منافع صنعت بیمه از اجرای برجام چیست؟/علی نیازی
یکی از خبرهای خوشحال کننده اخیر برای صنعت بیمه اجرای برجام و لغو تحریم ها است و اگر بخواهیم علت خوشحالی را از زبان پرسنل مربوط جویا شویم استدلال می کنند که برداشتن تحریم ها باعث راحت تر شدن اخذ پوشش اتکایی می شود و شرکت های بیمه برای صدور بیمه نامه بویژه، بیمه نامه های با سرمایه بالا محدودیت اتکایی نخواهند داشت. حال موضوع را با این پیش فرض و نگاهی به وضعیت گذشته و حال صنعت بیمه و اتکایی بررسی می نماییم.
پیش از اعمال تحریم ها ، شرکت های بیمه برای صدور بیمه نامه های با سرمایه بالا ابتدا به بازار بین المللی مراجعه می کردند و از طریق بروکرهای اتکایی از یک شرکت بیمه اتکایی معتبر و موثق نرخ و شرایط مناسب را برای صدور بیمه نامه دریافت می کردند و سپس مازاد سهم خود را از طریق همان بروکر به همان شرکت های اتکایی یا شرکت های دیگر واگذار می نمودند لکن با اعمال تحریم ها روند مذکور متفاوت و استعلام نرخ از شرکت های اتکایی خارجی قطع شد. بازار داخل و تا حدودی بیمه گران اتکایی در سطح منطقه بدیل بیمه گران اتکایی بین المللی شد. دولت و بیمه مرکزی مکانیزم هایی را برای افزایش ظرفیت اتکایی داخلی فراهم نمودند که از آن جمله اعطای مجوز قبولی اتکایی به تعدادی از شرکت های بیمه داخلی و ایجاد صندوق ویژه اتکایی و افزایش ظرفیت مشترک بازار بود. هرچند اکسپوژر بازار افزایش یافت ، نیاز واگذاری شرکت های بیمه به شرکت های خارجی تقریباً مرتفع شد ومتعاقباً، پرتفوی قبولی اتکایی اعم از اختیاری و قراردادی بیمه مرکزی افزایش یافت و به علت شدت رقابت شرکت های بیمه برای افزایش سهم خود از پرتفوی بازار روند کاهش نرخ را تسریع دادند. با اینکه بیمه مرکزی با اعمال آیین نامه 76 شرکتها را ملزم کرد که برای بیمهنامههای سرمایه بالاتر از یک سقف، از بیمه مرکزی استعلام نرخ نمایند ،کاهش نرخ به طرق مختلف به وضوح مشاهده شد که متاسفانه برای بیمهگران اتکایی داخلی هم جذابیت نداشت.
ورود به بازار بین المللی
اگر بخواهیم برای مازاد سهم خود از بیمه گران اتکایی خارجی پوشش اتکایی بگیریم بایستی نرخی را ارائه کنیم که مورد قبول بیمه گران اتکایی بین المللی واقع شود و گرنه نرخ های کنونی مورد قبول آنها نیست که نتیجه آن نارضایتی بیمه گذار از شرکت بیمه می شود. زیرا بیمهگذاران عمده به اخذ تخفیف از شرکتهای بیمه عادت کردهاند و اگر شرکت بیمهگر نرخ بالاتری را ارائه کند مطلوبیت نهایی آنها را کاهش می دهد و به تبع آن باعث ایجاد نارضایتی بین بیمهگذار ، شرکت بیمه و واحدهای صدور و اتکایی خواهد شد و این موضوع نمیتواند دوام داشته باشد. با نگرش معقولانهتر به این موضوع پیشبینی می شودکه این بازی با نتیجه برد برد برای بیمهگر و بیمهگذار خاتمه یابد چرا که با ارتقای سطح دانش بیمهای بیمهگذاران و ارائه مشاورههای تخصصی به آنها از طریق نمایندگان و بازاریابان بیمه ای، داشتن بیمه گر اتکایی معتبر و پوشش اتکایی معتبر توسط شرکت بیمه باعث رضایت نسبی آنها می شود و بیمه گران مستقیم بدون ارائه نرخ بیمه ای معقول نمی توانند از پشتیبانی یک بیمه گر اتکایی معتبر برخوردار باشند پس، انتظار می رود که مقاومت بیمه گذاران برای دریافت تخفیف بیشتر به ویژه برای ریسک های بزرگ ،کاهش یابد که توجیه لازم برای درخواست نرخ بالاتر از طرف شرکت بیمه گر، نرخ مورد قبول بیمه گر اتکایی و بیمه گذار را در بر خواهد داشت .
حال با برداشتن تحریمها شاهد سرازیری سیل عظیمی از بروکرها و شرکتهای اتکایی خارجی به بازار داخل خواهیم بود. آنان با هدف شناخت و بازارسازی، سیمینارهای آموزشی در سطح یک یا چند روز برگزار می نمایند و اشتیاقشان برای شروع فعالیت در بازار بیمه ایران بر کسی پوشیده نیست که در این شرایط لازم است اقداماتی خاص را انجام دهیم تا بتوانیم از این وضعیت بهرهمند شویم. پرسشی که به ذهن هر کسی متبادر می شود این است که مگر می شود با تمامی بروکرها کار کرد یا با چه مکانیزمی باید بروکر مناسب و بیمه گر اتکایی معتبر را انتخاب کرد. بسته به سابقه فعالیت اتکایی شرکت بیمه مستقیم ، عملکرد بیمهای، سطح اعتبار در بازار و از همه مهمتر نقدینگی شرکت جذب بروکرها به سمت شرکت بیمهای محقق میشود و بروکرها یا بیمهگران اتکایی نیز به نوبه خود بایستی دارای مزیتهایی نسبت به سایر بروکرها یا بیمهگران اتکایی باشند و همچنین سابقه فعالیت و اعتبار مناسبی داشته باشند تا در نتیجه آن از طرف شرکت بیمه انتخاب شوند. مانند ضربالمثل معروف که میگوید" اول برادری خودرا ثابت کن بعد ادعای ارث داشته باش"میتوان با کمک به افزایش سطح دانش بیمهای پرسنل بیمهای از طریق انتقال دانش خود با اجرای سمینارهای آموزشی و معرفی رشته های جدید بیمه ای درخور بازار بیمه ایران و نحوه مدیریت خسارتها و تشویق شرکتهای بیمه خارجی جهت سرمایهگذاری در بازار بیمه ایران و … ارزش افزودهای را برای صنعت ایجاد کردو سپس شایستگی نمایندگی شرکتهای بیمه را برای واگذاری ریسکهایشان داشت.
لغو تحریمهای اعمال شده بر صنعت بیمه فرجامی نیک را برای این صنعت رقم خواهد زد . مشکلات ،عدم انتقال مازاد ظرفیت ریسک های بزرگ به شرکتهای بیمه اتکایی خارجی نخواهیم داشت. تجمیع ریسک در داخل کشور به دلیل ایجاد پوششهای اتکایی در داخل با توزیع آن در بازار بینالمللی مرتفع خواهد شد. کاهش سهم حق بیمه رشتههای باربری به خاطر کاهش حجم صادرات و واردات ،کشتی و هواپیما به دلیل عدم خرید موارد جدید از خارج ، مهندسی و مسئولیت بدلیل کاهش ساخت و ساز و … به مرور زمان کمرنگ می شوند. لغو تحریم بین المللی صنعت بیمه ایران، به طور حتم موجب رونق و توانمندی صنعت بیمه این کشور به دلیل برخورداری از پشتیبانی اتکایی و توزیع بین المللی ریسکهای بزرگ و مازاد بر ظرفیت است و با نگاه اجمالی به دیگر بخشهای اقتصاد، تامین مصالح از خارج برای تولید و ساخت و ساز ، ایجاد شرایط برای خرید هواپیما و کشتی و افزایش سهم واردات و صادرات ، می شود و با رونق اقتصادی، بازار بیمه ایران به عنوان یک رکن مهم اقتصاد کشور با وظیفه خطیر تامین اطمینان و امنیت و سرمایهگذاری، با رونق رو به رو خواهد شد و مسلماً تبدیل به صنعتی کارا و موٌثر در اقتصاد تبدیل میشود.
بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به منظور حضور و ورود به بازارهای اتکایی بینالمللی اخیراً دستورالعملی را صادر نموده و راهنماییهای لازم را مبذول داشته است، اما تا روشن شدن برخی مسائل برجام و موضوع انتقال ارز و پاره ای موارد دیگر لازم است ورود به بازارهای اتکایی با شناخت و آگاهی و با تاٌمل صورت گیرد و زمینههای لازم برای استفاده از بیمهگران و بیمهگران اتکایی بینالمللی ایجاد شود و در نهایت بهبود و نیک فرجامی صنعت بیمه تحقق یابد.