جایگاه شرکت های بیمه برای استقرار سیستم مدیریت ایمنی فرآیند/ حسین حسین تبار

پس از رخداد چندین حادثه مشابه، سیستمی برای جلوگیری از حوادث ناشی از آزاد شدن ناخواسته مواد شیمیایی و همچنین کنترل آنها در صورت بروز حادثه به وجود امد به نام: مدیریت ایمنی فرآیند یا Process Safety Management
براساس این سیستم، همه صنایع فرایندی شیمیایی می بایست این 14 اصل را رعایت کنند:

1.  تجزیه تحلیل خطرات فرآیندی
قلب مدیریت ایمنی فرآیند، تجزیه و تحلیل خطرات فرایند یا Process Hazard Analysis  می باشد. انحرافات مختلف فرایندی مانند: افزایش و کاهش فشار، جریان و دما می بایست توسط تیم متخصصی از اپراتورها، مهندسین شیمی و ایمنی بررسی شوند. همچنین کفایت لایه های حفاظتی مختلف از جمله: آلارم ها، سیستم های اتوماتیک توقف اضطراری و سیستم های اطفا حریق مورد بررسی قرار می گیرند تا ریسک های ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی تا حد قابل قبول کنترل شوند.

2.  اطلاعات مربوط به ایمنی فرآیند
برای بهبود عملکرد سازه های نفتی، همواره این سازه ها مورد تغییر قرار می گیرند. این تغییرات باعث قدیمی شدن نقشه های سازه و نقشه های P&ID می شود. همواره می بایست کلیه اطلاعات مربوط به ایمنی فرآیند جمع آوری، به روز و در دسترس باشند.

3.  مشارکت کارکنان و اپراتورها
همه کارکنان و اپراتورها می بایست در اجرای سیستم مدیریت فرایند همکاری و مشارکت داده شوند. این اپراتورها هستند که با فرآیند روزانه سر و کله می زنند و با خطرات آنها آشنا هستند.

4.  دستورالعمل های عملیاتی
دستوالعمل های عملیاتی مانند راه اندازی اولیه و توقف اضطراری می بایست مستند شوند و در صورت تغییر در فرایند بروزرسانی شوند.

5.  آموزش
آموزش های اولیه و دوره ای در مورد خطرات فرآیندی و دستورالعمل های فرآیندی می بایست به صورت مستمر انجام شوند تا پرسنل آگاهی لازم از خطرات فرآیندی را داشته باشند.

6.  پیمانکاران
با برونسپاری بخش بزرگی از وظایف در صنعت پتروشیمی، حصول اطمینان از تطابق استاندارهای ایمنی فرآیند پیمانکار با کارفرما ضروری می باشد.

7.  یکپارچگی مکانیکی
تجهیزات و ابزارهای کنترلی مانند: شیرهای اطمینان و سیستم توقف اضطراری می بایست مورد بازرسی دوره ای قرار گیرند تا همیشه از کار کردن آنها مطمئن بود.

8.  مجوزهای انجام کار گرم
در صورت انجام هر گونه جوشکاری، مجوز مربوطه می بایست صادر شود و وسایل اطفاء حریق در محل وجود داشته باشد.

9.  مدیریت تغییر
هر تغییری که در فرآیند داده میشود، مانند اضافه کردن یک پمپ جدید و یا برداشتن یک شیر کنترلی می تواند خطرات جدیدی را به فرآیند اضافه کند. این تغییرات می بایست مورد تجزیه و تحلیل آنالیز خطرات فرآیند قرار گیرند، نقشه های مروبطه بروزرسانی شوند و آموزش های مربوط به این تغییرات به پرسنل ارائه شود.

10.  بررسی حوادث
حوادثی که قبلا اتفاق افتاده است می بایست مورد بررسی قرار گیرند تا از رخداد مجدد آنها جلوگیری شود.

11.  بررسی ایمنی قبل از راه اندازی اولیه
در صورتی که واحد فرآیندی جدید می باشد و یا تغییراتی در آن داده شده است، قبل از راه اندازی می بایست مطالعات ایمنی فرآیند انجام شود.

12.  مدیریت بحران و واکنش در شرایط اضطراری
حتی با بهترین پیشگیری ها هم باز امکان رخداد حادثه وجود دارد. برای همین، برنامه ریزی های لازم برای آموزش و آمادگی پرسنل برای مقابله با شرایط اضطراری مهم می باشد.

13.  ممیزی
شرکت ها همواره می بایست عملکرد خود را مورد بررسی قرار دهند تا مطمئن شوند کلیه بندهای سیستم مدیریت فرآیند را به صورت درست اجرا می کنند. ممیزی داخلی توسط کارشناسان سازمان و ممیزی های خارج سازمانی توسط شرکت های مستقل برای حصول اطمینان از اجرای صحیح بندهای این سیستم می باشند.

14.  اسرار تجاری
وقتی صحبت از ایمنی افراد می شود، شرکت ها نمی توانند و نمی بایست جلوی دسترسی کارکنان و دیگر افراد ذینفع را به نقشه های فرآیندی و اطلاعات ایمنی فرآیند بگیرند.

در پایان، شاید بعضی شرکت ها برخی از اجزا سیستم مدیریت ایمنی فرآیند را از قدیم هم انجام میدادند، ولی این سیستم به صورت سازمان یافته و منسجم خطرات فرآیندی را کنترل می کند.

جایگاه شرکت های بیمه برای استقرار سیستم مدیریت ایمنی فرآیند

شرکت های بیمه با بررسی مستندات سیستم مدیریت ایمنی فرآیند به عنوان شاه کلید مدیریت ریسک در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی می توانند نسبت به وضعیت مدیریت ریسک مشتریان خود آگاهی یابند. این آگاهی از ریسک می تواند زیربنای نرخ دهی برای صدور بیمه نامه و بررسی خسارت باشد.

حسین حسین تبار/ مدیر ارشد اجرایی بیدبرگ