بررسی تهران پس از وقوع زلزله احتمالي/ تعداد زلزله هاي تهران طي هزار سال اخير

محمد‌هادی جلیلی کارشناس ارشد سازه از دانشگاه تهران در گفتگوی اختصاصی با ریسک نیوز با بیان اینکه که در ایران فرقی نمیکند که منزلتان خشتی باشد یا گلی ، بتن مسلح، روی شیب مستعد زمین لغزش باشد یا نه، بهر حال حق بیمه ای که پرداخت می­کنید یکی خواهد بود افزود: این یکی از مهمترین آسیبهایی است که شرایط کنونی بر کشور وارد می کند یعنی سازه خوب با سازه بد هیچ تفاوتی ندارد.

این کارشناس ارشد سازه از دانشگاه تهران گفت: همانطور که می‌دانید کشور ما از نظر تنوع و تعدد حوادث طبیعی و شدت خسارت‌های ناشی از حوادث طبیعی در رده کشورهای پرحادثه قرار دارد و هر ساله، حوادث متنوع و متعددی- به ویژه زلزله و سیل- مناطق مختلف را با خسارت‌های گسترده روبرو می‌کند.  

آمار و اطلاعات نشان می‌دهد که بر اثر وقوع زلزله در کشور، طی یک قرن اخیر، در مجموع بیش از ۱۹۸٫۶۷۴ نفر کشته، ۱۰۳٫۰۲۵ نفر مجروح و تقریباً ۴۳۵٫۵۰۰ نفر بی‌خانمان شده‌اند.  

این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد:با محاسبه‌ای که محققان گروه زلزله مرکز تحقیقات مسکن انجام داده‌اند بر مبنای فواصل زمانی زلزله‌های تهران که 218 سال است، فرض می‌شود 37 سال دیگر زلزله بزرگ در تهران رخ خواهد داد.

این محقق افزود: این آمارها  نشان‌دهنده حجم عظیم خسارت‌های مالی و جانی حوادث طبیعی در کشور است؛ که بار مالی بسیار زیادی را بر کشور و دولت تحمیل می‌کند. نکته قابل توجه این است، که در کشور ما استفاده مطلوب از سازوکارهای مناسب بیمه‌ای برای جبران خسارت‌های سیل و زلزله(که یکی از راه‌حل‌های رایج در جهان است) غفلت شده است.

در ايران بیمه‌ای به نام بیمه زلزله وجود

جالب است بدانیم در کشوری مانند ایران که در اثر وقوع زلزله خسارت‌های فراوانی را متحمل شده است، بیمه‌ای به نام بیمه زلزله وجود خارجی نداشته و آنچه که امروز در کشور تحت عنوان بیمه زلزله به صورت زیر‌مجموعه‌ای از بیمه آتش‌سوزی ارائه می‌شود، تنها نامی از این بیمه را یدک می‌کشد.

وی گفت: در کشورهای دیگر، حق بیمه زلزله برای یک سازه حدود 10‌درصد هزینه ایمن‌سازی آن برآورد می‌شود. به این معنی که اگر هزینه مقاوم‌سازی یک ساختمان 15‌میلیون تومان باشد، حق بیمه‌ای که برای یک‌سال بیمه زلزله باید پرداخت شود، چیزی حدود یک‌میلیون و 500هزار تومان خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه در چنین کشورهایی مالک هر ساختمان بر‌اساس اینکه ساختمان وی تا چه حد در مقابل زلزله آسیب‌پذیر است، حق بیمه خود را پرداخت می‌کند، افزود: با در پیش گرفتن چنین روشی مالکانی که سازه‌های خود را طبق مقررات و ضوابط آیین‌نامه‌ای احداث کرده‌اند حق بیمه کمتری نسبت به مالکانی که سازه‌های خود را بدون توجه به مقررات و ضوابط احداث کرده‌اند، پرداخت خواهند کرد که این ساز و کار واقعی استفاده صحیح از دستاوردهای علم مهندسی زلزله چه در مرحله برآورد خسارت‌های وارده و چه در مرحله آسیب‌پذیری لرزه‌ای است.

شاید بهتر بود قبل از آنکه بیمه زلزله را به عنوان زیرمجموعه‌ای از بیمه آتش‌سوزی قرار می‌دادند به این نکته توجه می‌کردند که کدام‌یک از این پدیده‌ها خسارت‌های بیشتری را در سال‌های گذشته بر کشور وارد کرده است.  

آسیب‌پذیری ساختمان‌ها،تعیین نرخ بیمه مناسب عامل گسترش صنعت بیمه

وی به رقابت‌پذیری حق بیمه بین شرکت‌ های بیمه به عنوان عامل اصلی در افزایش ریسک‌پذیری در بیمه ساختمان‌ها اشاره کرد و افزود‌: تخمین دقیق میزان آسیب‌پذیری ساختمان‌ها برای تعیین نرخ بیمه مناسب به همراه بالا بردن توان مالی شرکت‌های بیمه از زیر ساخت‌های لازم در گسترش صنعت بیمه در بخش ساختمان است.

شکی نیست که شرکت‌های بیمه باید همانند سایر دستگاه‌های نظارت‌کننده بر کیفیت ساختمان، عاملی برای افزایش کیفیت ساخت‌و‌سازها باشند و صنعت بیمه ساختمان را از حالتی رقابتی به سمت‌و‌سویی هدایت کنند که نقشی کنترل‌کننده را نیز بر عهده گیرد .

وی تصریح کرد:شرکت‌های بیمه در کشور هوشمندانه عمل نمی‌کنند و از میزان دوام و استحکام ساختمان‌هایی که بیمه خواهند شد به صورت کارشناسی شده آگاهی ندارند، لذا اقدام به بیمه کردن ساختمان‌هایی می‌کنند که پس از بروز حوادث همچون زلزله با ویرانی روبه‌رو شده و هزینه‌های بالایی را بر شرکت‌های بیمه تحمیل می‌کند که قادر به پرداخت آنها نیستند.

بیمه ساختمان‌ها باید از حالت رقابتی خود خارج شده و به صورت کنترلی درآید

جلیلی با بیان این نکته که در حال حاضر هیچ‌گونه بیمه مستقلی با نام بیمه زلزله در کشور وجود ندارد ، تصریح کرد‌: بیمه ساختمان‌ها باید از حالت رقابتی خود خارج شده و به صورت کنترلی درآید، به این معنی که شرکت‌های بیمه نباید فقط برای در اختیار گرفتن بازار بیمه ساختمان اقدام به بیمه ساختمان‌ها کنند و این بازار نیز نباید با ایجاد رقابت ناسالم به عاملی در جهت کاهش ریسک و خطرپذیری تبدیل شود .

وی گفت: برای پوشش بیمه ساختمان در سطح کشور باید شرایطی از قبیل اجباری شدن بیمه زلزله در کشور به همراه همخوانی حق بیمه پرداختی با کیفیت ساختمان‌ها، فراهم شود تا بتوان با استفاده از این ساز‌و‌کارها ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله را ایجاد کرد.

این استاد دانشگاه گفت: ما در کشور ایران شاهد روالی مناسب و علمی در محاسبه حق بیمه ساختمانها نیستیم و در واقع در کشور ایران برخلاف سایر کشورهای زلزله خیز جهان عمل می شود.

وی ادامه داد:کیفیت سازه، یکی از مهمترین فاکتورها در تعیین نرخ بیمه زلزله می باشد، در حالی که در صنعت بیمه کشور، کیفیت ساختمان هیچ گونه تاثیری در نرخ حق بیمه پرداختی ندارد.

 بدین ترتیب که در ایران فرقی نمیکند که منزلتان خشتی باشد یا گلی ، بتن مسلح، روی شیب مستعد زمین لغزش باشد یا نه، بهر حال حق بیمه ای که پرداخت می­کنید یکی خواهد بود. و این یکی از مهمترین آسیبهایی است که شرایط کنونی بیمه زلزله بر کشور وارد می­کند یعنی سازه خوب با سازه بد هیچ تفاوتی ندارد.