بازخوانی گفتگوی تاریخی نهمین رئیس کل بیمه مرکزی ایران // زنگهایی که چهار سال پیش به صدا در آمد

مرور آرشیو خبرها ما را به سخنان بی پرده و شفاف محمد ابراهیم امین در جمع حسابداران و حسابرسان رهنمون می سازد سخنانی که هر جمله ان می تواند به فعالان صنعت بیمه هشداری دهد که برای ارتقاء سلامت در بازار بیمه چه کردیم و آیا با حرف و شعار می توان کاری از پیش برد؟// این به نظر من آغاز فساد است که وقتی یکی دو نفر در بانک یا بیمه همه کاره می شوند اینها هستند که منابع بیمه ها را برای بیزنس های دیگر صرف می کنند . یا در بانک به خودشان و موسسات زیر مجموعه شان وام می دهند ( فساد از همین چا پیدا می شود)

به گزارش ریسک نیوز، مدتی است که در صنعت بیمه اظهار نظر هائی در خصوص تقلب و تخلف و احتمال فساد می شود این اظهارات در پی گفته های کلی وزیر اقتصاد بود  که نهایتا توسط معاونت بانک و بیمه با عنوان اینکه منظور وزیر خسارات ساختگی در رشته ثالث بوده ، تکمیل شد.
اما رسانه ریسک نیوز از انجا که معتقد است با اظهارات کلی سلامت در بازار بیمه ارتقاء نمی یابد ،به جای حرف باید عمل کرد و سهم ما در چالش ها چه اندازه است ، در مجموعه گزارش هایی از منافذی که منجر به تقلب و فساد احتمالی می شود ، پرده برداشت که لینک گزارش ها در ذیل خبر می آید.
 
اما در موقعیت کنونی شاید بازخوانی گفتگویی تاریخی از یکی روسای کل بیمه مرکزی بتواند ما را به مسیری هدایت کند که منافذ رسوخ تقلب و فساد احتمالی کجاست؟ و هر کدام از بازیگران صنعت بیمه اعم از وزارت اقتصاد، بیمه مرکزی و شرکتهای بیمه چه اندازه برای حفظ سلامت بازار تلاش کرده اند و چه اندازه ضعف داشته اند؟

مرور آرشیو خبرها ما را به سخنان بی پرده و شفاف محمد ابراهیم امین در جمع حسابداران و حسابرسان رهنمون می سازد سخنانی که هر جمله ان می تواند به فعالان صنعت بیمه هشداری دهد که برای ارتقاء سلامت در بازار بیمه چه کردیم و آیا با حرف و شعار می توان کاری از پیش برد؟
 
از طرفی شفافیت و نحوه مواجهه امین با چالش های صنعت بیمه در مقابل روسای کل بعدی نیز در جای خود جالب به نظر می رسد که برای یک نمونه سخنان عبدالناصر همتی و غلامرضا سلیمانی را نیز که در جمع حسابداران کشور بوده در پی می آوریم.

 

هشدار به حسابرسان در تبانی با شرکتهای بیمه
امین در جمع حسابرسان و حسابداران صنعت بیمه کشور در  خردادماه سال 94 یعنی چهار سال پیش به بحران مالی سال 2008 اشاره کرد و گفت:
بخشی از انگشت اتهام به سمت حسابرسان رفت، این که حسابرسان و بازرسان با هیات مدیره بنگاه های اقتصادی به خصوص صندوق های وام و بانک ها و برخی بیمه ها به نوعی شاید بتوان گفت تبانی کردند ویا چشم پوشی کرده اند وآن مشکلات اقتصادی را به وجود آوردند که در نهایت منجر به بازنگری استانداردها، دخالت ها و کنترل های دولتی شد.

محمد ابراهیم امین بی پرده ادامه می دهد : ما در ایران هم با مفاسدی در ۸ سال گذشته روبرو بودیم که بسیاری از صاحب نظران و دلسوزان سوال داشتند چطور این همه اتفاقات در بانک ها، بیمه ها و در موسسات اقتصادی روی می دهد؟ ولی گزارش های بازرسی و حسابرسی آلارم و هشدار نمی دادند و افشا نمی کردند؛ به نظرم همه این اتفاقات یک نتیجه را به ما می رساند و آن اهمیت کارِ بازرسی و حسابرسی است و اینکه این کار چقدر به مسئولان و اداره کنندگان اطمینان خاطر می دهد که جریان فعالیت های اقتصادی به نحو صحیح و منطبق بر ضوابط و استانداردها صورت می گیرد.

 

ارزان فروشی
امین به ماجرای بیمه توسعه اشاره کرد و گفت :ما یک شرکت بیمه ای داشتیم که چون از برند معتبری برخوردار نبود، برای اینکه بتواند وارد بازار شود از ابزار دامپینگ و ارزان فروشی استفاده کرد و در همان زمان هم بیمه مرکزی جذب و انتخاب نماینده را به شرکت های بیمه واگذار کرد و این شرکت در دوره کوتاهی بیش از ۲۰۰۰ نماینده جذب کرد و این نمایندگان در بین ۳۰ شرکت بیمه و ۴۰ هزار نماینده بیمه چگونه باید بازاریابی می کردند؟ تنها ابزاری که شرکت دست آنها داد، ارزان فروشی بود و به آنها گفت شما می توانید بیمه نامه شخص ثالث را تا ۳۰ درصد تخفیف دهید .

به گفته رئیس کل اسبق بیمه مرکزی این شرکت با ارزان فروشی ۷ درصد بازار ثالث را بدست گرفت و با حق بیمه ای که می گرفت، هم باید خسارت ها را جواب بدهد، هم باید عوارض سنگینی را که بر صنعت بسته شده جواب دهد، هم هزینه های بیمه گری، هزینه های پرسنلی و اداری را جواب دهد، هم کارمزد و حق صدور را جواب دهد.

چرا شرکت های بیمه ذخایر کافی نمی گیرند و حسابرسان هم الارم نمی دهند!
امین می گوید : از ما در مورد بیمه توسعه سوال می کردند که چرا این اتفاق افتاد و چه کسی پاسخگو است؟ خوب یکی بیمه مرکزی است که باید پاسخ دهد؛ یکی حسابرس شرکت است. مقررات و ضوابط مصوب شورای عالی بیمه برای بیمه گری، استانداردهای حسابداری برای شرکت های بیمه، صورت های مالی و چارچوب ها همه روشن است. بر اساس این ضوابط شرکت باید بخشی از حق بیمه ها را برای خسارت های آینده ذخیره بگیرد، خوب چرا ذخیره کافی نگرفت. الان چرا شرکت های بیمه ذخایر کافی نمی گیرند؟ تنها بعضی از ذخایر معوق نیست، در ذخایری هم که دقیقاً درصدهای مشخصی دارد بعضاً با مسایل و مشکلاتی مواجه هستیم .

امین در اهمیت نحوه اجرای ایین نامه های بیمه مرکزی می گوید: بنده در حسابرسی و بازرسی خبره نیستم اما می دانم که حسابرسی مدیریت هم وجود دارد؛ بالاخره یک شرکت بیمه نظامات، سیستم ها و چارچوب هایی را که برای ایفای وظایف حرفه ای خودش مورد استفاده قرار می دهد باید منطبق بر یک سری استانداردها و چارچوب های شناخته شده باشد.

بسترهای آی تی و تبادل اطلاعات، در واقع حسابرسان می توانند با اطمینان خاطر اظهار نظر کنند که آیا این ذخایری که شرکت محاسبه کرده کفایت دارد یا خیر؟ در این صورت چرا در بیمه توسعه در آن زمان حسابرس آن شرکت در گزارش های حسابرسی چنین آلارمی نشان نداده است که این شرکت به سمت و سویی می رود که ممکن است آسیب ببیند و آسیب بزند؟ در این شرکت حدود ۵۰ هزار پرونده خسارت بدون پشتوانه مالی بود که ۲۰۰ میلیارد تومان بیمه مرکزی داد و بعد هم با کمک دادگاه و ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی،‌ سهامدار آن را وادار کردند که از املاک شخصی خود حق مردم را بدهد. در شرکت چیزی وجود نداشت! در حالی که در شرکت های بیمه ذخایر و اندوخته ها همه پشتوانه پرداخت خسارت هستند چرا در این شرکت این ذخایر و اندوخته ها وجود نداشت و از آن خارج شده بود؟!

اینها همه درس هایی است برای همه ما که هم نهاد ناظر را حساس تر کند به اینکه دیگر چنین اتفاقاتی در صنعت بیمه نیفتد و هم به نظرم حسابرسان را حساس تر کند به اینکه در گزارش های حسابرسی نگران چه اقلامی باشند که این اقلام در ایفای تعهدات شرکت که مهم ترین وظیفه یک بیمه گر است در آینده تأثیرگذار است.

چگونه شرکتی که زیان شناسایی می کند به سهامدارانش سود می دهد؟
امین می گوید : حسابرسی شرکت های بیمه معطوف به تصویر سال مالی گذشته نیست و این حسابرسی به نظرم بایستی معطوف به این باشد که آیا شرکت های بیمه در آینده توانایی ایفای تعهداتی را که در سال مالی گذشته پذیرفته اند دارند یا خیر؟ و آن کفایت ذخایر بیمه ای است، مهم ترین اقلامی که در صورت های مالی است؛ شما اگر همه صورت های مالی شرکت های بیمه را نگاه کنید صرف نظر از آن بندی که مورد اختلاف شورای عالی بیمه و سازمان حسابرسی است که بر اساس استاندارد ۲۸ ذخایر فنی و تکمیلی را به رسمیت نمی شناسد و صنعت بیمه آن را لازم می داند در بقیه موارد هر جا اشاره می کند حسابرس به کمبود ذخایر، بطور مشخص حدود آن را مشخص نمی کند که چقدر است؛ تأثیر سود و زیان آن را دقیق مشخص نمی کند؛ شرکت بیمه ای داریم که مثلا باید ۷۰ میلیارد تومان زیان شناسایی می کرد ولی ۲۰ میلیارد تومان سود توزیع کرده است؛ شرکت زیاندیده ای که سود توزیع می کند از جیب چه کسی است؟ مسلم است که از جیب بیمه گذار است یعنی در واقع تعهدات آینده خودش را پیش خور می کند اگر نهاد ناظر و حسابرس دقیق باشند وقتی شرکتی بیمه ای حساب های مالی خود را آرایش می کند و حسابرس هم آن را تأیید می کند علامت می دهد که در آینده نمی توانم حق و حقوق بیمه گذاران و یا زیاندیدگان را ایفا کنم و چون در بیمه شخص ثالث همانطور که از نامش پیداست هم بیشترین سهم را در حق بیمه ها دارد (حدود ۴۰ درصد) و هم ذی نفع آن شخص ثالث است و دخالتی در خرید بیمه نامه ندارد و نه با حسابرس و شرکت بیمه طرف است و نه با بازرس و نهاد ناظر، وقتی وظایف خودمان را بر اساس اصول حرفه ای خودمان انجام نمی دهیم در واقع حقوق آنها را پایمال می کنیم؛ حقوق مردمی را پایمال می کنیم که هیچ مشارکت، تصمیم و دخالتی در کار خرید و فروش بیمه و حسابرسی و بازرسی بیمه نداشته است.

آیا ما شرکت بیمه توسعه دیگری خواهیم داشت؟
امین در ادامه می گوید: آیا ما شرکت بیمه توسعه دیگری خواهیم داشت؟! آیا حسابرسان، بازرسان و نهاد ناظر این اطمینان را به جامعه و مردم و به ۷۵ میلیون ایرانی می دهند که ما شرکت های بیمه را طوری نظارت و کنترل می کنیم که بیمه توسعه ای اتفاق نخواهد افتاد؟! ما باید به آنجا برسیم که به کمک همدیگر این اطمینان خاطر را به مردم بدهیم.

امین معتقد است ، این کار بازرس، حسابرس و نهاد ناظر است که به مردم اطمینان بدهد که ما آن چنان کنترل و نظارتی بر شرکت های بیمه داریم که حقوق شما در این شرکت ها پایمال نمی شود.
این سوال را باید از خودمان بپرسیم که آیا الان وضعیت به این شکل است؟ چند تا مثال زدم و گفتم شرکت هایی در سال ۹۳ سود توزیع کردند، در حالی که باید زیان شناسایی می کردند نه زیانی در حد سود بلکه چندین برابر سودی که شناسایی کردند.

رئیس کل پیشین بیمه مرکزی می گوید: بیمه مرکزی هنوز به آنجا نرسیده که بتواند قبل از آن که در مجمع چنین سودی تصویب شود جلویش را بگیرد .

وی تصریح می کند: بیمه مرکزی باید به جایی برسدکه جلوی برگزاری مجمعی که می خواهد سود موهوم توزیع کند را بگیرد .  حسابرس و بازرس باید بتوانند از کیفیت سود اطمینان پیدا کنند و اگر نمی کنند و یا نکردند که مثال زدم چند مورد داریم مستندا که باید زیان می داد، سود شناسایی کرده است، پس این سوال را ما باید از خودمان بکنیم که کجای کار را ما باید کنترل می کردیم که نکردیم؟

امین می گوید: ما باید به یک چک لیست مشترک برسیم که هیچ یک از این پیامدها را امکان پذیر نکند، شناسایی سود موهوم، عدم کفایت ذخایر برای آینده، عدم توانایی شرکت بیمه در پاسخگویی به تعهدات مالی، انتقال وجوه و منابع شرکت های بیمه به حوزه هایی که به لحاظ ماهیت کار بیمه گری ممنوع است.

آیین نامه شماره ۶۰ ( سرمایه گذاری صنعت بیمه) در واقع رجوع دارد به ماهیت کار بیمه گری و می گوید بیشتر دارایی ها باید نقدشوندگی داشته باشند. چرا؟ بدلیل اینکه خسارت ها غیر قابل پیش بینی اند. کار بیمه گری مبتنی بر احتمالات است؛ مبتنی بر اتفاقات پیش بینی نشده است؛ یک شرکت بیمه ممکن است ناگهان با پرداخت خسارت ۵۰ میلیارد تومانی مواجه شود و اگر همه دارایی هایش را به سمت برج و ساختمان برده باشد مگر می شود یک دفعه همه اینها را فروخت و خسارت مردم را پرداخت کرد.
بنابراین آیین نامه می گوید این حساب سپرده های بانکی است، این حساب بورسی است، این حساب غیربورسی است و این حساب ساختمان.

 

عدم رعایت نصاب سهامداری،  اینها باید کجا افشا شود

امین در ادامه به اصل مهم ذینفع واحد اشاره می کند و می گوید: همه ما با این مسایل به طور غیر مستند روبرو هستیم که ظاهراً در بانک ها، بیمه ها و برخی از بنگاه ها یک نصاب سهامداری رعایت شده ولی اصل قضیه یک یا دو نفر بانک و بیمه را اداره می کنند که آن نفر یا حقیقی است یا حقوقی؛ اینها باید کجا افشا شود؟ باید توسط بازرس و مقام ناظر افشا شود.

این به نظر من آغاز فساد است که وقتی یکی دو نفر در بانک یا بیمه همه کاره می شوند اینها هستند که منابع بیمه ها را برای بیزنس های دیگر صرف می کنند . یا در بانک به خودشان و موسسات زیر مجموعه شان وام می دهند ( فساد از همین چا پیدا می شود).

امین می گوید: فکر می کنم در دنیای امروز کار بازرسان و حسابرسان برای سلامت اقتصاد به اندازه کار پزشکان و جراحان برای سلامت افراد جامعه مهم است. پزشکان و پرستاران اگر به کارشان تسلط و تعهد داشته باشند وجدان حرفه ای داشته باشند و اخلاق حرفه ای داشته باشند، مردم هم از سلامت برخوردارند.
 

 همانطور که وقتی جراحی به اتاق عمل می رود نمی شود پذیرفت که ۳۰ در صد خطا کند و ممکن است بیمار ۷۰ درصد سالم از اتاق عمل سالم بیرون بیاید؛ با این روش کسی جرات نخواهد داشت خودش را به دست جراح بسپارد.
در دنیای امروز هم که اقتصاد سیطره پیدا کرده به همه جا، حسابرس و بازرس هم مثل پزشکان هستند که اگر در تشخیص و مداوا امساک یا سهل انگاری کنند مسایل و مشکلاتی پیش می آید که گریبان گیر اقتصاد جامعه می شود.

به گزارش ریسک نیوز، در لابلای سخنان محمد ابراهیم امین ، کدهایی از منافذ فسادبرانگیز بدست می دهد از جمله احتمال تبانی حسابرسان با شرکتهای بیمه در آرایش صورتهای مالی ، دامپینگ و ارزان فروشی ،عدم کفایت ذخایر و عدم الارم حسابرسان ، توزیع سود از جیب بیمه گذار در عین شناسایی زیان، هشدار به تولد توسعه ای دیگر ،عدم رعایت نصاب سهامداری و…که همه درسهایی است برای فعالان صنعت بیمه.

لازم بذکر است که امین برای جبران کسری ذخایر صنعت بیمه راهکاری مانند راستی آزمائی کسری ذخایر با روش مثلثی را اجرایی کرد که اگر چه به عمر مدیریت وی قد نداد اما کفایت ذخایر در دوران همتی و سلیمانی  ادامه یافت اما اینکه چقدر این روشها گذار بوده  اطلاع دقیقی در دست نیست زیرا تا کنون رقم مشخصی در خصوص میزان واقعی کسری ذخایر صنعت بیمه اعلام نشده است.

عدم رعایت نصاب سهامداری از چالش های مهم دیگری است که امین بدان اشاره کرده و صراحتا اذعان داشته :" با این مسایل به طور غیر مستند روبرو هستیم که ظاهراً در بانک ها، بیمه ها و برخی از بنگاه ها یک نصاب سهامداری رعایت شده ولی اصل قضیه یک یا دو نفر بانک و بیمه را اداره می کنند که آن نفر یا حقیقی است یا حقوقی."

سخنان همتی در جمع حسابداران

عبدالناصر همتی رئیس کل پیشین بیمه مرکزی در جمع حسابداران  با بیان اینکه با رعایت استانداردهای سیستم گزارش مالی بین‌المللی صورت‌های مالی بیمه گران شفاف می‌شود گفت: استقرار این استانداردها ضرورت غیر قابل انکار برای ورود است.

عبدالناصر همتی با تاکید بر اهمیت سیستم گزارشگری مالی  بین المللی  (IFRS)در تمامی رشته ها به خصوص موسسات مالی گفت:  صنعت بیمه، نقش مرکزی در اقتصاد جهانی ایفا می کند، شرکت های بیمه، مردم و شرکت ها را در انتقال ریسک پشتیبانی می کنند ضمن آنکه بیمه گران همانند سایر موسسات سرمایه گذار، سرمایه گذاران مهم بلند مدت هستند. بنابراین مجموعه ای از استانداردهای گزارشگری مالی، می تواند منافع سرمایه گذاران  شرکت های بیمه را تضمین  کند.

وی خاطر نشان کرد: در کشور ما حدود ۷۰ درصد دارایی های شرکت های بیمه از محل تعهدات بیمه ای آنها که به عنوان ذخایر فنی محسوب می شود، تامین می شود. حال با توجه به اینکه سهم بازار بیمه زندگی در کشور ۱۴ درصد بوده و ذخیره ریاضی قابل توجهی  نسبت به سایر ذخایر فنی ما نیست، قاعدتا با توجه به برنامه ششم و تدابیری که اندیشیده شده سهم تعهدات و ذخایر بیمه افزایش می یابد  و این افزایش موجب می شود تا سهم  و وزن استاندارد خاص بیمه ای در مقایسه با استاندارد های عمومی بیشتر شود.

رئیس کل بیمه مرکزی گفت: با توجه به وضع و تاثیر تعهدات بیمه ای، سهم عمده انطباق گزارشگری مالی در صنعت بیمه باید با استاندارد خاص بین المللی بیمه ای صورت گیرد که مسائل تکنیکی و فنی زیادی را در مقابل ما قرار می دهد.

سخنان سلیمانی در جمع حسابداران
غلامرضا سلیمانی رئیس کل بیمه مرکزی در همایش ملی حسابداری ایران از حسابداری به عنوان یک علم گسترده و کاربردی یاد کرد که بعد از ظهور تئوری های نوین و بازنگری در اصول سنتی خود می تواند مکاتب تازه ای را خلق کند.
وی در این خصوص افزود: در بانک‌ها و بیمه‌ها داده‌های بزرگی وجود دارد که باید نحوه محاسبه و تحلیل این داده ها با شیوه های فناوری و ابتکاری صورت بگیرد که در این عرصه حسابرسان نقش ویژه‌ای را برعهده دارند.
وی با اشاره به این مطلب که دنیای جدید دنیای خدمات است، از تغییر روش در علم حسابداری به عنوان یک ضرورت آشکار یاد کرد و گفت: اگر حسابداری با دانش روز همراه شود می تواند پاسخگوی نیازهای جدید اقتصاد کشور باشد.
رئیس شورای عالی بیمه تصریح کرد: محاسبات بیمه‌ای از پیچیدگی های خاصی برخوردار است که هنوز حسابداری به برخی از ظرافت های این صنعت تسلط کافی ندارد.
وی با تاکید بر این نکته که دانشگاه‌ها باید در حسابداری های غیر تولیدی مجموعه هایي نظیر بانک ها، بورس و صنعت بیمه با نگاه تازه ای ورود کنند، خاطرنشان کرد: در صنعت بیمه یکصد و پانزده استارتاپ به فعالیت می پردازند و برخی از این استارتاپ ها به لحاظ پرتفوی از شرکت‌های با سابقه بیمه پیشی گرفته اند که این امر یک پیام جدی را برای حسابرسان در پی دارد که باید در این عرصه تلاش مضاعفی داشته باشند.
دکتر سلیمانی با اشاره به تفاوت حاکمیت شرکتی در بورس، بانک و صنعت بیمه، اظهار داشت: یکصد و چهل هزار نفر به شکل مستقیم در بازار بیمه کشور فعالیت می‌کند و به همین خاطر باید یک نظام مشخص در حوزه حاکمیت شرکتی بیمه‌ای تعریف شود.

در رابطه با این گزارش بخوانید:

احساس نمایشی دژپسند از فساد در صنعت بیمه

سهم ما در پیشگیری از فساد چقدر است ؟ // نگاهی به سهم پایین شرکتهای بیمه در توسعه فناوری اطلاعات

سهم ما در پیشگیری از فساد چقدر است ؟// از ولع قیچی کردن ربان شعبه تا ایجاد تالی فاسد

ایا واگذاری های دولت در صنعت بیمه موفق بوده است؟ // دو واگذاری ناکام بیمه ای در کارنامه دولت تا این لحظه

مدیران بیمه ای صدای شبکه فروش را می شنوند؟// انعکاس نظرات شبکه فروش در شورای عالی بیمه چقدر است؟

ریسک نیوز بررسی کرد: علت عدم انتشار ماهانه آمار شرکت های بیمه چیست؟

مقایسه سخنان وزیر اقتصاد در جمع مدیران شبکه بانکی و مجمع بیمه مرکزی

اولین نفر امتیاز دهید

دیدگاه شما چیست؟