احتمال افزایش ریسک نقدینگی

به گزارش ریسک نیوز به نقل از بیمه داری نوین، در گزارش پیشین به عملکرد تفکیکی شرکت‌های بیمه بزرگ در شش ماهه نخست سال 1400 پرداخته شد. در این گزارش به بررسی عملکرد شرکت‌های بیمه خصوصی کوچک (با مانده دارایی کمتر از 50 هزار میلیارد ریال) در نیمه نخست سال 1400 و تغییرات آنها نسبت به شش ماهه ابتدایی سال 1399 می‌پردازیم.

بیمه رازی: بیمه رازی توانسته زیان‌دهی شش ماهه سال قبل خود را در شش ماهه نخست سال جاری به سوددهی تبدیل کند. حق بیمه دریافتی شرکت در شش ماهه ابتدایی سال جاری 60 درصد رشد کرده این در حالی است که خسارت پرداختی با کاهش 2 درصدی همراه بوده است با این همه، کاهش قابل توجه درآمد سرمایه‌گذاری‌ها و سایر درآمدهای عملیاتی و غیر عملیاتی دستاورد شرکت را در این زمینه را کمرنگ کرده است. با وجود سودآوری در این دوره، بیمه رازی همچنان با 2.7 هزار میلیارد ریال، سنگین‌ترین زیان انباشته را در بین تمامی شرکت‌های بیمه مورد بررسی دارد. با توجه به سنگینی زیان انباشته، بیمه رازی تا ورود به ناحیه سود فاصله زمانی بسیار دارد.

بیمه سینا: بیمه سینا در شش ماهه نخست سال جاری به روند سودآوری خود در سال‌های قبل تداوم بخشید هر چند رقم سود گزارش‌شده در این دوره نسبت به مدت مشابه سال 1399 با افت حدود 44 درصدی همراه شده است. در این شرکت در دوره مورد بررسی، حق بیمه دریافتی 21 درصد رشد و خسارت پرداختی 53 درصد افت داشته این عملکرد یکی از بهترین عملکرد‌ها در بین شرکت‌های بیمه مورد بررسی است. با این همه، سود سرمایه‌گذاری‌های شرکت 81 درصد افت کرده تا در عمل کارنامه درخشان شرکت در حوزه بیمه‌گری بی‌اثر شود. در حوزه‌های غیر بیمه‌ای نیز کاهش 87 درصدی درآمدهای غیر عملیاتی بسیار قابل توجه است.

بیمه نوین: بیمه نوین در سال‌های اخیر عملکرد قابل قبولی از خود بر جای گذاشته و روندی صعودی به خود گرفته بود در شش ماهه نخست سال جاری با افت سود آوری همراه شد به گونه‌ای که سود خالص شرکت نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 68 درصد کاهش یافت. در این شرکت نیز همچون بسیاری دیگر از شرکت‌ها عملیات بیمه‌گری به دلیل کاهش نسبت پرداخت خسارت، با رشد سودآوری همراه شد. اما کاهش سود سرمایه‌گذاری‌ها باعث شد تا این عملکرد در عمل بی‌تأثیر شده و در نهایت سود فعالیت بیمه‌ای با کاهش 28 درصدی همراه شود. در بخش عملیات غیر بیمه‌ای، شرکت در شش ماهه سال قبل 317 میلیارد ریال سود از محل تعسیر ارز شناسایی کرده که این عدد در سال جاری تکرار نشده است.

بیمه تجارت نو: بیشترین افت سود خالص در بین شرکت‌های فعال در صنعت بیمه در شش ماهه نخست سال جاری به شرکت بیمه تجارت نو مربوط است. سود خالص شرکت در این دوره تنها 133 میلیارد ریال بوده این در حالی است که حاصل عملکرد شرکت در شش ماهه سال قبل سود خالص 2581 میلیارد ریالی بوده است. افت درآمدهای شرکت از محل سرمایه‌گذاری‌ها و همچنین ریزش درآمدهای غیر عملیاتی از مهم‌ترین دلایل این کاهش سودآوری به شمار می‌روند. افزایش 61 درصدی حق بیمه دریافتی و همچنین رشد 84 درصدی خسارت پرداختی نیز چکیده عملکرد شرکت در حوزه بیمه‌گری بوده است. شرکت در شش ماهه نخست سال جاری، اقدام به افزایش سرمایه 100 درصدی از محل سود انباشته و اندوخته کرده که ریسک تقسیم سود و خروج پول از شرکت را تا حد زیادی کاهش داده است.

بیمه سرمد: بیمه سرمد تنها شرکت در میان شرکت‌های مورد بررسی است که مانده دارایی‌ها آن با کاهش مواجه شده است. در این شرکت سود خالص 2048 میلیارد ریالی در شش ماهه سال قبل در سال جاری به زیان خالص 971 میلیارد ریالی تبدیل شده است. هر چند عملکرد شرکت در زمینه بیمه‌گری با ثبت نرخ رشد 45 درصدی درآمد حق بیمه در مقابل با نرخ افزایش 23 درصدی پرداخت خسارت موفق بوده و یکی از بهترین نسبت‌های پرداخت خسارت را در بین شرکت‌های هم‌گروه داشته است؛ اما کاهش 83 درصدی درآمد سرمایه‌گذاری‌ها باعث شده تا در نهایت سود خالص فعالیت بیمه‌ای بیمه سرمد 93 درصد کاهش یابد. با ثبت این عملکرد، بیمه سرمد یکی از ضعیف‌ترین عملکرد‌ها را از حیث بازده دارایی‌ها و حاشیه سود خالص در میان شرکت‌های بیمه‌ای در شش ماهه نخست سال داشته است. با توجه به اینکه بیمه سرمد در شش ماهه نخست سال جاری همواره به حواشی مدیریتی دست به گریبان بوده بازگشت ثبات مدیریتی می‌تواند شرکت را به دوران سودآوری بازگرداند.

بیمه تعاون: سود خالص این شرکت در شش ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل بدون تغییر بوده است. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد عملکرد شرکت در بخش بیمه قابل قبول بوده به گونه‌ای که سود و زیان فعالیت بیمه‌ای شرکت در شش ماهه با رشد دو برابری همراه شده است. این در حالی است که این شرکت نیز همچون سایر شرکت‌ها در دوره مورد بررسی کاهش سود سرمایه‌گذاری را تجربه کرده است. با این همه، رشد حدود 50 درصدی هزینه‌های عمومی و اداری و افت حدود 83 درصدی خالص درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی باعث شده تا عملکرد درخشان بیمه‌ای در سود کل شرکت تأثیری نداشته باشد. نکته قابل ذکر دیگر در مورد بیمه تعاون آن که حدود نیمی از دارایی‌های شرکت در پایان شهریور ماه در قالب حساب مطالبات از بیمه‌گذاران و نمایندگان است؛ بنابراین بهره‌وری سطح دارایی‌های این شرکت بسیار پایین بوده که این موضوع می‌تواند در آینده مشکل‌ساز باشد.

بیمه آرمان: بیمه آرمان تنها شرکت در بین شرکت‌های مورد بررسی است که حق بیمه دریافتی آن نسبت به سال قبل با کاهش همراه شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این شرکت در شش ماهه نخست سال جاری درآمدی کارمزدی معادل 1321 میلیارد ریال داشته که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش حدود 30 درصدی همراه شده است. این موضوع در کنار افت 81 درصدی درآمد سرمایه‌گذاری‌ها و سایر درآمدهای بیمه‌ای و همچنین رشد 75 درصدی هزینه‌های عمومی و اداری باعث شده حاصل عملکرد در شش ماهه نخست سال جاری زیان خالص 308 میلیارد ریالی باشد. این در حالی است که در شش سال سال قبل بیمه آرمان سود خالص 349 میلیارد ریالی گزارش کرده بود. این شرکت در شش ماهه کمترین حاشیه سود را در بین شرکت‌های مورد بررسی داشته است. ضعف در حفظ و افزایش سهم از بازار و بالا بودن هزینه‌ها، مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بیمه آرمان است. با تداوم روند کنونی تغییر قابل توجه در عملکرد شرکت در 12 ماهه پیش‌بینی نمی‌شود و بنابراین سهامداران شرکت در کوتاه‌مدت نمی‌توانند خروج از زیان انباشته را انتظار داشته باشند.

بیمه میهن: عملکرد شش ماهه بیمه میهن در شش ماهه سال جاری همانند سال قبل زیان‌بار بوده است. در این شرکت نیز همچون بسیاری دیگر از شرکت‌ها عملیات بیمه‌ای به دلیل فزونی نرخ رشد حق بیمه (65 درصد) در مقابل نرخ افزایش خسارت پرداختی (21 درصد)، عملیاتی موفق بوده اما کاهش 91 درصدی درآمد سرمایه‌گذاری‌ها باعث شده در سود فعالیت بیمه‌گری شرکت تغییر چندانی نیابد. با این حال، این سود کفاف هزینه‌های عمومی و اداری شرکت نداده تا در نهایت شرکت زیان خالصی معادل 200 میلیارد یال اعلام کند که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل 9 درصد بیشتر شده است. با گزارش این زیان، زیان انباشته بیمه میهن نسبت قبل سنگین‌تر شد تا شرایط برای این شرکت بیش از پیش بحرانی‌تر شود. در ترازنامه شرکت، اختصاص 51 درصد از دارایی‌ها به مطالبات از بیمه‌گذاران و نمایندگان است که در عمل حدود نیمی از دارایی‌ها شرکت را از فریز کرده است. با تداوم این شرایط، تغییر قابل توجه در عملکرد شرکت در ماه‌ها و سال‌های آینده چندان محتمل نیست.

بیمه زندگی خاورمیانه: ریزش قابل توجه در سود خالص، ماحصل عملکرد بیمه زندگی خاورمیانه در شش ماهه نخست سال جاری بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در نیمه نخست سال قبل بیمه خاورمیانه از محل فروش دارایی‌های خود 2.2 هزار میلیارد ریال و از محل تسعیر ارز 3.2 هزار میلیارد ریال سود شناسایی کرده این در حالی است که در سال جاری درآمدهای مورد اشاره تکرار نشده‌اند. این موضوع علت اصلی کاهش سودآوری شرکت است. با این حال از دلایلی همچون فزونی نرخ رشد خسارت پرداختی بر حق بیمه دریافتی، کاهش 6  درصدی درآمد سرمایه‌گذاری‌ها، رشد 29 درصدی هزینه‌های بیمه‌ای و همچنین افزایش 69 درصدی هزینه‌های عمومی و اداری در این خصوص نمی‌توان چشم‌پوشی کرد.

بیمه حکمت صبا: گزارش زیان خالص 222 میلیارد ریالی در شش ماهه نخست سال جاری عملکرد بیمه حکمت صبا را ضعیف‌ترین در میان شرکت‌های مورد بررسی نمایش می‌دهد. این در حالی است که حاصل عملکرد شرکت در شش ماهه نخست سال 99 سود خالص 150 میلیارد ریالی بوده است. با بررسی‌های جزئی‌تر، عللی مختلفی را می‌توان برای زیان‌دهی بیمه حکمت صبا برشمرد. فزونی نرخ رشد خسارت پرداختی نسبت به حق بیمه دریافتی و به تبع آن کاهش سودآوری عملیات بیمه‌ای، از مهم‌ترین دلایل آن است. نرخ رشد حق بیمه در شش ماهه نخست سال 29 درصد بوده این در حالی است که نرخ رشد خسارت پرداختی 93 درصد بوده است. نسبت خسارت شرکت در این دوره 100 درصد بوده که یکی از ضعیف‌ترین عملکردهای بیمه‌ای در بین شرکت‌های مورد بررسی است. رتبه عملکردی شرکت از حیث حاشیه سود خالص و بازده دارایی‌ها نیز از در زمره ضعیف‌ترین عملکردهاست. در ترازنامه شرکت، حدود نیمی از مانده دارایی‌ها به مطالبات از بیمه‌گذاران و نمایندگان اختصاص یافته که تا حد زیادی از پویایی دارایی‌های شرکت کاسته است.

بیمه زندگی باران: تازه‌واردترین شرکت در بین شرکت‌های مورد بررسی است و بنابراین مقایسه عملکرد آن با سال قبل و همچنین با دیگر شرکت‌های بیمه‌ای موضوعیت چندانی ندارد. این شرکت در شش ماهه ابتدایی سال جاری 266 میلیارد ریال حق بیمه جذب کرده، خسارت پرداختی شرکت نیز 199 میلیارد ریال بوده است. نکته جالب، شناسایی سود 260 میلیارد ریالی از محل سرمایه‌گذاری‌هاست که موجب شده سود فعالیت بیمه‌ای شرکت به رقم 169 میلیارد ریال برسد. با این حال، شناسایی هزینه‌های عمومی و اداری 61 میلیارد ریالی و همچنین هزینه غیر عملیاتی 106 میلیارد ریالی باعث شده تا سود شرکت به صفر میل کند. نقطه قوت شرکت در مقایسه با دیگر شرکت‌ها، بالا بودن وزن سرمایه‌گذاری‌ها در سبد دارایی‌هاست. بر این اساس حدود 68 درصد از کل دارایی‌های شرکت به سرمایه‌گذاری‌ها اختصاص یافته که این عدد بالاترین نسبت در بین شرکت‌های مورد بررسی است. با توجه به اینکه شرکت در سال دوم فعالیت خود قرار داشته و وزن مطالبات هنوز بالا نرفته است.

بیمه حافظ: بیمه حافظ به لحاظ مانده دارایی‌ها، کوچک‌ترین شرکت بیمه (در بین شرکت‌های مورد بررسی) به شمار می‌رود با این همه به لحاظ عملکردی، کارنامه شرکت از بسیاری از شرکت‌های هم گروه بهتر بوده است. نرخ رشد حق بیمه دریافتی شرکت در شش ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 94 درصد و نرخ افزایش حق بیمه در این دوره 45 درصد بوده است. ثبت این اعداد باعث شده بیمه حافظ در دوره یادشده یکی از بهترین نسبت‌های ضریب خسارت را در بین شرکت‌های خصوصی بیمه‌ای داشته باشد. این موضوع در کنار رشد (هر چند ناچیز) درآمد سرمایه‌گذاری‌ها، موجبات جهش حدود 20 برابری سود فعالیت بیمه‌ای را فراهم آورده است. (اما به دلیل ناچیز بودن رقم آن، تاثیر چندانی در سود شرکت نداشته است). در بخش غیر عملیاتی حاصل عملکرد شرکت زیان 36 میلیارد ریالی بوده که این امر موجبات افت 30 درصدی سود خالص را فراهم آورده است.

همان‌گونه که پیشتر نیز اشاره شد هر چند عملیات بیمه‌ای در شش ماهه 1400 در اکثر شرکت‌های بیمه با بهبود قابل توجه همراه شده اما کاهش درآمد سرمایه‌گذاری‌ها، شرکت‌های بیمه به چالش کشیده و موجبات کاهش سود بسیاری از آنها را فراهم کرده است؛ البته باید توجه داشت سود شناسایی شده از محل سرمایه‌گذاری‌ها در سال قبل سودی نامتعارف بود و کاهش آن در سال جاری را نباید به پای ضعف در عملکرد شرکت‌های بیمه‌ای نوشت. اما آنچه باید از آن ابراز نگرانی کرد بروز و ظهور مجدد بحران نقدینگی در شرکت‌های بیمه است. به گونه‌ای که بخش اعظم دارایی بسیاری از شرکت‌ها مطالبات بوده و در عمل دست مدیران از استفاده و بهره‌ور کردن آنها خالی است. شناسایی هزینه مالی در برخی از شرکت‌های بیمه‌ای نشانه‌ای بارز از پر رنگ شدن این مشکل است. با این حال، این مشکل، مختص شرکت‌های بیمه‌ای نبوده و معضل عمومی اقتصاد در شرایط کنونی است؛ بنابراین نمی‌توان مدیران بیمه‌ای را در بروز این مشکل مقصر دانست. با تمامی این اوصاف، به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از مشکلات موجود بر سر راه صنعت بیمه، مشکلات کلان اقتصادی است و تغییر و تحول در مدیران بیمه‌ای نمی‌تواند تغییر قابل توجهی در جهت حل آنها پدید آورد.