در پنجمین نشست همایش اکوبیمه با محوریت «بیمه و بازار سرمایه؛ نقش دو اهرم کلیدی در ثبات و رشد اقتصادی ملی»، دکتر حسین عبده تبریزی، استاد مدعو دانشگاه صنعتی شریف و رئیس آکادمی دانایان، با تحلیل بحران صندوق‌های بازنشستگی کشور تأکید کرد که «اصلاح ساختار بازنشستگی از مسیر دو‌لایه‌ای‌کردن نظام و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار سرمایه» می‌تواند راهکار عملی برای برون‌رفت از وضعیت ناپایدار کنونی باشد.
بحران در صندوق‌های بازنشستگی ایران؛ وضعیتی بی‌سابقه در جهان
عبده تبریزی در تشریح زمینه‌های این بحران گفت که وضعیت صندوق‌های بازنشستگی در ایران نسبت به سایر کشورها در سطحی بی‌سابقه از ناپایداری قرار دارد. او با انتقاد از ساختار معیوب این صندوق‌ها تصریح کرد:
«هیچ جای دنیا چنین نیست که شمار بازنشستگان دو برابر کارکنان شاغل باشد. این وضعیت ناشی از تصمیم‌گیری‌های اشتباه، استفاده سیاسی از منابع و انباشت خطاهای مدیریتی است که صندوق‌ها را از کارکرد اصلی‌شان دور کرده است.»
وی با اشاره به سوءمدیریت در اداره صندوق‌های دولتی و شبه‌دولتی افزود: «در سال‌های گذشته تصمیم‌هایی اتخاذ شد که منجر به انحراف هزاران میلیارد تومان از منابع صندوق‌ها شد. نتیجه آن، افزایش بار مالی بر بودجه دولت و کاهش اعتماد عمومی به نظام بازنشستگی است.»
پیشنهاد عبده تبریزی: بازنشستگی دولایه برای توزیع عادلانه ریسک
این استاد دانشگاه صنعتی شریف، برای عبور از بحران کنونی، مدل بازنشستگی دولایه را مؤثرترین راهکار دانست و توضیح داد:
«در لایه نخست، دولت موظف است حداقل معیشتی را برای بازنشستگان تضمین کند و این سطح از پرداخت در تمام شرایط باید برقرار بماند. در لایه دوم، منابع مازاد باید از طریق صندوق‌های تکمیلی و با مدیریت بازار سرمایه تأمین شود؛ مشابه آنچه در بیمه‌های درمان پایه و مکمل اجرا شد.»
عبده تبریزی تأکید کرد که با این روش، هم منابع دولت حفظ می‌شود و هم نظام بازنشستگی به مشارکت بازار سرمایه و کارایی مالی تکیه خواهد داشت. او پیشنهاد کرد ریسک‌های بزرگ تا سقف مشخصی، مثلاً ۱٫۵ برابر حقوق پایه، در بخش دولتی مدیریت و پرداخت‌های فراتر از آن در بازار سرمایه هدایت شود تا پایداری مالی افزایش یابد.
شکاف نظارتی میان سه رکن نظام مالی
در ادامه این نشست، عبده تبریزی ساختار نظارتی فعلی بر بازارهای مالی کشور را یکی از چالش‌های اصلی دانست و گفت:
«در ایران سه نهاد بانکی، بیمه‌ای و سرمایه‌گذاری هرکدام تحت نظارت رگولاتور جداگانه‌ای اداره می‌شوند، در حالی‌که این بازارها ارتباط مستقیم و اثر متقابل بر یکدیگر دارند. نبود هماهنگی میان این رگولاتورها باعث ایجاد اختلال در تنظیم سیاست‌های مالی و کاهش بهره‌وری کل نظام اقتصادی می‌شود.»
اکوبیمه؛ پیوند بیمه و بازار سرمایه برای آینده‌ای پایدار
در بخش پایانی سخنان خود، رئیس آکادمی دانایان با اشاره به نقش تکمیلی همایش‌های اکوبیمه بیان کرد:
«اصلاح نظام بازنشستگی و ارتقای هم‌افزایی میان بیمه و بازار سرمایه، لازمه ثبات مالی و رشد پایدار اقتصاد ایران است. بدون حضور فعال بازار سرمایه در تأمین منابع بلندمدت و طراحی بیمه‌های تکمیلی کارآمد، هیچ اصلاحی در صندوق‌های بازنشستگی به نتیجه نمی‌رسد.
دیدگاه شما چیست؟