بیمه شوخی نیست اما صنعت بیمه کجای مدیریت ریسک قرار دارد / تلنگر تلخ بیژن زنگنه

به گزارش ریسک نیوز بیژن زنگنه  (دوشنبه، ششم مردادماه) در آیین اعطای گواهینامه صلاحیت حرفه‌ای فرمانده صحنه در وزارت نفت دلیل حضورش در این مراسم را اهمیت مقوله بهداشت، ایمنی، محیط زیست (اچ‌اس‌یی) با تمرکز بر ایمنی دانست و اظهار کرد: صنعت نفت به دلیل ماهیتش در همه مراحل اعم از اجرا و بهره‌برداری با انواع خطرات از جمله آتش، مواد سمی و… روبه‌رو است.

وی بر ضرورت توجه به مقوله اچ‌اس‌یی با توجه به ماهیت صنعت نفت تأکید کرد و گفت: هر اشتباهی در صنعت نفت سبب از دست رفتن جان یک انسان و از هم پاشیدن یک خانواده می‌شود، بنابراین ما در مقابل جان افراد و همچنین ثروت ملی مسئولیم..

زنگنه با اشاره به اینکه موضوع اچ‌اس‌یی از زمان طراحی یک پلنت آغاز و در طرح‌های صنعت نفت نیز با تأمین تجهیزات، تخصیص نیروی انسانی ماهر، انجام آموزش‌های لازم و در نهایت پیاده و اجرای منظم و دقیق انجام می‌شود، تأکید کرد: به این نکته باید توجه کرد که مسئولیت اچ‌اس‌یی تنها با این واحد نیست، بلکه تک تک کارکنان در این زمینه مسئولیت دارند. به‌عنوان نمونه وقتی حادثه‌ای اتفاق افتاد نخست کسی که در محل حضور دارد باید به مقابله بپردازد و سپس خبر آن را اعلام کند.

وی با بیان اینکه همه تلاشمان این است حادثه‌ای در صنعت نفت اتفاق نیفتد، اما در صورت وقوع چه باید کرد؟ به حادثه پتروشیمی بوعلی سینا در تابستان سال ۱۳۹۵ اشاره کرد و گفت: وقتی در محل حادثه (ماهشهر) حاضر شدم افراد زیادی با بی‌سیم در حال صحبت بودند. به‌عنوان نخستین موضوع به آنها اعلام کردم که من تخصصی در زمینه فرماندهی عملیات مقابله با آتش ندارم و باید خاموش کردن این آتش به یک فرمانده سپرده شود و ما باید از او پشتیبانی کنیم.

وزیر نفت ادامه داد: با سپردن مدیریت این حادثه به یک فرمانده، بی‌سیم‌ها خاموش شد و با فرماندهی این آتش بدون هیچ خسارت انسانی خاموش شد. در واقع فرماندهی عملیات حوادث بسیار مهم است و یک فرمانده برای کنترل اوضاع باید عاری از احساس باشد.

بیمه در ایران شوخی است

زنگنه با بیان اینکه کارهای خوبی در زمینه فرماندهی صحنه در حوادث صنعت نفت انجام شده، اما هنوز گام نخست است، گفت: ما در اچ‌اس‌یی به‌خصوص ایمنی به انضباط و فرهنگ‌سازی نیاز داریم. به‌عنوان نمونه اکنون در زمینه ماسک زدن به انضباطی رسیده‌ایم، زیرا باورمان شده خطر جدی است و اشتباه به معنی مرگ است. تا این احساس را نداشته باشیم عمل نمی‌کنیم. این طبیعت بشر است و باید برای آن فرهنگ‌سازی شود.

وی با تأکید بر اینکه تمامی تأسیسات صنعت نفت باید از نظر ایمنی از سوی مشاوران درجه یک بین‌المللی ارزیابی شود، افزود: همچنین مشاوران ارزیابی تأسیسات در ایران نیز باید تقویت شوند و با ارزیابی تأسیسات، مشکلات و نقاط ضعف را بگویند.

وزیر نفت ادامه داد: این کارها را در دنیا بیمه‌ها انجام می‌دهند، زیرا بیمه در ایران شوخی است، در نتیجه بدون ارزیابی و بررسی مشکلات تأسیسات را بیمه می‌کنند، در حالی که در دنیا اگر بخواهند تأسیسات را بیمه کنند نخست ارزیابی ایمنی انجام می‌دهند، سپس متناسب با وضع آن نرخ بیمه را اعلام می‌کنند.

وی با یادآوری دیدار خود با بیمه‌های کشور در زمان ریاست عبدالناصر همتی در بیمه مرکزی اظهار کرد: در آن دیدار، درخواست کردم در بیمه کردن تأسیسات نفتی با افزایش نرخ بیمه سخت‌گیری کنند و عنوان کردم این سخت‌گیری سبب حفظ جان و مال مردم و کشور می‌شود.

تحلیلی بر سحنان زنگنه
شاید بهتر باشد سحنان وزیر نفت را از چند زاویه بررسی کنیم:
از یک زاویه به نظر می رسد ، مقامات اقتصادی بهتر است از واژه های کلی و بعضا عوامانه در خصوص صنایع مختلف پرهیز کنند چرا که گفتار مبتنی بر تحلیل و استنادات آماری بر مخاطب اثر گذار تر است تا اصطلاحاتی کلی که معلوم نیست منتهی به نتیجه می شود یا خیر.

حادثه پتروشیمی بوعلی نشان داد،  صنعت بیمه توانست خسارت هنگفت بزرگترین پروژه پتروشیمی کشور را به مبلع 94 میلیون یورو پرداخت کند در حالیکه اگر غیر ازین بود بدون شک اثرات زیان باری بر اقتصاد کشور وارد امده و دولت متحمل هزینه گزافی می شد و شاید ازین پرداخت بتوان به عنوان بزگترین خسارت پرداختی صنعت بیمه در سالهای اخیر نام برد.

 
اما اگر بخواهیم سخنان وزیر نفت را از زاویه ای دیگر بررسی کنیم بدون شک وظیفه اصلی شرکتهای بیمه که همان مدیریت ریسک و پیشگیری از وقوع حادقه است عیان می شود.

جدای از عبارت نامناسب وزیر نفت در خصوص صنعت بیمه اما به نظر می رسد سخنان وی در جای خود محل تامل و توجه است، بیمه گران باید بپذیرند که فعالیت بیمه گری در جهان متحول شده و از فرایند دریافت حق بیمه و پرداخت خسارت فراتر رفته ومدیریت بهینه ریسک با هدف جلوگیری از وقوع رخدادها در دستور کار قرار دارد.

بکارگیری این فرایند شرایط برد – بردی برای صنعت بیمه و سایر صنایع ایجاد می کند چرا که اولا وقوع خسارات زیان بار کاهش یافته و هزینه کمتری از صنعت بیمه خارج می شود ضمن اینکه در صورت بالا بودن ریسک مجموعه های صنعتی حق بیمه بیشتری اخذ می شود و از طرفی سخت گیری ها در پیاده سازی ایمنی و مدیریت ریسک منجر به کاهش رخدادهای زین بار و تحمیل هزینه بر اقتصاد کشور می شود.

مدیر دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی پیش ازین در گفتگو با ریسک نیوز با تاکید بر اینکه پوشش های بیمه ای برای مجموعه های نفتی ، صادراتی و پتروشیمی کافی نیست ، اذعان داشت:ما نیاز داریم که صنعت بیمه به فرایند مدیریت ریسک وارد شود.

محتشمی پور با تاکید بر اینکه جای خالی مدیریت ریسک در صنایع مختلف و بالاخص صنایع کوچک به شدت احساس می شود ، تصریح کرد: در حال حاضر در شناسایی ریسک و نحوه مدیریت ریسک دارای مشکل هستیم این در حالی است که بخشی از این چالش ها می تواند با ورود موسسات بیمه گر حل شود .

وی اذعان داشت: ما ابزارهای تامین مالی بر مبنای Project finance  که بسیار به مدیریت ریسک وابسته هستند را نداریم و این خلاء مجموعه های صادراتی را به نقطه توقف رسانده است.

این سخنان محتشمی پور نشان می دهد، انتظارات از صنعت بیمه ایران فقط دریافت حق بیمه و پرداخت خسارت نیست بلکه ماهیت صنعت بیمه و فلسفه وجودی کارکرد بیمه فراتر ازین مقوله است.

شاید سخنان وزیر نفت تند باشد اما حقیقت تلخی است که بیمه گران باید بدان توجه کنند و به انتظاراتی که سایر صنایع دارند تمرکز داشته باشند.البته در این میان پرورش نیروی انسانی متخصص در صنعت بیمه و تعاملات و مذاکرات دو جانبه با صنایع دیگر از اهمیت بسزائی برخوردار است.

تلنگری بر تاسیس مرکز ملی مدیریت ریسک

با پیشنهاد غلامرضا سلیمانی مرکز ملی مدیریت ریسک که نهادی فراسازمانی است در بیمه مرکزی در حال تاسیس است شاید این تلنگر وزیر نفت بتواند خط مشی این مرکز را در ضرورت ورود به مدیریت ریسک پروژه های نفت ، گاز پتروشیمی و سایر پروژه های ملی ایجاد کند به طوریکه با تاسیس این مرکزپیش زمینه های لازم برای ارزیابی ریسک در حوزه های مختلف از جمله پرورش نیروی متخصص ، ارزیابی سازمان ها ، فعالیتهای آرندی و تحقیقاتی ، توسعه فرهنگ سازمانی مدیریت ریسک و  … در دستور کار قرار گیرد و نهایتا صنعت بیمه را به همان وطیفه ذاتی اش گسیل دارد.

در صورتیکه تاسیس و تشکیل این مرکز به صورت بهینه انجام شود، می تواند منشاء تغییرات بنیادین در عملکرد بیمه ها و سایر صنایع باشد.