چند کلمه ای درباره مدیریت ریسک/مریم سلماسی
ریسک تاثیر عدم قطعیت یا عدم اطمینان بر اهداف است و به زبان ساده تر ریسک احتمال وقوع رخدادی است که در شرایط اولیه تغییر ایجاد می کند. ریسک با احتمال همراه است، بدین مفهوم که لزوما اتفاق نمی افتد و حداقل می توانیم دو پیامد که شامل وقوع یا عدم وقوع رخداد است را انتظار داشته باشیم. ضمن اینکه حداقل یکی از این رخدادها یا پیامدهای احتمالی برای ذینفعان نامطلوب تلقی می شوند.
مثلا ریسک احتمال وقوع خسارت مالی ناشی از تصادف خودرو، احتمال تخریب اموال در اثر وقوع زلزله یا حتی آنچه امروز در جهان و ما نیز کشورمان با آن مواجهه هستیم، ریسک مثل احتمال ابتلا به بیماری کووید-19 یا حتی احتمال عدم کسب درآمد به علت تعطیلی کسب و کارهای ناشی از شیوع بیماری که از طرف نهادهای دولتی الزام میشوند.
شرکتهای بیمه اساسا وجود دارند تا راه حلهای مدیریت ریسک به مشتریانشان ارائه دهند و ریسک مشتریان را ارزیابی و تا حد ممکن قبول نمایند. شرکتهای بیمه در ازای این خدمات به تناسب احتمال و شدت ریسک قبولی از مشتریان خود مبالغ اندکی را بهعنوان حق بیمه دریافت می کنند و با مدیریت مجموع نقدینگی حاصل شده از حق بیمه همه مشتریانشان که علاقمند به تحت پوشش قرار دادن ریسک مشابهی بوده اند می توانند علاوه بر تامین مبالغ خسارتهای احتمالی برای مشتریان حادثه دیده با سرمایه گذاری وجوه نقد برای کسب و کار و سهامداران خود سود ایجاد میکنند.
با این حساب شرکتهای بیمه لازم دارند تا در انتخاب ریسکهای مشتریان و قبول آنها هوشمندانه رفتار نمایند تا هم نسبت به مشتریان بتوانند متعهد باقی بمانند و خسارتهای احتمالی را جبران نمایند و هم نسبت به سهامداران خود بتوانند پاسخگو باشند و بقای سازمانی خود را تضمین نمایند. معمولاً شرکتهای بیمه ریسکهایی را قبول می کنند که پیامد آن از دو حالت وقوع زیان یا عدم وقوع زیان خارج نباشد و اصطلاحاً به این نوع ریسکها ایستا یا خالص گفته می شود. اگر برایتان سوال است که نوع دیگری از ریسک ممکن است چه حالتهایی داشته باشد باید بگویم که ریسکهایی هستند که پیامدهای آنها سه وضعیت سود، زیان یا عدم تغییر است و شرکتهای بیمه عموماً این دست ریسکها را قبول نمیکنند، چراکه متعهد به پرداخت زیان و سود نیز میشوند که عدم قطعیت بالا و پیچیده تری دارد.
از طرف دیگر می دانیم که همه افراد و سازمانها با ریسکهای متعددی روبه رو هستند که تلاش میکنند با راهکارهای مختلفی مثل کاهش احتمال وقوع آن، یا آمادگی برای کاهش اثرات آن، اجتناب از ریسک، انتقال ریسک مثلا به شرکت بیمه و راهکارهای دیگر با آنها مواجهه شوند. در این میان شرکتهای بیمه از این قاعده مستثنی نیستند و خود شرکتهای بیمه هم علاوه بر ریسکهایی که از مشتریانشان قبول کرده اند، به عنوان یک سازمان با ریسکهای متعدد و متنوعی شامل ریسکهای مرتبط با فناوری ها، مثل ریسک از دست دادن داده ها یا ریسک حملات سایبری؛ ریسکهای مرتبط با سرمایههای انسانی، مثل ریسک از دست دادن کارکنان کلیدی؛ ریسکهای مالی، مثل ریسک عدم وصول مطالبات یا ریسک نوسانات ارزی که بر مطالبات و تعهدات ارزی آنها تاثیرگذار است، ریسک عدم سودآوری سرمایه گذاریها؛ یا حتی ریسکهای دارایی های فیزیکی، مثل ریسک خسارت اموال ناشی از آتش سوزی یا وقوع سیل و زلزله و بسیاری ریسکهای کوچک و بزرگ دیگر. بر این اساس شرکتهای بیمه زیادی نیز سیستم های مدیریت ریسک را پیاده سازی کرده اند. البته هیچ سیستمی و هیچ سازمانی حتی بزرگترین و با سابقه ترین شرکتهای بیمه جهان نمی توانند ادعا کنند که سیستم مدیریت ریسک آنها جلوی وقوع همه حوادث ناگوار را گرفته است، چراکه عدم اطمینان و عدم قطعیت جزو ماهیت وجودی ریسک است، اما با سیستمهای مدیریت ریسک میتوان احتمال وقوع یا شدت اثر ریسکها را به حداقل رساند.
در ایران، بیمه مرکزی با تمرکز بر چهار نوع ریسک بیمه گری، بازار، اعتبار و نقدینگی در هر شرکت بیمه شاخصی با عنوان نسبت تسویه شوندگی یا توانگری مالی را به صورت سالانه بر هر شرکت بیمه اندازه گیری می نماید. توانگری مالی نشان می دهد که شرکت بیمه مربوطه براي پوشش ريسكهاي پذيرفته شده خود است دارای توانایی مالی لازم هست یا خیر و اگر بالاتر از 100% باشد، سطح توانگری یک را احراز میکند و به این ترتیب مشتریان و سهامداران می توانند از این بابت در تعاملشان با شرکتهای بیمه اطمینان حاصل نمایند.
شرکت بیمه تعاون نیز که فعالیت خود را از سال 1392 شروع کرده و با تکمیل زیرساختهای پایه و پیاده سازی سیستم های مدیریتی نوین، فعالیت خود را از سال 1396 به صورت جدیتری گسترش می دهد، با هدف افزایش اطمینان کلیه ذینفعان شامل مشتریان، سهامداران، کارکنان، شبکه فروش، بیمه مرکزی و بیمه گران اتکایی همکار و سایر همکاران تجاری و همچنین جلوگیری و یا آمادگی برای مواجهه با ریسکها و شرایط بحرانی احتمالی، سیستم مدیریت ریسک را بر اساس آخرین ویرایش استاندارد بین المللی ISO31000 پیاده سازی کرده است. در این میان نسبت توانگری مالی شرکت بیمه تعاون نیز مطلوب و در سطح یک قرار دارد.
این موضوع واضح و مشخص است که ریسکها پویا هستند، به این معنا که بعضاً ریسکهای جدید ایجاد میشوند، بعضی از ریسکها از بین میروند، بعضی ریسکها تشدید می شوند و برخی دیگر تقلیل پیدا می کنند و این ساختار همواره در حال تغییر و دگرگونی است. ریسکهای نوظهور ریسکهایی هستند که به تازگی ایجاد شدهاند یا از قبل وجود داشته اند اما اندازه گیری و ارزیابی آنها به دلیل پیچیدگی و تاثیرگذاری عوامل متعدد بر آنها پیچیده است یا ممکن است پتانسیل خسارتی بالایی نیز داشته باشند. ریسکهای مختلف مرتبط با شیوع بیماریهای همه گیر برای انسانها، موجودات زنده و کسب و کارها نیز از این دست هستند و در حال حاضر بسیاری از مردم جهان با تبعات وقوع یکی از این ریسکها که شیوع بیماری کووید-19 و تبعات ناشی از آن است دست و پنجه نرم میکنند.
بیمه تعاون برای مواجهه مشتریان با یکی از این ریسکهای نوظهور که احتمال تعطیلی کسب و کار ناشی از الزامات دولتی برای مقابله با بیماریهای همه گیر و جهان شمول است بیمه نامه ای را طراحی و برای کسب و کارهای مختلف عرضه کرده است.
«بیمه توقف کسب و کار ناشی از اپیدمی» ریسک احتمال تعطیلی کسب و کارهای مختلف با دستور دولتی به واسطه شیوع بیماریهای همهگیر و البته نه لزوما کووید-19 را پوشش می دهد. بیمه نامه به محض اعلام تعطیلی و به شرط گذشتن مدت زمان دوره انتظار ابتدای قرارداد فعال میشود، و با اعمال فرانشیز زمانی کوتاهی تا ۶۰ روز درآمد روزانه کسب و کار مربوطه را پوشش میدهد. دسته های مختلف کسب و کار می توانند از طریق وب سایت drbime.com یا شعب و نمایندگیهای شرکت در سراسر کشور یکی از بستههای خدمت را خریداری نمایند و نه تنها در این بیماری همهگیر کنونی بلکه با تمدید بیمه نامه خود همواره این ریسک را تحت پوشش بیمه قرار بدهند.
ما در بیمه تعاون امیدوار هستیم که مجموعه زیرساختهای مدیریتی موجود در کنار تیم های کاری جوان و پویایی که در سراسر کشور در حال فعالیت هستند زمینه اطمینان هرچه بیشتر مشتریان را فراهم نماید و ما علاوه بر اینکه می توانیم پاسخگوی این اطمینان باشیم، مزایا و ارزشهای بیشتری را نیز برای مشتریان فراهم آوریم.
مریم سلماسی / مدیر ریسک بیمه تعاون