آشنایی با مفاهیم بیمه معدن
به گزارش ریسک نیوز،علیرغم اینکه ایران در حال حاضر دارای ۷۵۰ میلیارد تن ذخایر معدنی است و جزو ده کشور اول دنیا در خصوص ذخایر معدنی به شمار می رود، ولی ریسک سرمایه گذاری در بخش معدن بالاست که یکی از دلایل آن عدم ورود بیمهها به این بخش است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، آنقدر معادن سنگهای تزئینی، نما، نیمهقیمتی و فلزی در کشور وجود دارد طوریکه تنها در بخش سنگ نما 4 میلیارد تن ذخایر قطعی و 1400 معدن وجود دارد که از نظر تنوع و رنگ در دنیا نظیر ندارد. بنابر آمار موجود در حال حاضر ایران دارای 750 میلیارد تن ذخایر معدنی است و تعداد معادن فعال در کشور هم بالغ بر 4300 باب است که تا پایان سال 1390 سالانه نزدیک به 290 میلیون تن از آنها مواد خام برداشت شده است.
این عدد باید تا پایان برنامه پنجم به 450 میلیارد تن برسد. چنانچه آمارهای جهانی را نیز به آن اضافهکنیم قابلیتهای معدنی کشور بیش از پیش نمایان میشود. هم اکنون ایران دومین تولیدکننده سنگهای ساختمانی دنیا، علاوهبر این که در تولید سنگآهن، فولادخام، سیمان، گچ، مس و آلومینیوم نیز داراى رتبههاى جهانى قابل توجه است.
استقبال بیاقبال
این همه قابلیت و پتانسیل اما تاکنون مورد بیمهری شرکتهای بیمهای قرار گرفته است و آنها به این بخش بزرگ از اقتصاد کشور برخلاف همه قابلیتهایش وقعی ننهادهاند. حضور شرکتهای بیمهای در این بخش تنها محدود به ماشینآلات و تجهیزات شده و جز آن سایر بخشهای معادن را به پوششبیمهای خویش درنمیآورند.
تا پیش از این قرار بود وزارت صنعت، معدن و تجارت با فعال کردن صندوق بیمه فعالیتهای معدنی این خلاء را جبران کند طوریکه مالکان معادن بتوانند برای دریافت تسهیلات از پروانه معدن خود به عنوان وثیقه استفاده کنند. علاوهبر اینکه صندوق هم این پروانه را ضمانت کند. براساس قانون جدید بیمه هم بانکها مکلف هستند این وثیقه را بپذیرند.
ایرج ندیمی، نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی با بیان این که هر نوع خدمات حمایتی بیمه در دنیا به عنوان بهترین و اساسیترین نوع حمایت مدنظر است اما شرکتهای بیمهای داخلی هنوز نتوانستهاند این موقعیت را به خوبی فراهم کنند، میگوید: در ایران باتوجه به نقش اقتصاد در سیاست، بیمه نتوانسته کارایی خود را نشان داده و دلشورههای حقیقی صنعت و معدن را پاسخ دهد.
به گفته ندیمی بیمه در ایران تاکنون بیشتر در حوزه اشخاص ورود کرده و به حمایت جدی از بخشهای صنعت و معدن نپرداخته است.
ندیمی با تاکید بر اینکه بزرگترین شرکت بیمهای ایران که دولتی باقی مانده و به مانند بانکها بیش از آنکه بخواهد مساعدت کند ، ترجیح میدهد به مصادره اموال بپردازد، خاطر نشان میکند: بیمهها باید نگران سرمایهگذار باشند ولی در عمل اینگونه نیست چراکه بانکها و بیمهها بیشتر به فکر منافع خودشان هستند.
ندیمی معتقد است باید حمایتهای لازم در زمینه تسهیلات بیمه و بانک و هزینه – فایده مدنظر قرار گیرد و حسابرسی دقیق از نظر سود و زیان در شرکتهای بیمهای صورت گیرد. به گفته این نماینده مجلس ورود صنعت بیمه به حوزه معدن، کاملا توجیه دارد چراکه از نظر تنوع و تعداد، کشور حداقل 60 ماده معدنی متنوع دارد.
او از بیمه مرکزی خواست تا این موضوع را بهطور جدیتر در دستور کار خود قرار دهد و با تدوین آییننامههایی، شرکتهای بیمهای را در این راستا تجهیز کند.
مواد معدنی در حاشیه
عضو خانه معدن ایران هم در اینباره اظهار میدارد چنانچه بخش معدن در ایران بهرغم ظرفیتهای بالا، نتوانسته تاکنون بهخوبی خود را نشان دهد به این دلیل است که توجه به نفت و گاز در کشور تا آن اندازه بالاست که مواد معدنی در حاشیه قرار گرفتهاند.
مهرداد شکوهی با بیان اینکه ایران از بزرگترین دارندگان ذخایر معدنی در زمینههای مس، سرب و روی، سنگ آهن و بسیاری دیگر از مواد معدنی بوده و از آن طرف هم ذخایر معدنی جهان روبه کاهش است، بنابراین سرمایهگذاری در معادن باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد اما برخلاف پوششهای بیمهای در سایر بخشهای صنعت، تاکنون این مهم درباره فعالیتهای معدنی صورت نگرفته و پوششهای فعلی بیمه منحصر به تجهیزات و ماشینآلات معدنی است.
رییس کمیته خاکهای صنعتی خانه معدن ایران با بیان این که فعالیتهای معدنی مانند اکتشاف را به سختی می توان تحت پوشش بیمه قرار داد، اضافه میکند: با توجه به اینکه از هر 20 فعالیت معدنی در زمینه اکتشاف شاید در بهترین حالت یک فعالیت به نتیجه برسد بنابراین از آنجا که از ریسکپذیری بالایی برخوردار است، باید برای این ریسکها بیمه ورود کند.
شکوهی معتقد است در کشورهای باسابقه معدنی جهان، پوششهای لازم برای حوزه معدن ایجاد شده اما در ایران چون ثروت معادن برای شرکتهای بیمه ایران ملموس نیست، زمانی که به بیمه مراجعه میکنیم شرکت های بیمه از آن طفره می روند.
عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی معدن استان تهران در ادامه با تصریح اینکه بهرهبرداری از معادن مانند فرآوردههای مس و یا سرب و روی وابسته به صادرات است و با یک تغییر نرخ ارز به شدت میتواند ضرر کند، پوششهای بیمهای ضروری است.
شکوهی با اشاره به تاسیس صندوق بیمه فعالیتهای سرمایهگذاری معدنی خاطرنشان میکند: اگرچه این صندوق تاکنون فعالیتهایی داشته است ولی چون سرمایهگذاری آن کافی نبوده، بیشتر به صورت لیزینگ عمل کرده و فقط ماشین آلات را بیمه میکند.
به گفته شکوهی این صندوق از پوششهای بیمهای فعالیتهای اکتشافی بهدلیل کمبود سرمایه و مشکلات بسیار اجتناب کرده است. به گفته رییس کمیته خاکهای صنعتی خانه معدن ایران شرکتهای بیمهای میتوانند بخشی از هزینههای خود در این راه را از منابع دولتی و یا حق بیمه بگیرند.
آیین نامهها را بازنگری کنید
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران هم با تصریح اینکه معدن بهدنبال نفت و گاز، از مزیتهای سهگانه کشور است، تصریح میکند: ایران جزو 10 کشور اول دنیا در زمینه ذخایر معدنی است و بهطور تقریبی تمام عناصر جدول مندلیف را دارد ولی هنوز صنعت بیمه با مزیتهای بخش معدن آشنا نیست.
به گفته ابراهیم جمیلی برای جهش در بخش معدن که در صادرات غیرنفتی و عمران و آبادانی و اشتغالزایی مناطق محروم تاثیرگذارست، حمایتهای بیمهای لازم است.
جمیلی اضافه میکند: در شرایط کنونی معدنکار وقتی برای اکتشاف به شرکت بیمه میرود، زمان طولانی باید سپری کند که البته نتیجهبخش هم نیست.
به گفته او، آییننامههای اجرایی بیمه معدن باید تغییر کند و کمیتهای کاری متشکل از معدنکاران و صنعت بیمه این آیین نامهها را بازنگری کند.
جمیلی معتقد است در هیچ جای دنیا معدن بدون بیمه نمیتواند کار کند و معدنکار استرالیایی و چینی در اعماق بالای 500 تا 600 متر کار میکند اما با وجودی که معادن ایران روباز هستند و ریسکشان هم بسیار پایین است ولی پوششهای بیمهای ندارد.