ضرورت مدیریت رسانه ای بحران هایی چون آتش سوزی بوعلی /احمد یاری

و اما ذکر چند نکته از دید نگارنده در خصوص این بحران .
  رفتار مدیران و همگرایی در خصوص مدیریت بحران
رفتار متخصصان حوزه HSE در قبال بحران
  رفتار رسانه ها و به خصوص تلویزیون و تیم رسانه ای مدیرت بحران
  و….

شایان ذکر است مطالب آتی استنباط نگارنده از حضور در برخی شبکه های مجازی و پیگیری اخبار از رسانه ها بوده و نظر شخصی وی است و ممکن است با واقعیت فاصله داشته باشد .

بلا فاصله پس از طولانی شدن آتش سوزی و ورود به روز دوم عزیزانی شاید از مجلس و … و البته از روی دلسوزی بانگ برآوردند که این بی کفایتی است و اینهم مدیریت آقای ….و چرا امکانات کم است و …. که واکنشهای نابخرادانه و حتی مغرضانه برخی کشورهای همسایه شاید این عزیزان را کمی به فکر واداشت .

ولی هیچ یک حداقل به همان روشی که انتقاد های خود را مطرح نمودند اشاره نکردند که چرا اینگونه شده . یعنی ما بیشتر به معلول توجه داریم و نه علت و شاید همین عزیزان و امثالهم قبلا به این کمبود ها و شرایط و علل وقوع و حادث شدن آنها توجهی نداشتند و در هنگام حادثه تازه باخبر شدند و این یعنی مدیریت واکنشی نه کنشی چه رسد به پیش بینانه و پیش گیرانه .

شاید اگر دوره های آموزشی مدیریت بحران کمی موثر تر بود، دیگر در زمان وقوع بحران به جای نقد و تضعیف روحیه و مچ گیری به پیکانی هدفمند تبدیل می شدیم تا دست یکدیگر را بگیریم که وقت برای گرفتن مچ بسیار است . اما درسهای آموخته و اقدامات اصلاحی و فرصتهای بهبود در این زمینه که نیاز به بیان ندارد و در من فوق کاملا مشهود است .
لطفا در چنین زمانهایی همبستگی ملی داشته باشیم نه آب به آسیاب دشمن .

و اما در غوغای شبکه های مجازی خصوصا تلگرام هیایوی داغی بر پا بود.
خواسته یا ناخواسته بسیاری سعی در پوشش زنده این رخداد داشتند و بسیاری همچون مدیران تیغ تیز انتقادات خود را بر جان مدیران ،بازرسان ،ارزیابان،… تا آنش نشانان دریغ نکردند: از صحبتهای اولیه پیرامون بالا بودن سن آتش نشانان و کندی اطفا تا …..

اگرچه لازمه داشتن نقد بر موضوعی ، توانمندی صد در صدی در آن موضوع نیست ولی برخی از عزیزان که به مثابه نگارنده شاید حتی با شرایط اضطراری یک آتش سوزی خودرو هنوز مواجه و بر مدیریت آن فائق نیامده بودند چه بی وقفه در جهت نقد وضعیت موجود شتافتند و البته بر اساس همان تفاوتی همه می دانیم – تفاوت آمادگی در برابر بحران روی کاعذ و مدارک و آمادگی عملیاتی واقعی که مدیریت بحران نیز جزء آن است – .که در انتها برخی دلسوزان این توجه را آشکار ساختند که لطفا به شایعات دامن نزنیم .

ولی در این حین برخی عزیزان به چند نکته – ما که خود را از بدنه خانواده HSE می دانیم – توجه شایانی نکردند .
1-  یکی از ابعاد مدیریت بحران مدیریت اطلاعات و بحث های روحی و روانی است . اگر چه این مباحث ممکن است برای افرادی که به دور از منطقه باشند جذاب باشد ولی برای منطقه نشینان بزرگ نمایی بحران به ضعف روحیه منجر خواهد شد .

2-  در همین اثنا و در میان نقدهای گوناگون رفتارنابخردانه برخی کشورهای همسایه بر بند پیشین صحه نهاد .

3-  نگارنده تفاوت نفت و نفتا را چندان نمیدانست و در پستها عنوان می کرد که اگر نفت ها از این مخزن سرازیر شو چه ها شود ! که نیاز به آموزشهای بعدی را اشکار می ساخت حتی در بعد تئوری !

4-  در این گفت و شنود ها ایا به فکر خانواده این عزیزان بودیم؟ . ایا فکر کردیم که هر خبر و شایعه ای مانند تیری است که در قلب چشم انتظاران این عزیزان می نشیند و حتی ساکنین خونگرم منطقه . خبرهایی از این دست که از شدت و وخامت بحران همین بس که شهر را دارند تخلیه می کنند . و واقعا این اخبار باعث خروج برخی افراد از ماهشهر شد .

5-  زیر سوال بردن همکاران و زحمتکشان و … در یک چشم بر هم زدن از جمله مواردی بود که رخ می نمود . که البته این عزیزان در حال اطفا و از خود گذشتگی بودند و وقت خوانده مطالب انبوه شبکه های مجازی را نداشتند .

و بسیاری موارد که در حوصله این متن کوتاه نمی گنجد .
و اما درسهای آموخته و اقدامات اصلاحی
لزوم خود کنترلی در شبکه های مجازی مدیریت رسانه ای بحران های احتمالی که به عهده تک تک افراد و آموزش و اطلاع رسانی به عهده رسانه ها و … می باشد . جلوگیری از شیوع شایعات و بزرگنمایی بحران و عدم اهتمام به نشر تصاویر و کلیپهایی که بعضا مشاهده شد اصلا به مورد بالا ارتباطی ندارند .
آموزشهای عمومی مدیریت بحران برای جلوگیری از موارد یادشده که امروز و با استفاده از این ابزار بسیار خوب اطلاع رسانی دشمنان در صدد ضربه زدن هستند .
به نظر نگارنده اطلاع رسانی خیلی خوب و مناسبی در جهت کاهش شایعات و نگرانی ها انجام نشد ولی بر خلاف تصور برخی که عدم پرداختن تلویزیون به این موقوله را از بی اهمیتی ان برای مسئولین این رسانه می دانستند نگارنده معتقد است کار با شیوه ای مناسب  مدیریت شد و تنها جای اطلاع رسانی خالی بود که شاید سعی بر عدم بزرگنمایی موضوع با توجه به حساسیت های منطقه ای بود .

در این میان صحبتهای افرادی که خود را به عنوان نماینده و … می دانستند هم گهگاه منتشر میشد که بهتر بود از مجرای مدیریت بحران یا به نقل از آن انتشار می یافت .همچنین برخی کوچک نمایی ها یا ساده انگاری های یاد شده نیز موجب خدشه وارد شدن به اعتماد عمومی است . مثلا اینکه دود حاصل از احتراق نفتا سمی نیست . شاید اگر با تکیه بر مستندات مطرح می شد و دلایل عدم نگرانی مطرح می شد بهتر بود .

با همت غیور مردان و شیرزنان  تیم مدیریت بحران از وزیر محترم نفت  تا فردی که تامین تغذیه جان بر کفان را انجام می داد و به فضل الهی این بحران کنترل و خسارات وارده بیشتر نشد ولی ای کاش کمیته های تحقیق در انتها به این نتیجه نرسند که کارگری شیر را نبسته بود و یا …. بلکه به دلایل ریشه ای بپردازند و از آنها در بخش پیش گیری و از این 72 ساعت و قبل و بعد آن در بخش مدیریت بحران درس آموزی کنند و به فکر محیط زیست هم باشند .

در پایان به عنوان یکی از دانش آموختگان حوزه نفت و شاغلین در حوزه سلامت ، ایمنی و محیط زیست . دست تک تک عزیزان را که اگر چه تاولهای این چند روز بر آن خود نمایی می کند می بوسم و به احترامشان ایستاده تشویقشان می کنم .

احمد یاری
مشاور و مدرس HSE در سازمانها و دانشگاهها