آمارها نشان می‌دهد که به‌دلیل ناترازی بانک آینده، بدهی این بانک به بانک مرکزی روند صعودی داشته است، به‌طوری که در سال گذشته ۲۵ درصد از رشد پایه پولی ناشی از اضافه برداشت این بانک از منابع بانک مرکزی بوده است.
به گزارش پایگاه ریسک نیوز به نقل از ایسنا آمارها نشان می‌دهد که به‌دلیل ناترازی بانک آینده، بدهی این بانک به بانک‌مرکزی روند صعودی داشته است، به‌طوری که در سال گذشته ۲۵ درصد از رشد پایه پولی ناشی از اضافه برداشت این بانک از منابع بانک‌مرکزی بوده است.
پایه پولی به پولی گفته می‌شود که منشاء انتشار آن بانک مرکزی است. به عبارت دیگر هرگونه پولی از که ناحیه بانک مرکزی منتشر شود، پایه پولی محسوب می‌شود.
پایه پولی (از منظر مصارف) هم دارای چهار جزء خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی، خالص بدهی دولت به بانک مرکزی، خالص بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و سایر دارایی‌هاست. یکی از مولفه‌های مهم سایر دارایی‌ها، مابه‌التفاوت خرید و فروش اوراق اسناد خزانه در قالب عملیات بازار باز است.
براساس آمار، در سال ۱۴۰۱ خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی کمتر از یک درصد رشد کرد و خالص بدهی دولت به بانک مرکزی هم منفی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین عوامل رشد پایه پولی در سال گذشته، رشد خالص بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است.
سهم ۲۵ درصدی اضافه برداشت‌های بانک آینده در رشد پایه پولی سال۱۴۰۱
این درحالی است که در بین بانک‌های کشور، در سال ۱۴۰۱، چند بانک خصوصی و همچنین یک بانک دولتی به خاطر برخی تعهدات و وظایف حاکمیتی، بیشترین رشد بدهی به بانک مرکزی را داشته‌اند. اما به صورت مشخص، بانک آینده بالاترین رشد بدهی را به بانک مرکزی داشته است به‌طوری که ۲۵ درصد از کل رشد پایه پولی در سال ۱۴۰۱، ناشی از بدهی این بانک به بانک مرکزی در قالب اضافه برداشت از منابع بانک مرکزی بوده است.
به عبارت دیگر، اگر فقط این بانک در سال ۱۴۰۱ از بانک مرکزی اضافه برداشت نمی‌کرد، رشد پایه پولی، ۲۵ درصد کمتر بود. این به معنای آن است که هزینه این اتفاق از طرف همه ۸۵ میلیون مردم ایران در حال پرداخت است. این مساله نشان می‌دهد ناترازی نقدینگی این بانک بسیار بالاست و اگر وضعیتش به همین شکل ادامه یابد، در سال ۱۴۰۲ هم باید شاهد افزایش بسیار زیاد بدهی این بانک به بانک مرکزی باشیم.
گفته می‌شود مهم‌ترین عامل ناترازی این بانک، پرداخت سپرده‌ها به افراد مرتبط به بانک و شرکت‌های زیرمجموعه خود بانک است. این درحالی‌است که عمده تسهیلات پرداختی غیرجاری شده و بانک نمی‌تواند از محل سرمایه‌گذاری‌ها و تسهیلات اعطایی، درآمد مناسبی کسب کند، اما هر ماه باید سود سپرده‌گذاران را پرداخت کند. بنابراین از این محل دچار ناترازی می‌شود.
براساس این گزارش، این بانک در صورتی می‌تواند به وضعیت استاندارد برسد که همه منابع پرداختی، وصول شود و جریان درآمد و هزینه به حالت تعادل بازگردد اما باتوجه به وضعیت سهامداری و دارایی‌های بزرگ و بدون مشتری، امکان تبدیل این دارایی‌های منجمد به منابع نقد، دشوار است.
به گزارش ایسنا زیان انباشته گروه بانک آینده در سال ۱۴۰۱ به ۱۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده در حالی که سرمایه ثبت شده این بانک فقط ۱۶۰۰ میلیارد تومان است. در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار با سلب حق رای سهام سهامدار مازاد بانک آینده، به‌دنبال آغاز اصلاحات ساختاری در این بانک بود اما متاسفانه از آن تاریخ تاکنون با شکایت سهامداران، این مصوبه شورای پول و اعتبار نقض شده است. دیوان عدالت اداری تاکنون دو بار مصوبه شورای پول و اعتبار را تایید و سه بار آن را نقض کرده است.
زیان انباشته ۱۱۴ همت؛ کفایت سرمایه منفی ۱۴۰ درصد!
بانک آینده با زیان انباشته 114 همتی و کفایت سرمایه منفی 140 درصدی در وضعیتی بحرانی قرار دارد. مساله نگران‌کننده اما تاثیر قابل توجه وضعیت این بانک بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران است.
اهمیت اثر وضعیت نظام بانکی بر نوسانات اقتصادی کشورها بر هیچ‌کس پوشیده نیست. طوری که ناترازی بانک‌ها و انباشت ریسک در شبکه بانکی، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل بی‌ثباتی و وضعیت اسفناک اقتصاد کلان ایران به شمار می‌رود که نتایجی از جمله بی‌ثباتی مالی، کاهش ارزش پول ملی و تورم را در پی داشته است. به همین دلیل است که بررسی وضعیت بانک‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
از همین روی، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش اخیر خود به بررسی وضعیت بانک آینده به عنوان یکی از ناسالم‌ترین بانک‌های ایران پرداخته است. گزارش مرکز پژوهش‌ها حاکی از آن است که بانک آینده تا پایان خردادماه امسال، اضافه برداشتی 80 هزار میلیارد تومانی رقم زده و نسبت کفایت سرمایه این بانک در پایان سال 1401 به رقم نگران‌کننده منفی 140 درصدی رسیده است.
طبق این گزارش، بانک آینده در مرور زمان نه تنها نتوانسته خود را در مسیر بهبود قرار دهد، بلکه وضعیت شاخص‌های سلامت این بانک در مسیر تنزل قرار داشته است. بنابراین اقدامات بانک مرکزی برای اصلاح وضعیت بانک آینده کافی نخواهد بود و این مسیر نیازمند حمایت‌ها و تفاهمات فراقوه‌ای است.
دستکاری بانک آینده در صورت‌های مالی
طبق صورت‌های مالی بانک آینده، در سال‌های 1398 تا 1400 حدود 30 درصد از مطلبات بانک آینده در دسته مطالبات غیرجاری و مشکوک‌الوصول قرار گرفته است. البته در صورت‌های مالی بانک، سهم مطالبات غیرجاری از کل مطالبات به کمتر از پنج درصد کاهش یافته اما به نظر می‌رسد که این موضوع، به دلیل دستکاری در صورت‌های مالی و ثبت تسهیلات مشکوک‌الوصول در طبقه جاری بوده است.
بانکی که بانکداری نمی‌کند!
بررسی‌ها نشان می‌دهند که در سال 1401 سهم سایر درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی به شدت افزایش یافته و حدود نصف ترکیب درآمدی این بانک را تشکیل داده است. بنابراین بانک از فعالیت اصلی خود منحرف شده است.
در بخش هزینه‌ها نیز بیش از 80 درصد از کل هزینه‌های بانک در سال‌های اخیر، مربوط به پرداخت سود سپرده‌ها بوده است. در سال 1401 نیز بیش از 10 درصد هزینه‌های بانک مربوط به هزینه‌های مالی بوده که در واقع هزینه تامین مالی از بازار بین بانکی است. این تامین مالی با توجه و وضعیت بحرانی بانک آینده بسیار پرهزینه تمام می‌شود و به همین دلیل بانک به اضافه برداشت از بانک مرکزی روی می‌آورد.
تب 80 هزار درجه‌ای اضافه برداشت بانک آینده
مشکلات متعدد بانک آینده در کنار فقدان مدیریت نقدینگی و تامین مالی پروژه‌هایی مثل ایران‌مال، سبب شده است که اضافه برداشت بانک آینده از بانک مرکزی از 32 میلیارد تومان در سال 1392 به بیش از 57 هزار میلیارد تومان در سال 1401 رسیده است. رشد شدید اضافه برداشت‌های بانک آینده در سال 1402 نیز ادامه یافته و تا پایان خرداد به حدود 80 هزار میلیارد تومان رسیده است.
وضعیت کفایت سرمایه بحرانی بانک آینده
شاید نگران‌کننده‌ترین بخش گزارش بازوی پژوهشی مجلس از وضعیت بانک آینده مربوط به نسبت کفایت سرمایه این بانک است که در وضعیتی بحرانی و بسیار خطرناک است. طبق صورت‌های مالی بانک آینده، نسبت کفایت سرمایه بانک در سال‌های اخیر روند نزولی داشته و در سال 1401 نیز به منفی 140 درصد رسیده است. این در حالیست که تنها بانک سرمایه با کفایت سرمایه منفی 352 درصدی وضعیت وخیم‌تری از بانک آینده دارد.
البته رقم گزارش شده نسبت کفایت سرمایه بانک آینده، با فرض برگشت مطالبات مشکوک‌الوصول بانک و شناسایی درآمد 22 هزار میلیارد تومانی بوده که اگر مطابق نظر بانک مرکزی، این موضوع را در نظر نگیریم، وضعیت کفایت سرمایه بانک بسیار وخیم‌تر خواهد بود.
ماشین زیان‌دهی بانک آینده
یکی دیگر از مشکلات وخیم بانک آینده زیان انباشته این بانک است که وقتی آن را با بانک‌های دیگر مقایسه کنیم، اولویت اصلاح این بانک نسبت به دیگر بانک‌ها بیش از پیش مشخص می‌شود. طوری که بانک آینده در پایان سال 1401 به بیش از 114 هزار میلیارد تومان می‌رسد و پس از آن، بانک سرمایه با زیان انباشته حدود 50 هزار میلیاردی در رده بعد قرار دارد.
این وضعیت در شرایطی رخ داده که بررسی‌های مرکز پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این بانک به طور میانگین، در هر ماه چهار هزار میلیارد تومان زیان می‌سازد. به عبارت دیگر، این بانک در هر ساعت بیش از 5.5 میلیارد تومان زیان به شبکه بانکی تحمیل می‌کند.
لزوم دخالت همه دستگاه‌ها برای بهبود وضعیت بانک آینده
با وجود اینکه می‌توان وضعیت بانک آینده را از ابعاد دیگری نیز بررسی کرد اما همین داده‌های ذکر شده برای نشان دادن وخامت شرایط این بانک کفایت می‌کند. اثرات منفی شدید وضعیت بانک آینده بر اقتصاد کشور، از لزوم اقدامات جدی برای حل و فصل مشکلات این بانک حکایت دارد و هرچه این موضوع به تعویق بیافتد، بهبود وضعیت این بانک هزینه‌های بیشتری به اقتصاد تحمیل می‌کند.
به گزارش تجارت نیوز، بنابراین ضروری است که علاوه بر بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر در نظام بانکی، نهادهای انتظامی و قضایی نیز به این ماجرا ورود کنند.
دیدگاه شما چیست؟