بازار سرمایه بازارگردان ندارد

به گزارش ریسک نیوز، علیرضا باغانی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم گفت: بازار سهام پس از سپری کردن یک دوره رشد تورمی، این روزها در شرایط رکورد و کاهشی قرار گرفته، به طوری که در بهمن‌ماه امسال به طور متوسط حدود 5 درصد زیان به سرمایه‌گذاران رسانده است.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: در خصوص دلایل کاهش یا افزایش شاخص بورس حرف و حدیث زیاد است اما در کنار همه ریسک‌های مترتب بر بازار سرمایه، نبود نهادهای حامی بازار که در ایران بازارساز و در دنیا MARKET MAKER شناخته می‌شوند، مهم‌ترین دلیل شرایط منفی بازار سهام در همه دوره‌های گذشته است.

وی با اشاره به این که در هر دوره‌ای بورس بهانه‌ای برای افت داشته و دارد، اضافه کرد: این موضوعات از حاشیه‌های انتخابات دوره‌های گذشته گرفته تا کش و قوس‌های پرونده هسته‌ای و نیز تشدید تنش‌های ایران با قدرت‌های جهانی‌، خروج آمریکا از برجام و ده‌ها رخداد دیگر در بیش از یک دهه گذشته بهانه‌هایی به دست بازار سرمایه داده تا به حق یا به ناحق منفی باشد و پول سرمایه‌گذار را ذوب کند.

این کارشناس بازار سرمایه اذعان داشت: با وجود این اتفاقات اما در هر دوره‌ای و رخدادی، فارغ از شدت و ضعف تحولات سیاسی و اقتصادی، بازار سهام از عدم وجود یک بازارگردان یا بازارگردانان قوی رنج برده است.

وی در خصوص دلیل این اتفاق نیز گفت: بازار سهام هیچ‌گاه از منظر قدرت جذب نقدینگی، حرفی برای گفتن نداشته‌ و عمدتا نقدینگی به سمت بانک‌ها هدایت شده است.

باغانی اضافه کرد: نکته جالب در این میان این است که هر زمان هم که موضوع حمایت از بورس پیش کشیده شده‌، دست بازار سرمایه به سمت بانک‌ها دراز بوده است و حتی در مقطعی صندوق توسعه بازار سرمایه با مشارکت و سرمایه‌گذاری بانک‌ها یا نهادهای وابسته به بانک‌ها تاسیس شد تا حامی بازار در مقاطع مختلف باشد.

وی ادامه داد: طی سال‌های گذشته صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، نهادهایی هستند که به پشتوانه قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی به وجود آمدند و توانستند از بازار سرمایه به شعب بانک‌ها و هر جایی که بتوان نقدینگی مردمی از آنجا جذب کرد، کانال بزنند.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: این نهادهای نسبتا جوان توانسته‌اند حدود 150 هزار میلیارد تومان نقدینگی شناور در جامعه را جذب کنند که حدود 10 درصد از نقدینگی شناور در کشور را شامل می‌شود.

وی اضافه کرد: در این راستا صندوق‌های سرمایه‌گذاری سه رخداد مهم را برای اقتصاد کشور و بازار سرمایه رقم زدند، نخست آن که به مهار نقدینگی کمک کردند‌، دوم این که بخشی از نقدینگی کشور را از طریق بورس وارد چرخه تولید کردند و در نهایت سبب شدند تا نام بازار سرمایه هم در صنعت تامین مالی مطرح شود و کسی که به فکر دریافت وام بود حالا برای تامین مالی پروژه یا طرح توسعه خود به غیر از بانک به فکر بازار سرمایه هم باشد و این نیاز خود را به جای دست دراز کردن پیش روی بانک ها از طریق انتشار اوراق مشارکت و صکوک و سایر ابزارهای بدهی تامین کند.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این مطلب که چرا بورس از نقدینگی سرگردان در جامعه محروم است؟ نیز اذعان داشت: بخش عمده‌ای از منفعل شدن و احتیاط صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ورود قدرتمندانه به بورس را باید در مصوبات و بخشنامه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار درباره این نهادهای مالی جستجو کرد. به عنوان مثال سال گذشته بود که نهاد نظارتی بازار سرمایه در مصوبه‌ای اعلام کرد که صدور واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها از طریق شعب بانک‌ها یا موسسات مالی و اعتباری ممنوع است.

وی گفت: نهاد ناظر با چنین مصوبه‌ای محدودیت صندوق‌ها را در جذب منابع رقم زد‌، در حالی که انتظار می‌رفت بابت اقداماتی که این نهادهای مالی در تجهیز نقدینگی در نزدیکی بازار سرمایه انجام داده بودند‌، تقدیر هم می‌شدند، اما سازمان بورس با این اقدام به استقبال محدودیت‌هایی رفت که مدیریت وقت بانک مرکزی یک طرف آن بود؛ چرا که احساس کرده بود بورس با نقدینگی جذب شده‌ای که باید در بانک‌ها جا خوش کرده باشد، حالا پرقدرت‌تر ظاهر شده و نباید این قدرها هم بزرگ شود.

باغانی ادامه داد: به تازگی هم در بخشنامه‌ای بازاریابی اینترنتی برای صندوق‌های سرمایه گذاری ممنوع اعلام شده است و مشخص نیست که دلیل ایجاد چنین محدودیت‌هایی برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری که بخش موفقی از بازار سرمایه هستند و ریسک نکول تاکنون در آن ها رخ نداده چیست؟

وی گفت: اگر صندوق یا صندوق‌هایی با ایجاد درگاه‌هایی قدرتمند توانسته‌اند بدون وقوع تقلب یا تخلفی و بر مبنای مقررات از فرصت فضای مجازی برای جذب نقدینگی استفاده کنند، سازمان بورس چرا از این موضوع نگران است؟

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به این که سیاست‌های امروز سازمان بورس نشان می‌دهد استراتژی متضادی در حال اجرا است و این ابزار کارا و در دسترس در حال تضعیف هستند، تصریح کرد: رییس جمهور چهاردهم آبان ماه امسال در نشست با مدیران وزارت اقتصاد به صراحت اما به طور غیرمستقیم به دفاع از صندوق‌های سرمایه‌گذاری پرداخته است.

وی افزود: به گفته رئیس جمهور «امروز در شرایطی هستیم که بورس و فرابورس ما نقش سازنده‌ای داشته است و این حرف درست است که بخشی از وظایف بانک‌ها را برعهده بازار سرمایه بگذاریم.» ضمن این که در جمله‌ای مهمتر هم گفت «بانک‌ها از یک طرف به مردم کمک می‌کنند و از طرف دیگر به جامعه فشار می‌آورند. اقتصاد کشور متاسفانه مبتنی بر بانک‌ها است و ما باید کم کم به سمت بازار سرمایه شیفت پیدا کنیم. بازار سرمایه می‌تواند در بازار اقتصادی و تحریم گره‌گشا باشد.»

باغانی اذعان داشت: بر این اساس راهی که این روزها در مواجهه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در پیش گرفته‌ایم، اصلا راه درستی نیست و اگر بنا است برای تامین مالی صنایع از بانک‌ها به سمت بازار سرمایه حرکت کنیم، راه این رخداد مهم از محل تقویت همین صندوق‌ها می گذرد که در کارنامه حدود 10 ساله خود ده‌ها هزار میلیارد تومان برای صنایع مختلف تامین مالی کرده‌اند.

وی با اشاره به این که بازار سهام در سایر کشورها به قدری مهم است که ترامپ تهدید می‌کند اگر استیضاحم کنید بورس می‌ریزد، گفت: به نظر می‌رسد بازار سرمایه ما روزهای کم فروغ‌تری را در پیش داشته باشد و بعد از گزارش‌های 12 ماهه و برگزاری مجامع در ماه‌های آغازین سال 98، شرکت‌ها چیز دیگری برای عرضه به سرمایه‌گذاران ندارند و با مشکلات به وجود آمده در صادرات و فروش محصولات، بدون تردید بورس ما بیش از هر زمان دیگری به وجود بازارگردان‌های قوی نیاز دارد‌.