وضعیت بیمه شخص ثالث در 10 سال گذشته+جدول

به گزارش ریسک نیوز، به نقل از بیمه داری نوین، رشته شخص ثالث مهم‌ترین رشته بیمه‌ای است که یک‌سوم پرتفوی صنعت بیمه را تشکیل می‌دهد. این رشته به عنوان مهم‌ترین رشته بیمه‌ای کشور در ویترین شرکت‌های بیمه محسوب می‌شود و عاملی مهم در جذب مشتری به سایر رشته‌هاست.

در سال 1399 حق بیمه تولیدی کل صنعت بالغ بر 817 هزار میلیارد ریال بود که تنها رشته شخص ثالث اجباری 274 هزار میلیارد ریال را به خود اختصاص داده است که سهم 34 درصدی از کل پرتفوی صنعت بیمه را تشکیل می‌دهد. همچنین طی 11سال گذشته در بین رشته‌های مختلف، سهم رشته شخص ثالث از حدود 48 درصد در سال 88 به حدود 34 درصد در سال 99 کاهش یافته است.

گرچه میانگین سهم شخص ثالث در صنعت بیمه 34 درصد برآورد شده است؛ اما میانگین سهم این رشته در شرکت‌های مختلف رقم 27 درصدی را نشان می‌دهد و حاکی از آن است که معمولاً شرکت‌های بزرگ بیمه‌ای بخش قابل توجهی از پرتفوی خود را به این رشته اختصاص داده‌اند.

روند 10 ساله و استقبال شرکت‌های کوچک در سال‌های اخیر

آمارهای ارائه‌شده توسط بیمه مرکزی در سالنامه‌های آماری حاکی از آن است که حق بیمه تولیدی صنعت طی 11 سال گذشته 20 برابر افزایش یافته و از حدود 40 هزار میلیارد ریال در سال 88 به بیش از 800 هزار میلیارد ریال در سال 99 رسیده است. در این دوره بیشترین افزایش در سال‌های 97 تا 99 مشاهده شده است و این سال‌ها به ترتیب رشد 55، 40 و 33 درصدی را در حق بیمه تولیدی تجربه کرده است.

در بین رشته‌های مختلف، سهم رشته شخص ثالث که بیشترین سهم را از پرتفوی صنعت بیمه تشکیل می‌دهد از حدود 48 درصد در سال 88 به حدود 34 درصد در سال 99 کاهش یافته است. با این حال، حق بیمه تولیدی در این رشته نیز با افزایش 14 برابری از حدود 19 هزار میلیارد ریال در سال 88 به 279 هزار میلیارد ریال در سال 99 رسیده است. این رشته نیز بیشترین نرخ رشد در حق بیمه تولیدی را در سال‌های 97 تا 99 تجربه کرده است (شکل 1).

گرچه حق بیمه تولیدی در سال 97 نقطه عطفی در افزایش را تجربه کرد، اما خسارت پرداختی در طی کل دوره افزایشی تصاعدی را تجربه کرده است. خسارت پرداختی کل صنعت نیز با افزایش بیش از 13 برابر به مرز 450 هزار میلیارد ریال نزدیک شده است و خسارت پرداختی در رشته شخص ثالث اجباری با افزایش حدود 10 برابری از 6/17 هزار میلیارد ریال به 175 هزار میلیارد ریال رسیده است (شکل2).

روند نسبت خسارت نشان می‌دهد که شخص ثالث طی سال‌های 92 تا 96 عملاً یک رشته زیان‌ده برای شرکت‌های بیمه محسوب شده و نسبت خسارتی بیش از 100 درصد را تجربه کرده است. این امر نشان می‌دهد که ضریب خسارت (نسبت حق بیمه خالص تولیدی به خسارت پرداختی) به مراتب بیش از 110 درصد بوده است. در سال‌های 96 تا 99 نسبت خسارت این رشته به شدت کاهش یافته است و در سال 99 به حدود 64 درصد رسیده است که رقم بسیار مناسبی برای این رشته بیمه‌ای محسوب می‌شود.

کاهش نسبت خسارت این رشته طی سه سال گذشته منجر شده است تا شرکت‌های کوچک بیمه‌ای نیز استقبال مناسبی از این رشته داشته باشند. همبستگی چشمگیر بین نسبت خسارت صنعت و نسبت خسارت رشته شخص ثالث نشان‌دهندة نقش کلیدی این رشته در صنعت بیمه کشور است (شکل 3).

گرچه طی سال‌های اخیر بیمه شخص ثالث رشد قابل توجهی در حق بیمه تولیدی مشاهده کرده و سهم آن نیز افزایش یافته است، اما سهم این رشته از حق بیمه تولیدی صنعت در کل دوره مورد بررسی نزولی بوده است و از حدود 48 درصد در سال 1388 به 34 درصد در سال 1399 کاهش یافته است. سهم خسارت پرداختی در این رشته همیشه بیشتر از سهم آن از حق بیمه تولیدی بوده است که نشان‌دهندة بالاتر بودن نسبت خسارت در این رشته نسبت به میانگین صنعت است. با این حال، سهم خسارت پرداختی این رشته نیز در صنعت نزولی بوده و از حدود 54 درصد در سال 88 به مرز 40 درصد در سال 99 کاهش یافته است (شکل 4).

سهم 48 درصدی بیمه ایران از حق بیمه شخص ثالث

بر اساس آخرین آمارهای منتشره در کدال، که بیمه ایران نیز در ماه اخیر آمارهای خود را در این سایت منتشر کرده است، این شرکت با تولید 301 هزار میلیارد یال حق بیمه در سال 99 سهم 36 درصدی از کل حق بیمه تولیدی صنعت را در اختیار دارد. حق بیمه تولیدی شرکت‌هایی چون آسیا، دانا و پاسارگاد نیز به ترتیب 84، 69 و 50 هزار میلیارد ریال بوده است که در مجموع کمتر از یک‌چهارم کل حق بیمه این صنعت را تولید کرده‌اند (شکل 5).

در بین رشته‌های این صنعت، بیمه ایران نزدیک به نیمی از حق بیمه تولیدی در رشته شخص ثالث اجباری را تولید کرده است که رقمی بالغ بر 124 هزار میلیارد ریال است. این شرکت به همراه سه شرکت آسیا (29 هزار میلیارد ریال)، دانا (25 هزار میلیارد ریال) و پارسیان (14 هزار میلیارد ریال) نزدیک به سه‌چهارم از حق بیمه در رشته شخص ثالث را در سال 99 تولید کرده‌اند (شکل 6).

سهم 50 درصدی بیمه ایران از خسارت شخص ثالث

بیمه ایران از کل پرتفوی دریافتی خود 286 هزار میلیارد ریال خسارت پرداخت کرده است و به تنهایی 50 درصد از خسارت پرداختی صنعت بیمه را بر عهده داشته است. در بین شرکت‌های خصوصی بیمه نیز بیمه آسیا، دانا و دی به ترتیب 46، 44 و 26 هزار میلیارد ریال خسارت پرداخت کرده و سهم 21 درصدی از کل خسارت پرداختی صنعت را بر عهده داشته‌اند (شکل 7).

در رشته شخص ثالث نیز بیمه ایران یا پرداخت 84 هزار میلیارد ریال خسارت باز هم نیمی از خسارت پرداختی را عهده‌دار بوده است. با این حال، شرکت‌های بیمه آسیا و دانا به ترتیب با پرداخت 20 و 16 هزار میلیارد ریال بیش از یک پنجم از خسارت پرداختی در این رشته را عهده‌دار بوده‌اند (شکل 8).

نسبت خسارت و سهم رشته در هر شرکت

بررسی نسبت خسارت در شرکت‌های مختلف نشان می‌دهد که از نظر نسبت خسارت کل پرتفوی، شرکت‌های حافظ و آرمان با نسبت 100 درصد بیشترین نسبت خسارت را تجربه کرده‌اند، در حالی که شرکت‌های پاسارگاد، کارآفرین، سامان و ما نسبت خسارتی کمتر از 40 درصد را تجربه کرده‌اند. نسبت خسارت در بیمه‌گران بزرگ همچون ایران، دانا و آسیا نیز به ترتیب 95، 59 و 55 درصد برآورد شده است.

در رشته شخص ثالث به نظر می‌رسد الگو بسیار متفاوت است و بیمه‌های میهن و آرمان با نسبت خسارت بیش از 110 درصد بالاترین نسبت خسارت را تجربه کرده‌اند، در حالی که بیمه‌هایی چون حکمت صبا، تعاون و تجارت نو ضریب خسارت بسیار پایین و کمتر از 35 درصد را ثبت کرده‌اند. ضریب خسارت این رشته در شرکت‌های بیمه ایران، آسیا و دانا نیز به ترتیب 68، 70 و 64 درصد برآورد شد (شکل 9).

اطلاعات سهم این رشته از حق بیمه تولیدی و خسارت پرداختی از پرتفوی هر شرکت نشان می‌دهد که بیش از 55 درصد از پرتفوی بیمه حکمت صبا از این رشته تشکیل شده است و بیمه حافظ نیز با سهم حدود 46 درصدی در رتبه دوم قرار دارد. بیمه ایران نیز با سهم 42 درصدی در رتبه سوم قرار گرفته است. کمترین سهم از حق بیمه در پرتفوی شرکت‌ها مربوط به بیمه‌های دی و سامان با سهمی کمتر از 10 درصد است. بیمه آسیا و دانا نیز به ترتیب 35 و 37 درصد از پرتفوی خود را به شخص ثالث اختصاص داده‌اند.

داده‌های سهم خسارت این رشته از کل خسارات پرداختی شرکت‌ها نیز نشان می‌دهد کمترین سهم از خسارت پرداختی توسط بیمه دی و سامان ثبت شده است در حالی که بیمه آسیا بیش از 44 درصد از خسارات پرداختی خود را در این رشته پرداخت کرده است. بیمه‌های حکمت صبا، ایران و تعاون در این رشته عملکرد خوبی نسبت به سایر شرکت‌ها داشته‌اند (شکل 10).

اختلاف نسبت خسارت رشته شخص ثالث با کل پرتفوی در شرکت‌های مختلف حاکی از آن است که بیمه میهن و پاسارگاد به ترتیب 38 و 31 درصد نسبت خسارت بیشتری در رشته شخص ثالث در مقایسه با کل پرتفوی تجربه کرده‌اند. این در حالی است که بیمه ایران در این رشته 27 درصد کمتر از کل پرتفوی نسبت خسارت ثبت کرده است و بهترین عملکرد را در این رشته در مقایسه با سایر رشته‌ها در شرکت خود داشته است. بیمه تعاون و حکمت صبا نیز در رشته شخص ثالث نسبت به سایر رشته‌ها عملکرد بهتری داشته‌اند (شکل 11).

نتیجه‌گیری

رشته شخص ثالث یکی از کلیدی‌ترین رشته‌های بیمه‌ای کشور محسوب می‌شود؛ زیرا به واسطه اجباری بودن آن و همچنین رابطه مستقیم بیمه‌گذار با بیمه‌گر می‌تواند رشته‌ای کلیدی در تبلیغ خدمات شرکت بیمه محسوب شود. به واسطة نسبت خسارت بالا در سال‌های پیش از 1395 تنها شرکت‌های بزرگ بیمه‌ای راغب به ارائه این رشته بیمه‌ای بوده‌اند و این رشته برای شرکت‌های کوچک بار مالی قابل توجهی به همراه داشت؛ اما کاهش نسبت خسارت در سال‌های اخیر منجر شده است تا حتی شرکت‌های بیمه‌ای کوچک نیز سهم این رشته را در پرتفوی خود افزایش دهند. نکتة جالب توجه آنکه این رشته با سهم 32 درصدی، کمترین سهم را در سال 1397 تجربه کرد؛ اما با اثبات سودده شدن آن، در سال‌های 98 و 99 مورد استقبال شرکت‌های کوچک قرار گرفت و در کنار فروش چشمگیر خودرو در سال‌های اخیر، سهم این رشته را به 34 درصد افزایش داد.