حتی یک مورد هم انتصاب سفارشی در صنعت بیمه وجود ندارد/ آیین نامه 90 نیازمند بازنگری است

به گزارش ریسک نیوز سرمقاله بیمه داری نوین در شماره اخیر خود به واکاوی چالش های آیین نامه 90 پرداخت که در لینک قواره آیین‌نامه 90 بر قامت مدیران بیمه  قابل مشاهده است.

مهدی نمن الحسینی مدير كل پذيرش موسسات و دفاتر بيمه اي بیمه مرکزی در گفتگوئی با ریسک نیوز نسبت به برخی از موارد مطروحه در این سرمقاله واکنش نشان داد که ریسک نیوز این اظهارات مدیر مسئول در بیمه مرکزی را در قالب یک گفتگو منتشر می کند.

مهدی نمن الحسینی در این خصوص می گوید: آیین نامه90 در سال 1394 به تصویب رسید. آقای امین، رئیس کل وقت بیمه مرکزی به درستی تشخیص دادند که در انتصاب مدیران در صنعت بیمه آسیب‌هایی وجود دارد که باید رفع شود. در آن زمان بنده مدیر برنامه ریزی و توسعه بودم که این بخشنامه در همان زمان و توسط بخش ما در دستور کار شورای عالی بیمه قرار گرفت.

وی می افزاید: بر اساس مطالعه جهانی این آیین نامه با هدف رفع این مشکلات در ساماندهی انتصاب مدیران در صنعت بیمه به تصویب شورای عالی بیمه رسید. اقای امین در قسمتی از گفتگو با بیمه داری نوین عنوان داشتند  انتصابات گرفتار زد و بندهایی بود.

نمن الحسنی می گوید: اتفاقا به دلیل جلوگیری از این زد و بندها ایین نامه 90 تدوین و اجرا شد تا جلوی این مشکلات گرفته شود.

گفتگو با وی از پی می آید:

*پس شما معتقد هستید به هر حال در آیین نامه 90 ترمزی برای سفارشات انتصاباتی بود؟

پیشنهادات سفارش انتصاباتی به هر حال در کشور ما وجود دارد اما بیمه مرکزی در این راستا چه کاری انجام داده است؟ یک مورد شما پیدا نمی کنید که با وجود تصویب آیین نامه 90 انتصاب سفارشی شده باشد. بنابراین اینکه شما در سرمقاله خود عنوان داشتید که چرا با وجود خط کشی‌های موجود در آیین نامه 90 نام افرادی بدون سوابق لازم و صرفا با پیشینه سیاسی و فارغ از زد و بندهای مدیریتی  انتخاب می شوند، به واقعیت نزدیک نیست.

*مشخصا فرزند یکی از مسئولان توسط ایین نامه 90 احراز صلاحیت شد درصورتیکه اندازه گیری آیین نامه 90 در اینجا نشان می دهد که شخصی همچون وی چه آسیبی به صنعت وارد کرد به طوریکه شرکت بیمه مورد نظر را با چالش های فراوانی روبرو کرد؟ ایا خط کشی های ایین نامه 90 کامل نیست؟

اگر شخصی طبق این آیین نامه درخواست عضویت در هیات مدیره را داشته باشد، باید با مدرک لیسانس 10 سال سابقه مدیریتی و فوق لیسانس 8 سال سابقه مدیریتی داشته باشد، حتی اگر این سابقه کاری خارج از صنعت بیمه باشد. در مصاحبه ای که با یکی از خبرگزاری‌ها داشتم عنوان کردم طبق بررسی ما دو سوم اعضای هیات مدیره شرکت‌های بیمه هیچ تجربه ای در صنعت بیمه نداشته اند و این یعنی راه ورود به بیمه باز است.

حتی تمام 5 نفر اعضای هیات مدیره یک شرکت بیمه می توانند خارج از صنعت بیمه باشند و برای مدیریت ورود پیدا کنند هر چند که این ایراد است و باید جلوی آن گرفته شود. لازم است از این 5 نفر حداقل سه نفر آنها سابقه بیمه ای داشته باشند.اکنون از 33 شرکت بیمه ای موجود دو سوم اعضای هیات مدیره شان هیچ گونه سابقه در صنعت بیمه نداشته اند.

*البته این موضوع نمی تواند نقطه ضعف آیین نامه 90 باشد و بیشتر ایراداتی که به آن گرفته می شود به سبب شرایط سختگیرانه آن است. موضوع اصلی این است که چرا برخی افراد به شرکت‌ها صدمه می زنند؟

ما نباید افراط و تفریط کنیم. اگر برای عضویت در هیات مدیره، الزام تجربه بیمه ای گذاشته شود، این کار محدودیت ایجاد کرده و اجازه رشد و نمو در ورود ایده‌های جدید به صنعت بیمه را می گیرد. اگر هر 5 نفر اعضای هیات مدیره سابقه بیمه ای نداشته باشند سبب پریشانی این صنعت می شود چرا که هیچ اطلاعاتی در زمینه بیمه نداشته و تصمیم گیری‌های گرفته شده منجبر به مشکلاتی همچون بیمه توسعه می شود. باید یک تعادلی در این زمینه برقرار شود.

*پیشنهادات شما به عنوان نهاد ناظر در خصوص آیین نامه 90 چیست؟ با ورود رئیس کل جدید شاید بازنگری و تغییراتی لحاظ شود چه پیشنهادی دارید؟

باید قبول کرد که به نوعی بازار به یک بلوغی رسیده که مدیر عامل و اعضای هیات مدیره و معاون فنی لازم است که تاییدیه احراز برایشان لحاظ شود که اگر این افراد زمانی خواستند به عنوان مثال مدیر مالی یا مدیر آتش سوزی را انتخاب کنند، دستشان را باز بگذاریم که این کار از طرف خودشان انجام شود.چرا باید ما در ورود مدیران میانی دخالت کنیم؟

ما در کمیته ارزیابی عملکرد مدیران را بررسی می کنیم بنابراین در صورت بروز تخلفات، از هیات مدیره و مدیر عامل سوال یا بازخواست کرده، نمره منفی داده و یا حتی صلاحیت آن مدیر را لغو کنیم.

*در واقع اگر بیمه مرکزی هیات مدیره خوبی را بر اساس خط کشی و معیارهای درست انتخاب کند آیا این اختیار عمل را دارند که بهترین اشخاص را برای مدیران میانی انتخاب کنند؟

بحث من کاهش تصدی دولت است. باید به مرور زمان بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر به امور و نظارت‌های اصلی و کلان بپردازد و به مرور تصدی گری‌ها را کم کند.

به عنوان مثال بنده از جمله کسانی بودم که اصرار بر الزامی شدن اکچوئر رسمی داشتم. در آیین نامه قید شده بود که اکچوئر رسمی از زمانی که بیمه مرکزی اعلام کرد الزامی خواهد شد. همانطور که در سال 98 با درخواست دکتر سلیمانی ما الزام کردیم که شرکت‌ها اکچوئر رسمی داشته باشند ما حدود 20 پروانه اکچوئری را صادر کرده ایم. این اکچوئرها باید بر ذخایر نظارت و کنترل داشته و صورت‌های مالی شرکت‌ها را بررسی کرده تا مشخص شود ذخایر به درستی شناسایی شده است یا نه.

در حال حاضر به 18 اکچوئر رسمی حقیقی و 2 حقوقی پروانه داده ایم، الزام کرده ایم و برای ما نظر و تایید اکچوئر رسمی حجت است. در این بین ممکن است که بیمه مرکزی هم به صورت تصادفی یک مورد ذخایر را کنترل کند، و اگر اکچوئر رسمی کار خود را به درستی انجام نداده بود می تواند طبق آیین نامه با آن برخورد کند. حتی در بحث نرخها، وظیفه اکچوئر رسمی طبق آیین نامه 78 این است که گزارش داده و در مجمع قرائت شود. بنابراین نظر اکچوئر مانند حسابرس رسمی در مجمع برای ما حجت است.

*به هر حال یک ایرادی که صنعت بیمه ما دارد سهامدارهای شبه دولتی زیادی داریم که معمولا سفارشی سازی در دولتی‌ها خیلی بیشتر از خصوصی‌ هاست . آیا می شود آیین نامه 90 را طوری طراحی کرد که راه را برای سفارشی سازی ببندد؟

اولا باید بگویم آیین‌نامه وقتي وجود دارد خط‌كش  هم وجود دارد. شما بياييد و بگوييد فلان مورد خلاف آيين‌نامه عمل شده تا من مدارك به شما نشان مي‌دهم. بگوييد و اسم ببريد. یک مثال واضح یکی از معاونین پیشین وزير صنعت مي‌خواست مديرعامل یک شرکت بیمه شود، ما سوابق ايشان را به‌عنوان عضو شوراي عالي به‌عنوان سوابق مديريتي بيمه محسوب نكرديم و ايشان نتوانست مدير عامل شود با وجود فشارها و سفارش ها. مگر بيمه مركزي كوتاه آمد؟

*بنابراين بنظر شما آيين‌نامه 90 خط‌ كش خوبي است كه جلوي سفارشي ‌سازي‌ ها را گرفته است؟

بله؛ منظور آقاي امين هم در حرف‌هايشان اين است كه مهم است اين ایین نامه چگونه اجرا شود.

همین فرزند مسئول سابق که شما اشاره کردید مگر نمي‌خواست مدير عامل شود؟ به قدري تلاش كرد اما نشد.. همچنین یکی از مدیران بیمه که 30 سال در بيمه ايران بوده و بازنشسته شده و تجربه مديريتي دارد؛ اما در مصاحبه اول و دوم و سوم رد شد.

*بنابراين اين امكان خيلي برايتان پيش آمده كه يك مديري با اين‌كه تجربه بيمه ‌اي دارد، ولي چون در مصاحبه ‌ها نتوانسته عملكردش را خوب نشان دهد، رد شده است حتی با وجود تجربه بيمه ‌اي‌ که دارد؟

بله. مصاحبه دوم و سوم آمد و رد شد.

*مبناي مصاحبه ‌هاي شما بر چه اساسي است؟

محور سوالات است، در دستورالعمل و در آيين‌نامه هم هست. ما هيات مديره مورد نظرمان كليات است. بحث‌هاي كلان مثل آيين‌نامه حاكميت شركتي، اساسنامه، توانگري، ذخاير، قانون تاسيس.

هيات مديره  زمانی مي‌خواهد صورت‌هاي مالي را امضاء كند، آیا نبايد بداند ذخاير از كجا آمده و كليات را بداند؟پس دانستن این شاخص ها برای هایت مدیره لازم است.

*هيات مديره كه در صنعت بيمه نبوده، چطور مي‌تواند ذخاير بيمه را بشناسد؟

همين كه يك آيين‌نامه در حاكميت شركتي، يك آيين‌نامه در ذخاير، در سرمايه‌گذاري و … را بداند کفایت می کند وقتی هایت مدیره این کلیات را بداند در صورتیکه مدیر عامل پیشنهادات غیر فنی بدهد قادر است جلو ان را بگیرد.

*ولي مدير عامل اگر اطلاعاتش كافي باشد، ديگر زير بار نمي‌رود؟

مدير عامل شرايطش سخت‌تر از هيات مديره است. معاون فني بايد از مدير عامل شرايطش سخت‌تر باشد. ما به معاون فني مي‌گوييم تو مجتهد شركتي.

*فكر مي‌كنيد اگر زماني روي آيين‌نامه 90 بازنگري صورت بگيرد، چه نكات كليدي بايد مورد بازنگري قرار گرفته و تغيير پيدا كند؟

اولا باید تلاش کنیم ، تصدي‌گري بيمه مركزي را كم كنيم. چگونه؟ با همين بحثي كه خدمت شما داشتم؛ به طوریکه بخشي احراز صلاحیت بخشی از مدیران میانی شرکتها را  به خود بیمه گران واگذار کنیم و بر مدیران ارشد تکاید کنیم.

البته معاون فني براي ما مهم است، بنابراين در آن بازنگري معتقدم كه به نوعي ورود بيمه مركزي شايد به خيلي از مديران مياني موضوعیت نداشته باشد.

* يكي از انتقاداتي كه مطرح شده، اين است كه چرا در آيين‌نامه 90 خط‌كشي‌هاي دانشگاهي بيشتر مطرح است تا دوره‌هاي مهارتي و حرفه‌اي.

به این دلیل که ما الان در اكچوئري آمريكا هم انجمن داريم، آن هم آزمون‌هايي دارد و بعضي‌ها رفته‌‌اند و گذرانده‌اند. آنجا هم گواهي مي‌گيرند و با آن گواهي مي‌توانند كار كنند، ولي در ايران دسترسي‌مان خيلي سخت است.

*حالا اگر بخواهيم از انجمن‌هاي داخلي مثل انجمن حرفه‌اي اسم ببريم، فكر مي‌كنيد انجمن حرفه‌اي اينقدر ظرفيت اين را دارد كه كلاس‌هايي كه برگزار مي‌كند، قابليت اين را داشته باشد كه مثلا در رزومه مديران نقش داشته باشد؟

در سطوح پايين بله، ولي بالاخره انجمن‌هاي حرفه‌اي بايد به موجب قانون تاسيس شده باشند. من الان يك پيشنهادي كه خودم دارم براي اين‌كه در قانون برنامه هفتم بگنجانيم، اين است كه پيش‌بيني كنيم، بستری را فراهم كنيم كه اين انجمن‌هاي حرفه‌اي شكل بگيرند، موسسات رتبه‌بندي در كشور ما شكل بگيرند.

*نقش سنديكا . انجمن هایی مثل انجمن حرفه ای را چقدر در كمك به بیمه مرکزی در اجراي آيين‌نامه 90 می بینید؟ يعني اگر آیین نامه بخواهد بازنگري شود، سنديكا چقدر مي‌تواند كمك كند؟مثلا دوره های مشخص برگزار کند مانند لویدز و …

دوره های لویدز آزمون معتبر  دارد. در چارترهم  آزمون مهم است.

بنابراين الان در چارتر و انجمن اكچوئري آمريكا و …  آزمون مهم است. ما چارتر شركت كرديم، اصلا دوره نداشت. آزمونش يك روز برگزار مي‌شود و همه يك روز مي‌روند در آزمون انگليسي شركت مي‌كنند. بله، دوره به ارتقاي آموزش كمك مي‌كند، ولي زياد قابل سنجش نيست.

در قسمتی ازین سرمقاله من عنوان کرده بودم که آيا همچنان زور سهامدار در انتخاب اعضاي هيات مديره می چربد ظاهرا شما در این زمینه هم حرف دارید

بله، درست است كه حاكميت شركتي مي‌گويد مالكيت بايد از مديريت جدا باشد، ولي در مجمع عمومي چه كسي هيات مديره را انتخاب مي‌كند؟ چه كسي رأي مي‌دهد؟ سهامداران. يعني انتخاب اعضاي هيات مدیره جزو دستورات مجمع عمومي است. سهامداران مي‌نشينند؛ هم سهامدار حقيقي است،‌ هم حقوقي و هم سهامدار عمده؛ مي‌نشينند بر اساس آن افرادي كه از بيمه مركزي تاييديه دارند، به آن‌ها رأي مي‌دهند و به‌عنوان هيات مديره انتخاب مي‌كنند. در واقع باز هيات مديره ، مدير عامل انتخاب مي‌كند. در واقع خیلی از مواقع تشخيص سهامدار بوده است.

در هر حال تاکید می کنم اگر سهامدار هم سفارش کند، باز هم بیمه مرکزی طبق ایین نامه 90 عمل می کند.

*شما فكر مي‌كنيد تا الان آيين‌نامه 90 ضمانت اجرايش را حفظ كرده است؟

بله. عينا وفق آيين‌نامه ما تا الان اجرا كرديم. هيچ موردي كه فاقد سوابق مديريتي باشد هيات مديره نشده است. هيچ مدير عاملي كه فاقد سوابق بيمه‌اي يا مديريتي باشد،انتخاب نشده است.

تاکید می کنم، ممكن است فردي سوابق بيمه‌اي نداشته باشد، اما مدير و رهبر خوبي باشد. مشكلي ندارد، بيايد و هيات مديره شود، ولي نمي‌تواند مدير عامل شود.

*ممكن است يك نفر واقعا رهبر خوبي باشد.

هيات مديره شود، رئيس هيات مديره شود، ولي نمي‌تواند مدير عامل شود. آقاي سليماني واقعا بارها با من تماس گرفت كه فردی معرفي شده براي اينكه مدير عامل شركت شود، آيا براي مدير عاملی سوابق دارد؟ گفتم اجازه دهيد من سوابقش را بررسي مي‌كنم و به شما خبر مي‌دهم. بعد ديدم ندارد. يك بار ايشان نگفت بفرست بالا من ببينم يا چرا نشده يا بررسي كنيم. اعتماد مي‌كرد. همه رئيس كل ‌ها هم همينطور بودند. رئيس كل جديد هم همينطور. ایشان نیز طبق اصول حرکت کرده اند.

*یکی از مواردی که من در سرمقاله خود مطرح کردم این بود که چرا مدیر عامل و اعضاء هیات مدیره بیمه ایران مشمول ایین نامه 90 نیستند ظاهرا در این زیمنه ذهم حرفی برای گفتن دارید؟

بله . من پنج سال مدير دفتر رئيس كل بودم. در بسياري از موارد وزير و معاون وزير، چه بانك و چه بيمه قبل از انتصاب يك نفر به‌عنوان مدير عامل بیمه ایران  با رئيس كل بيمه مركزي مشورت مي‌كنند در صورتیکه رئیس کل بر این شخص اتفاق نظر نداشته باشد، شخص دیگری معرفی می شود در واقع انتخاب مدیر عامل بیمه ایران کاملا با نظر مشورتی رئیس کل بیمه مرکزی است.

*اين شائبه وجود دارد كه مبادا چون سفارش وزير است، بيمه مركزي نتواند عملا كاري انجام دهد، ولي شما مي‌گوييد تا الان اين اتفاق نيفتاده است؟

بله همین طور است، نظر رئیس کل بیمه مرکزی همیشه دخیل بوده است.

در بخشی ازین سرمقاله من اشاره کردم به بخشی از اطهارات اقای میرزائی معاونت نظارت پیشین بیمه مرکزی در تدوین آیین نامه 90 نقش داشته اند مبنی بر اینکه سازو کارهای اجرای آیین نامه 90 مهیا نیست، نظر شما چیست؟

من اين حرف آقاي ميرزايي را قبول دارم و رد نمي‌كنم. ما يك نقدي به آيين‌نامه داريم كه بايد اصلاحش كنيم.

اما اینکه برخی می گویند درست اجرا نشده است را قبول ندارم اگر کسی مدعی ایین نامه 90 درست اجرا نشده مدرک و سند بیاورد درست اجرا نشده است.

در همه در صنعت بيمه بپرسيد كه شما در آيين‌نامه 90 موردي سراغ داريد كه خلاف آيين‌نامه اجرا شده است؟ من خودم بنابراين اعتقاد دارم ما اختيار مديران مياني را بدهيم به شركت‌هاي بيمه و هيات مديره، مدير عامل نهايتش معاون فني را تاييد صلاحيت كنيم. اعتقاد دارم حداقل سه پنجم هيات مديره حتما بايد تجربه سابقه حضور در صنعت بيمه داشته باشند، اينطوري نباشد كه هر پنج تا خارج از صنعت بيمه باشند.

در خصوص لزوم زیر ساختهای لازم و نهاد سازی هم باید بگوئم، موسسات و  انجمن‌هاي حرفه‌اي براي اين‌كه صلاحيت‌ها را احراز كنند، حتما بايد زيرساخت‌ها برایشان را فراهم و سازوكارش را ايجاد كنيم كه شكل بگيرند و گواهي را از آن موسسات حرفه‌اي به بيمه مركزي ارائه دهند تا آن گواهينامه‌ها بتواند جايگزين خيلي از اين شاخص ها شود، مثل مدرك تحصيلي.

درست مي‌گوييد، مثل مدرك تحصيلي، مثل سابقه. مثلا ممكن است طرف گواهي‌هاي حرفه‌اي از موسساتي را بياورد كه ما بتوانيم براي چند سال به‌عنوان جايگزين سابقه قبول كنيم.

*يك مقداري خود صنعت بيمه هم بايد دنبال نهادسازي برود. موسسه رتبه‌بندي بزند، جاهايي مثل انجمن حرفه‌اي و سنديكا دوره برگزار كنند، بعد امتحان‌هاي سفت و سخت مثل چارتر بگيرند.

بله؛ در هر حال بيمه بيشتر يك علم وارداتي است. ما نيازمند ارتباط با جهان هستيم، اين‌كه فرزندانمان را بفرستيم بروند در دنیا و تجربه كسب كنند يا كارگاه بگذاريم و از آن‌ها دعوت كنيم كه بيايند. من بارها در سنوات قبلي در كارگاه‌هاي مختلف شركت كردم. اصلا در تاسيس و شكل‌گيري يك شركت، در كارگاه‌هاي آموزشي‌اش گروه گروه بيايند و سازوكارهايش را فراهم كنند و عينا فرايندش را شبيه‌سازي كنند. بنابراين اگر كسي در اين كارگاه‌ها شركت كرد، ارزشمند است. ارائه گواهینامه حضور در كارگاه‌ها و آزمون‌ها، بايد يك جايي در آيين‌نامه پيش‌بيني شود.

مورد دیگری در خصوص لزوم اصلاح آیین نامه هست؟

بله. اگر امروز يك نفر مدير عامل يك شركت بيمه زندگي شد، ما براي اين آيين‌نامه تفاوت قائل نشديم. بنابراين مدير عامل‌ها را هم بسته به نوع شركتی كه فعاليت داشته‌اند، اگر نوع شركتشان را عوض كنند، دوباره بايد صلاحيت داشته باشد.

*با توجه به اين‌كه شركت‌هاي بيمه جديد هم رو به افزايش هستند و تخصصي هم دارند كار مي‌كنند، اين قضيه كه شما مي‌گوييد، خيلي مهم است.

بله؛ الان شما شركت بيمه اشخاص را تاسيس مي‌كنيد. بيمه اشخاص يعني چي؟ يعني عمر، درمان، حوادث. كسي كه در بيمه اتكايي مدير عامل بوده، نبايد بگذارم برود بيمه اشخاص و مدير عامل شود. اين‌ها پيشنهاداتي است كه ما براي اصلاح اين آيين‌نامه داديم و بايد عملياتي شود.

* يكي از پيشنهادات اين است كه چون تعداد شركت‌هاي بيمه خصوصي در حال افزایش بوده، بهتر است يك مقدار بيشتر به اين قضيه توجه شود.

بله؛ براي تصدي سمت مدير عامل در شركت بيمه زندگي با توجه به متفاوت‌بودن موضوع فعاليت شركت، شرايط متفاوتي از لحاظ حداقل تجربه حرفه‌اي محيط پيش‌بيني شود.