برای رشته‌های مختلف نام می‌برد.

حجاریان معتقد است؛ انجمن در راستای رسالت خود به صورت مستمر محیط کسب و کار بیمه را پایش کرده است و در مواقع ممکن اقدامات لازم را برای بهبود آن به عمل می‌آورد.

وی می‌گوید: هر چند بیمۀ مرکزی کمترین همکاری را با این انجمن داشت؛ اما پیگیری‌های آن موجب بهبودهایی در این صنعت شد که می‌توان به آزادسازی نرخ‌های حق بیمه، اصلاح تعرفۀ بیمۀ شخص ثالث، کاهش انحصار بازار، کاهش اتکایی اجباری، اصلاح ظرفیت نگهداری ریسک و بهبود بعضی از آیین‌نامه‌های صنعت اشاره کرد.

تاثیر فعالیت‌های انجمن در بهبود کسب و کار و اصلاح و تدوین آیین‌نامه‌های فوق را نمی‌توان به صورت مطلق رد یا تأیید کرد زیرا به هر حال برخی اقدامات انجمن در بزنگاه‌هایی مانند تصویب قانون جدید شخص ثالث شاید بی‌تأثیر نبوده است

حجاریان همچنین به برگزاری سمینارهای تخصصی به عنوان یکی از دستاوردهای انجمن اشاره می‌کند؛ اما نگاهی به شواهد موجود نشان می‌دهد در کل دورۀ شش سالۀ انجمن دو سمینار در تبریز و مشهد با موضوع بیمه‌های مسئولیت و بازاریابی و فروش برگزار شد که برای عمر شش سالۀ این نهاد صنفی ناکافی است.

کانون سراسری انجمن صنفی نمایندگان شرکت‌های بیمه

در حال حاضر پنج شرکت بیمۀ ایران، البرز، آسیا، دانا و پارسیان دارای کانون سراسری انجمن صنفی نمایندگان هستند که در واقع این کانون‌ها از تجمیع انجمن‌های صنفی استانی تشکیل شده‌اند.

در حال حاضر حدود 10 شرکت بیمه دارای تشکل‌های استانی هستند که در اغلب استان‌ها فعال‌اند.

متأسفانه برخی استان‌ها هنوز انجمن‌های استانی تشکیل نداده‌اند و تحت عنوان انجمن سراسری مشغول فعالیت هستند؛ اما از آنجا که در اساسنامۀ تشکل‌ها، انجمنی به این اسم وجود ندارد در این راستا فعالیت آنها رو به افول است.

در اساسنامۀ کانون سراسری انجمن‌های صنفی نمایندگان که در بالا به آن اشاره شد برخی اهداف، مورد توجه قرار گرفت؛ از جمله کوشش برای استیفاء حقوق مشروع اعضا از طریق ایجاد زمینه‌های مساعد و طرح مشکلات به صورت حرفه‌ای برای مجامع و نهادهای ذی‌ربط، برنامه‌ریزی برای تأمین نیازهای صنفی و آموزش و توسعه و گسترش فعالیت‌ها، کوشش در ارتقاء بهره‌وری فعالیت و تولید حق بیمه، شرکت در مذاکرات با سایر تشکلات کارفرمایی، جلب پشتیبانی نهادهای حاکمیتی، ملی و … .

کانون سراسری انجمن‌های صنفی نمایندگانِ پنج شرکت بیمه به تازگی به اجماع رسیده‌اند که کانون عالی کشوری را در قالب سندیکا تشکیل دهند و یک سندیکای واحد و منسجم ایجاد کنند؛ اما طبق اخبار موجود دستگاه‌های دولتی تاکنون همکاری لازم را در این زمینه نداشتند؛ اما تلاش می‌شود این برنامه به زودی محقق شود.

اظهارات مؤسسان این تشکل‌های صنفی نشان می‌دهد که بیمۀ مرکزی به عنوان نهاد نظارتی، همکاری لازم با این تشکل‌ها را ندارد با اینکه بعضاً برخی شرکت‌های بیمه نیز به دلیل تفکرات اشتباه، این نهادهای صنفی را مقابل خود می‌بینند در حالی که دیدگاه‌ها تغییر یابد این تشکل‌ها نه تنها مقابل شرکت‌های بیمه نخواهند بود که می‌توانند بازوی مشورتی شرکت‌های بیمه و نهاد ناظر باشند.

انجمن صنفی کارگزاران بیمه و ارزیابان خسارت

انجمن صنفی کارگزاران بیمه نیز به عنوان مشاوران تخصصی متقاضیان بیمه‌نامه و وکیل بیمه‌گذاران در حال فعالیت است.

انجمن صنفی کارگزاران شامل انجمن کارگزاران کشوری، خراسان رضوی، مازندران و آذربایجان شرقی است و در قالب کارگروه‌های مختلف فعالیت می‌کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ این انجمن نیز تلاش دارد تا در قامت سندیکا و اتحادیه وارد عمل شود؛ اما در نهایت به دلیل قوانین موجود موفق نشده است.

در حال حاضر انجمن ارزیابان خسارت صنعت بیمه نیز در قالب کارگروه‌های پنج‌گانه فعالیت می‌کند.