بازسازی پژوهکشده بیمه امری ضروری/یحیی میرزایی

از نقطه نظر بسیاری از متولیان و خبرگان صنعت بیمه، پژوهشکده بیمه بازوی علمی صنعت بیمه است. این عنوان همواره از زبان مسئولین پیشین و فعلی بیمه مرکزی و پژوهکشده بیمه تکرار شده است. با این وجود و از نظر خبرگان بخش خصوصی چنین وضعیتی نمی­ تواند آیینه تمام نمای جایگاه واقعی پژوهشکده بیمه در صنعت بیمه باشد.

از نظر مسئولین بیمه مرکزی، پژوهشکده بیمه بایستی تابع بیمه مرکزی باشد. این موضوع در اظهارات صریح رئیس کل بیمه مرکزی در جلسه معارفه سرپرست جدید پژوهشکده بیمه به طور کامل نمود یافته است. چنانکه ایشان عنوان داشتند که اولویت ها و رئوس مطالعاتی برای پژوهشکده بیمه تعیین شده و پژوهشکده بایستی در این چارچوب عمل کند.

پژوهشکده بیمه با توجه به جایگاه خود نمی­تواند در حوزه هایی که مرتبط با فضای رقابت هستند و شرکت ها ترجیح می دهند چنین اموری را در درون خود سامان دهند، ورود پیدا کند، چرا که این امور می تواند برای شرکت ها امتیازات رقابتی ایجاد کند و انجام آن توسط یک نهاد عمومی با هر کیفیت و شمولیتی نمی تواند برای آنها جذاب و کاربردی باشد.

یکی از نقش­های اصلی پژوهشکده از نظر اهداف و رویکرد مطالعاتی، بایستی بهبود فضای کسب و کار و رقابت در صنعت بیمه باشد. بر این اساس از جمله بارزترین بخش های بهبود فضای کسب و کار نیز اصلاح در نظارت و نهاد ناظر است. به عبارت دیگر اصلاح کارکردها، وظایف، فعالیت ها، فرایندها، استانداردها، رویه­ها، و … نهاد بیمه مرکزی از جمله مکانیزم های بهبود فضای کسب و کار است. حال در این شرایط سوالی که مطرح می شود آن است که آیا نهاد علمی که بایستی تابع نهاد بالادستی باشد می تواند آن را نقد کند و به سمت اصلاح پیش ببرد؟

به نظر می­رسد فعالیت مطالعاتی و پژوهشی یک نهاد معظم چون پژوهشکده بیمه با تابعیت کامل از بیمه مرکزی، نیز نمی تواند به فضای رقابت در صنعت بیمه کمک آنچنانی کند. این مساله با استناد به انتظارات از پژوهشکده می تواند بغرنج تر نیز باشد. از طرف دیگر چشم انداز آتی پژوهشکده بیمه بسیار مبهم به نظر می رسد. حذف اتکایی اجباری و تفکیک بخش بیمه گری بیمه مرکزی از این سازمان، احتمالا از نظر مالی محدودیت هایی را برای بیمه مرکزی ایجاد  خواهد کرد. در این فضا دیگر بیمه مرکزی به مانند گذشته نمی تواند بودجه چند میلیارد تومانی برای پژوهشکده اختصاص دهد و از پژوهشکده حمایت مالی کند.

تجارب بین المللی در خصوص سازمان های مطالعاتی نیز حاکی از آن است که این موسسات در در قالب نهادهای حرفه­ای مستقل و یا در زیرمجموعه نهادهای حرفه ای فعالیت می کنند. برای نمونه موسسه توسعه بیمه کره (KIDI) در سال 1983 به منظور کمک به پیشبرد توسعه صنعت بیمه کره تاسیس شد. در سال 2014، بیست و پنج موسسه بیمه زندگی و نوزده موسسه بیمه غیر زندگی عضو این موسسه بوده اند.

مطابق با نگرانی­های فوق و در افق میان مدت و در راستای استفاده از پتانسیل نهادی چون پژوهشکده بیمه، بایستی این موسسه به عنوان نهادی مستقل با استفاده از مشارکت کلیه بازیگران صنعت بیمه(نهاد ناظر، شرکت های بیمه، اصناف نمایندگی و کارگزاری) اداره شود. ضمن اینکه در چنین شرایطی پژوهشکده بایستی در جهتی ساماندهی شود که بتواند خود درآمد زایی داشته باشد.

منبع:آیین