عوامل هفت گانه بازدارنده ارائه نرخ های غیر فنی/ محمود فراهانی
عوامل بازدارنده ارائه نرخ های غیر فنی در شش دسته قابل تقسیم بندی هستند:1- عوامل بازدارنده در درون شرکت، 2- بازدارندگی توسط سندیکای بیمه گران 3- بازدارندگی توسط بیمه گران اتکایی 4- بازدارندگی توسط نهاد ناظر 5- بازدارندگی توسط تشکل صنفی اکچوئران مستقل 6- دسته ششمی هم می توانند باشند با عنوان نهادهای ارزیاب ریسک بنگاه های اقتصادی از جمله شرکت های بیمه که این گونه نهادها فعلا در کشور ما شکل نگرفته اند تا نسبت به پدیده هایی چون ارائه نرخ های غیر فنی هشدارهای لازم را بدهند
بازدارندگی در درون شرکت
در درون شرکتها به واسطه اینکه هیات مدیره ها اغلب توانمند تعیین نمی شوند عملا زیر سایه نفوذ مدیرعامل و هیات عامل قرار دارند اما اگر هیات مدیره از اقتدار لازم برخوردار بود با تشکیل کمیته ریسک می توانست در این گونه موارد با اعمال نظارت لازم مانع ارائه نرخ غیر فنی شود. چون یک نرخ غیر فنی در بادی امر بنگاه را وارد ریسک می کند.
بازدارندگی توسط سندیکای بیمه گران
این امکان فراهم است که نهادهای درون سندیکا با اتخاذ تدابیر مختلف از ارائه نرخ غیر فنی پیشگیری کنند شاید این تدابیر نتایج 100 درصدی نداشته باشد اما بی تاثیر هم نیست. دست کم در سطح گفتمان در شورای عمومی و هم چنین ارائه گزارش های دوره ای به صورت فصلی و شش ماهه و سالانه توسط کمیسیون فنی نسبت به نرخ های غیر فنی هشدار داده شود. این فرایند در عین حال می تواند زمینه ایجاد بانک اطلاعاتی نرخ های غیر فنی را ایجاد کند که بعدها با ارزیابی نتایج و اعلام آنها طبیعتا اثرات مثبتی در پی خواهد داشت.
نقش بازدارندگی بیمه گران اتکایی
بیمه گران اتکایی یکی از مهمترین عوامل بازدارنده ارائه نرخ غیر فنی هستند چرا که یکی از ابزارهای نظارتی در حوزه ریسک ، این شرکت ها هستند اگر این شرکت ها پرتفوهای پر ریسک را اتکایی نکنند شرکت های بیمه مجبور هستند نرخ های خود را به سمت هر چه فنی تر پیش ببرند. اکنون با توجه به افزایش تعداد شرکت های بیمه گر اتکایی و تشکیل تشکل صنفی این شرکت ها، می توان امیداور بود که ابزارهای نظارتی این گروه از بازیگران بیمه ای قوی تر از گذشته عمل کند. گرچه این ریسک هم هست که رقابت غیر سالمی بین اتکایی ها شکل گیرد که مانع ایفای نقش نظارتی آن شود.
بازدارندگی بیمه مرکزی
طبق قانونی یکی از ماموریت های بیمه مرکزی صیانت از حقوق بیمه گذار از طریق دور نگه داشتن صنعت بیمه از اقدامات پر ریسک است. در کنار بخش های مختلف نظارتی، ماموریت اصلی معاونت بیمه اتکایی بیمه مرکزی نظارت از طریق استفاده از ابزار اتکایی است یعنی شرکت های بیمه را مجبور کند که نرخ غیر فنی ندهند چون در آن صورت آن بیمه نامه را اتکایی نمی کند. در حال حاضر این ابزار نظارتی از کارایی لازم برخوردار نیست هم از این حیث که محاسبه فنی منطبق با استانداردهای به روز نرخ در بیمه مرکزی چندان جدی گرفته نشده همچنین ارتباطات با نهادهای بین المللی مجرب بیمه کمرنگ شده و از همه مهم تر بسیار از اوقات ملاحظات خارج از صنعت باعث نادیده گرفتن خطاهای حوزه نرخ می شود.
جامعه اکچوئران مستقل
همچنین تشکل صنفی(جامعه) اکچوئران مستقل به عنوان یک نهاد مستقل به صورت جدی در ایران هنوز شکل نگرفته که بتوانند بر نرخ های غیر فنی نظارت کنند یا اینکه نرخ مناسب ارائه کنند یا نسبت به شرایط هشدار بدهند. جای این نهاد در ایران به شدت خالی است
فقدان دانش کافی
در کنار عوامل بالا یکی از چالش های محاسبه نرخ در ایران فقدان دانش کافی در این باره است. خیلی از اوقات ارائه نرخ غیر فنی به معنی رقابت غیر سالم نیست بلکه ریشه در دانش ناکافی در این زمینه دارد.
در اخر اینکه در سایه ناکارآمدی عوامل هفت گانه بالا ، دست های غیر شفاف قادر خواهند بود نرخ ها را متناسب با ذائقه خود بالا و پایین کنند و در واقع شاهد این پدیده باشیم که نرخ های فنی در جایی خارج از صنعت مناسب با اهداف غیر بیمه ای تعیین می شود.