اگر تیغ نظارت کند شود همه ضرر می‌کنیم / جهش هزینه های درمانی در 1401

به گزارش ریسک نیوز به نقل از نشریه بیمه داری نوین، سال 1400 به پایان رسید سالی که اگر چه سایه سنگین کرونا همچنان بر آن سنگینی می کرد اما تغییرات سیاسی در ایران و احتمال زنده شدن برجام نیز شرایط دیگری را کلید زد. تغییر رفتار بیمه گذاران در سال 1400مبنی بر افزایش مسافرتهای جاده ای و مراجعه درمانی به مراکز پزشکی بار خسارات در حوزه ثالث و درمان را افزایش داد و از سوئی شرکتهای بیمه دیگر شاهد سود های سرشار بورسی ناشی از رونق بورس در سال 99 نبودند. حال باید دید در سال 1401 چه مسیری پیش روی بیمه گران قرار می گیرد آیا صنعت بیمه شاهد پیشی گرفتن رشد فروش نسبت به خسارت خواهد بود؟در این میز سخن با محمد حیدری مدیر عامل شرکت بیمه کارآفرین، محمد رضا کشاورز مدیر عامل شرکت بیمه دی و یعقوب رشنوادی مدیر عامل شرکت بیمه سرمد همراه شدیم تا موارد بالا را بررسی کنیم.

بخش اول را با عنوان خسارت از سود پیشی گرفت /ضربه سنگین بازار سرمایه به بیمه های زندگی خواندیم.

بخش دوم از پی می اید:

*به سال 1401 رسیدیم، چطور سالی را پیش بینی می کنید؟

در مورد سال 1401 باید بگویم که بیمه وقتی خوب است که حال اقتصاد خوب باشد. اگر اقتصاد خوب باشد بیمه هم حال خوبی خواهد داشت؛ بنابراین این یک اصل کلی است. ولی در همین شرایط به نظرم کمی ثبات پیدا می‌کنیم. در دورانی که با فراز و فرود مواجه می‌شویم و با افزایش تورم و مسائل دیگر حق بیمه افزایش می‌یابد آثار خسارتی آن را در آینده مشاهده می‌کنیم؛ اما وقتی به ثبات نزدیک می‌شویم به رشد متوازن می‌رسیم. معتقدم در سال 1401 به رشد متوازن می‌رسیم؛ یعنی حق بیمه همان‌قدر رشد می‌کند و خسارت نیز به موازات آن و به همان نسبت رشد می‌کند. در حالی که در سال 1400 درصد پرداخت خسارت از درصد رشد فروش پیشی گرفته است؛ ولی با اطمینان می‌گویم در سال 1401 بالعکس می‌شود؛ یعنی صدور پیشی می‌گیرد و خسارت عقب‌نشینی می‌کند؛ چون امروز به ثبات تورم، اگرچه افزایشی و ثبات نرخ ارزی رسیده‌ایم. هر قدر بیمه در دوران ثبات باشد یا حتی روند مشخصی داشته باشد، می‌تواند پیشرفت کند. از این منظر سال 1401 را مثبت می‌بینم.

* حتی با توجه به صحبت‌های‌ قبلی‌تان که بعضی از مسائل ممکن است سال بعد خود را نشان دهد؟

حیدری: سالیان گذشته هم این‌طور بود؛ ولی به نظرم این موضوع این مسئله را هم پوشش می‌دهد. مهم‌ترین چالش سال 1401 از نظر من بیمه شخص ثالث و دیه است. اگر قیمت دیه بر اساس اصول مبنایی آن تعیین شود امسال هم باید منتظر کف 40 الی 50 درصد افزایش باشیم و این موضوع را خطرناک می‌کند؛ چون قدرت خرید مردم افزایش پیدا نمی‌کند؛ آیا می‌توانند حق بیمه را 40 الی 50 درصد افزایش دهند؟ توان پرداخت کاهش یابد و از نظر رشد تعداد بیمه‌نامه کاهش و با معضل مواجه می‌شویم. همة این موارد به اوضاع اقتصادی وابسته است. اگر در اوضاع اقتصادی گشایش صورت بگیرد و تورم ثابت بماند و دیه افزایش 40 الی 50 درصدی نداشته باشد پیش بینی می کنم شاهد اتفاقات خوب باشیم.

* بنابراین پیش‌بینی‌تان این است که سال 1401 خسارت و صدور به توازنی می‌رسد؟

حیدری: به نظرم رشد فروش از رشد خسارت پیشی می‌گیرد. 37 الی 38 درصد سهم پرتفوی شخص ثالث است و حوادث راننده نیز از جنس ثالث است و در این زمان تصمیم‌گیری درباره میزان افزایش دیه تعیین‌کننده خواهد بود به این شکل که قدرت خرید مردم را متأثر می‌کند؛ اگر دیه افزایش یابد و حق بیمه افزایش نیابد اوضاع بسیار بد می‌شود؛ ولی اگر به نسبت و طبق اصول حق بیمه نیز افزایش یابد قدرت خرید کاهش می‌یابد. اگرمسئولان تدبیر کنند و دیه را معقولانه افزایش دهند بسیار تأثیرگذار است؛ چون تصمیم‌گیری در مورد دیه می‌تواند تصمیمات دیگر را دچار یک نوسان سنگین کند.

اگر بیماری کرونا افت کند بیمه مسافرتی جان تازه‌ای می‌گیرد و مرزهای زمینی بیشتر می‌شود و اتفاقات خوبی برای صنعت بیمه بیفتد. در سال 1400 در حوزة نفت و گاز چند سرمایه‌گذاری جدید شکل گرفت؛ اما اگر این سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر شوند به تبع آن بیمه نیز رشد می‌کند و اتفاق مثبت رخ می‌دهد.

در حوزة اجرا نیز شرکت‌های بیمه و نمایندگی‌ها به شکل دیجیتالی کار کردن، عادت کرده‌اند. امروز از فازی که نماینده در این فضا کار کند به فضای مشتری رفته‌ایم و از ابتدا هم برای مشتری تعریف کرده بودیم؛ ولی سراغ آن نرفتیم؛ چون نماینده‌ها تصور می‌کردند که قصد داریم آنها را کنار بگذاریم؛ به همین دلیل یک دور با نماینده‌ها کار را آغاز کردیم. البته می‌توانستیم بازدید بدنه را در اختیار مشتری قرار دهیم تا با اپلیکیشن انجام دهد و ارسال کند؛ ولی این کار را نکردیم؛ چون نماینده‌ها نمی‌پذیرفتند؛ بنابراین به مدت یک سال با نماینده‌ها این کار را انجام دادیم و امروز لینک هم برای نماینده و هم مشتری فرستاده می‌شود و مشتری شخصاً بازدید را انجام می‌دهد.

در بحث سیستم شاهکار، کد ملی را استعلام می‌کنیم و اصالت شماره تلفن و هر کد ملی را استخراج می‌کند و این اتفاقات بسیار خوبی است. اگر استعلام شبا راه‌اندازی شود اتفاق بسیار خوبی خواهد افتاد و سلامت مالی رخ می‌دهد و بین کد ملی و شماره تلفن واحد یکپارچگی ایجاد می‌شود. ازطرفی دستگاه‌های دیگر به جای اینکه به خرید این سرویس‌ها کمک کنند به نگاه طعمة کسب و کاری نگاه می‌کنند و این امر مانع اتفاق مثبت می‌شود و هر کسی می‌بیند می‌گوید مبلغی بدهید البته پرداخت هزینه‌ها درست است؛ ولی برای حرکت به این سمت و سو فشار هزینه‌ای دارد و دستگاه‌های مختلف فشار بسیاری می‌آورند خود تهدید محسوب می‌شود.

* باید به این امر توجه داشت که چقدر از ریسک شما کاسته می‌شود؟ آیا هزینه کردن برای آن ارزش دارد یا ندارد؟

حیدری: بله باید به قیمت تمام‌شده نیز توجه داشت. این کار رضایت مشتری را هم در بر دارد؛ البته این موضوع در هر شرکت متفاوت است؛ مثلاً باید به سرانة پرتفوی نسبت به تعداد نیروی انسانی آن شرکت نیز توجه داشت؛ اگر نیروی انسانی کاهش یابد و پرتفوی شرکت افزایش یابد و این به هدف‌گذاری هر شرکت مرتبط است؛ مثلاً ما می‌گوییم قرار است در سال 1400 سرانة پرتفوی هر پرسنل این مقدار باشد و بر اساس آن واحدهای اجرایی‌مان را چیدمان می‌کنیم. با این تورم هزینة نیروی انسانی بسیار بالاست و رضایت آنها را جلب کردن به طوری که برای شرکت دلسوز باشند مسائلی هستند که به سختی تأمین می‌شوند. اساساً بخشی از خطا و تقلب از این حوزه ممکن است نشأت بگیرد؛ چون وقتی نیاز نیروی انسانی تأمین نشود وارد حوزة تخلف ناخواسته می‌شوند؛ اگر تعداد نیروی کمی داشته باشید و بتوانید آنها را تأمین کنید مثبت‌تر است.

* چرا شرکت‌های بیمه کمتر به فراد توجه می‌کنند؟

حیدری: از ارادة آنها خارج است. اتفاقاً خیلی حساس هستند خیلی‌ها در مورد کنترل تخلفات کارهایی انجام داده‌اند؛ ولی بعد از مدتی متوجه می‌شوند که از دست‌شان خارج است. بخشی هم در ارائه آمار هم غلو می‌شود.

* 10 درصد طبیعی است.

حیدری: بله طبیعی است؛ ولی جرائمی که سازمان‌یافته هستند بیشتر اذیت می‌کنند؛ ولی روند عادی همان 10 درصد است که کل دنیا وجود دارد و شرکت‌ها در قیمت‌های‌شان می‌بینند و باید شرکت‌های بیمه به سمت صفر شدن آن حرکت کنند.

* آقای کشاورز لطفاً سال 1401 را بررسی کنید.در عین حال در دور قبل سؤالی  درباره  رشد واقعی صنعت بیمه در سال‌های اخیر بود، در این باره هم نظرتان را بفرمایید؟

طبق مطالعاتی که انجام دادیم رشد حق بیمه تولیدی طی سال‌های اخیر ناشی از تورم است ولی حق بیمة واقعی وقتی با شاخص بهای مصرف‌کننده تعدیل می‌شود از دورة 80 تا 98 رشد متوسط مرکب آن سالانه 8/2 درصد بوده است؛ البته وقتی این رقم را با فضای اقتصادی مقایسه می‌کنیم متوجه می‌شویم که صنعت بیمه وضعیت بهتری دارد. بیمه شخص ثالث نسبت به سال گذشته 5/1 درصد رشد داشته است اگر بخواهیم رشدهای واقعی را در نظر بگیریم باید رشد تعداد بیمه‌نامه‌ها را در نظر بگیریم تا بدانیم چقدر توانسته‌ایم فرهنگ بیمه را گسترش دهیم.

* تعداد بیمه‌نامه پنج درصد رشد کرده است.

کشاورز: بله درست است از نظر ریالی اعداد بیشتری گفته می‌شود؛ ولی این موضوع ناشی از تورم است و این معضل، معضلی است که اقتصاد ما درگیر آن است؛ به همین دلیل رشد واقعی را نمی‌بینیم و آن را لمس نمی‌کنیم چون ناشی از تورم است. ولی به هر حال رشد بوده است.

اگر  به صورت کلی صنعت بیمه را در 1401 بررسی کنیم متوجه می‌شویم که شرکت‌های بسیاری به صورت جدی وارد عرصه بیمه گری شده‌اند و فرهنگ عامه مردم رشد پیدا کرده است صنعت بیمه به نسبت سایر صنایع وضعیت بهتری دارد؛ اما اگر بخواهیم عدد واقعی ارائه دهیم طبق آمارها و اعداد و ارقام رشد واقعی صنعت 8/2 درصد بوده است.

* بسیاری از شرکت‌های بیمه افزایش سرمایه داده‌اند این را در سال 1400 چطور ارزیابی می‌کنید.

کشاورز: به نظرم بازدهی‌ها تأثیر منفی می‌گذارند؛ وقتی سرمایة زیادی را درگیر می‌کنید بازدهی‌ها متناسب با آن و با توجه به دلایلی که بیان کردم شکل نمی‌گیرند. البته بسیاری از افزایش سرمایه‌ها عمدتاً از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت شکل گرفته است که نقدینگی زیادی برای شرکت‌های بیمه به همراه نداشت. افزایش سرمایه ناشی از افزایش تورم و … بود.

معمولاً ترازنامة شرکت‌ها به سه طریق رشد می‌کند یا از محل آوردة جدید سهامدار است یا شرکت بیمه از طریق دریافت وام تأمین مالی می‌کند یا ناشی از عملکرد آن شرکت بیمه است؛ البته عملکرد مطلوب‌ترین روش است که شرکت سود می‌کند و می‌تواند افزایش سرمایه دهد و این روش برای سهامداران جذاب‌تر و شیرین‌تر است تا اینکه نقدینگی جدید وارد شرکت کنند. نقدینگی جدید جایی کار را دشوار می‌کند که بازدهی متناسب با آن شکل نمی‌گیرد؛ کما اینکه طی مطالعه‌ای صنعت بیمه به جهت بازدهی در صنایع نسبت به صنایع دیگر اوضاع خیلی خوبی ندارد؛ البته اینکه چند شرکت در نوبت تأسیس شرکت جدید هستند بحث دیگری است که حاشیه سود را کمتر می‌کند و رقابت را افزایش می‌دهد و این مسائلی است که شرکت‌های بیمه برای آن بیزینس پلنی دارند.

در عین حال می‌توان به عنوان یک نقطه زمانی اثرگذار در صنعت بیمه به سال 1401  نگاه کرد. بحث دیجیتالی شدن است. بحث دیجیتالی شدن در همة عرصه‌ها اتفاق افتاده است؛ به همین دلیل شرکت‌های بیمه به این فکر افتادند تا محصولات و خدمات خود را به این شکل عرضه کنند؛ یعنی مشتریان در حال پذیرش کانال‌های ارتباطی و ابزارهای دیجیتال برای تعامل با فروشنده‌ها هستند. در صنعت بیمه نیز مشتری‌ها دنبال شرکت‌هایی هستند تا بتوانند خدمت یا بیمه‌نامه‌شان را به این شکل دریافت کنند؛ البته مشکلی که متأسفانه در صنعت بیمه داریم این است که دسترسی به داده‌های مرتبط و استفاده از آن هنوز یک چالش است با توجه به اینکه حجم داده‌ها در حوزه‌های مختلف حجم قابل توجهی است.

اگر بخواهیم به صورت رشته‌ای تحلیلی برای سال آینده داشته باشیم باید بگویم در رشته ثالث اگر حق بیمه از نرخ دیه عقب بماند سال بعد برای بیمه‌گران بسیار زیان‌بار می‌شود. نکتة دیگر اینکه رفتار مشتری‌ها در حوزة بیمه‌نامه‌های ثالث به قبل از شیوع بیماری کرونا بازمی‌گردد و وقتی کرونا افت کند خسارت‌های بیشتری به سمت شخص ثالث گسیل می‌یابد.

در حوزة بیمة بدنه گران شدن خودرو و قطعات و افزایش دستمزد هزینة خسارت را افزایش می‌دهد و پیش‌بینی من این است که تقلب‌ها به سمت بیمة بدنه حرکت می‌کنند چون تقلب در بیمه بدنه بسیار آسان‌تر است. به نظرم می‌رسد در سال 1401 بیمه‌گری بیمه بدنه نتایج مطلوبی نداشته باشد.

مهم‌ترین ریسکی که در بیمه‌های زندگی وجود دارد و متأسفانه به درد مزمنی تبدیل شده است کسری بودجه و تورم است و هر قدر تداوم داشته باشد اقبال کمتری به سمت بیمه‌های زندگی می‌آید کما اینکه در این سال‌ها درست است که بیمه‌های زندگی رشد کرده است؛ ولی معتقدم باید رشد آن به دلیل اینکه متولدین دهة 60 به سن فعالیت رسیده‌اند و شاغل شده‌اند رشد بیشتری داشت؛ این گروه جوان هستند و تحصیلات عالیه دارند و به نوعی نگاه متفاوتی برای بحث بیمه‌نامه دارند به هر تقدیر از این فرصت به دلیل شرایط خاص اقتصادی کشور به درستی استفاده نشد و کاهش سطح رفاه در ایران و تحت فشار قرار گرفتن این نسل باعث شد تا بیمه که یک نوع اطمینان خاطر است به یک کالای لوکس تبدیل شود و این اقبال را به نوعی کاهش داد چون شرایط اقتصادی تأثیر داشت؛ اما معتقدم در بیمه‌های زندگی با توجه به اینکه ضریب نفوذ پایین است و هنوز فرصت وجود دارد؛ چون این موضوع و نیاز همچنان در حال تقویت است و شرکت‌های بیمة دیگری هم در حال ورود به این عرصه هستند فرصت برای رشد بیمه‌های زندگی وجود دارد به ویژه اینکه رشد بیمه‌های زندگی با فشار فروشندگان به بازار ادامه می‌یابد هر چند معتقدم با توجه به جمعیت ایران این حوزه باید بهتر می‌شد؛ ولی در مجموع به نسبت سایر رشته‌ها باید اوضاع بهتری داشت.

*در این میان بازیگران جدید هم به میدان خواهند آمد که اغلب در حوزه زندگی خواهند بود این بازیگران سال 1401 را آیا متفاوت از سالهای قبل نخواهند کرد؟

شرکت‌های جدید سراغ بیزینس مدل‌های جدید می‌روند؛ در واقع مدل‌های کسب و کاری جدیدی را وارد عرصه بیمه می‌کنند شاید خیلی مثل گذشته شوق ندارند؛ چون هزینة ثابت در اقتصاد همیشه عامل ورشکستگی بوده است وقتی شما سراغ هزینه‌های متغیر می‌روید خیال راحتی دارید ولی اینکه هزینه‌ای ایجاد کنید ولی فروشی اتفاق نیفتد نمی‌توان کاری کرد؛ بنابراین معتقدم شرکت‌های جدید با بیزینس‌مدل‌های جدید وارد عرصه می‌شوند.

بیمه درمان در سال 1399 اوضاع خوبی داشت؛ ولی در سال 1400 قطعاً زیان‌ده شد در حوزة درمان به نظر می‌رسد حساسیت مشتریان به قیمت افزایش می‌یابد و رشد واقعی آن محدود می‌شود پیش‌بینی‌ام برای سال 1401 جهش هزینه‌های درمانی وجود دارد. هزینه‌ها در بخش درمان سرسام‌آور افزایش یافته است. از طرف دیگر تورم انتظاری بیشتر خود را در حوزة درمان نشان می‌دهد و در عملکرد پزشکان و بیمارستان مشهود است.

یکی از راه‌حل‌ها این است که شرکت‌های بیمه سراغ درمان‌های با شاغلان زیر 500 نفر بروند؛ در این صورت ریسک آن قابل محاسبه‌تر است؛ یعنی از جهاتی بهتر است و اگر جایی محاسبه‌ای اشتباه شده باشد تأثیر زیادی ندارد؛ ولی در قراردادهای بزرگ ریسک بالاتر است.

در مورد بیمة شخص ثالث برای سال بعد باید منتظر حق بیمه‌ها باشیم که چقدر افزایش می‌یابد؛ اما به نظر می‌رسد که شاهد زیان ناشی از فروش‌های سال‌های قبل باشیم. ضمن اینکه سیاست‌گذار به افزایش قیمت‌ها حساسیت دارد؛ بنابراین رشد واقعی آن اندک است و سوددهی خوبی در صنعت نمی‌توان برای بیمه شخص ثالث متصور بود؛ اگر شرکتی خیلی فعال باشد و به صورت نقدی بفروشد و سرمایه‌گذاری خوبی داشته باشد شاید موفق باشد.

* شرکت های بیمه معتقدند بیمه شخص ثالث جریان نقدینگی ایجاد می‌کند و شاید پاشنه آشیل صنعت بیمه است.

کشاورز: بله بیمه شخص ثالث جذابیتی دارد چون بلافاصله نقدینگی وارد شرکت می کند؛ ولی اگر شرکت بیمه‌ای از محل بیمه ثالث سرمایة خوبی به دست بیاورد و توسعة خسارت را آندررایتینگ در نظر بگیریم حاشیة سود او منفی است به ویژه اینکه عوارض هم وجود دارد و اگر اقتصادی حساب کنیم انصافاً سودده نیست؛ اما معتقدم اگر در بیمه شخص ثالث ریسک‌های خوبی انتخاب شود و به تبع آن سرمایه گذاری مناسب صورت گیرد این حوزه نیز سودده خواهد بود. نکتة دیگر اینکه چه زمانی بیمه شخص ثالث بفروشید نیز مهم است اگر شرکت بیمه‌ای امروز منظورم ماه های پایانی سال است بیمه نامه شخص ثالث بفروشد زیان می‌کند؛ چون این بیمه نامه افزایش قیمت نخورده است ولی ریسک آن به سال‌های آتی منتقل می‌شود بهترین زمان برای فروش بیمه شخص ثالث ابتدای سال است تا ریسک خود را در همان سال نشان دهد.

بیمة بدنه نیز سوددهی اندکی دارد و شدت رقابت بالایی دارد و رشد آن کمی از ثالث بیشتر است؛ ولی احتمال رشد قابل توجهی دارد و هزینه‌های آن کوتاه‌مدت وجود دارد.

بیمه‌های زندگی به سادگی زیان‌ده نمی‌شوند و با توجه به اینکه باید محصولات جذاب‌تری ارائه شود رشد خوبی دارد؛ ولی شدت رقابت آن نیز زیاد است.

*آقای رشنوادی شما 1401 را  چطور می بینید آیا فکر می کنید مشکلات تاریخی مانع از تحولات در سال پیش رو بشوند؟ لطفاً در بین صحبت‌های‌تان به تحول دیجیتال نیز اشاره کنید.

رشنوادی: قبل از پاسخ به این سؤال به نکاتی در مورد سال 1400 اشاره کنم. من صحبت آقای حیدری و آقای کشاورز را قبول دارم که تلاش‌های خیلی خوبی در سال 1400 در صنعت بیمه صورت گرفته است؛ ولی تناسبی بین اتفاقاتی که افتاده و تلاش‌هایی که صورت گرفته نمی‌بینم. معتقدم روند مربوط به پیشی گرفتن رشد ضریب خسارت از درآمد حق بیمه احتمالاً برای سال بعد هم وجود دارد. این امر دلایل مختلفی دارد که سر جای خود قابل بحث است.

آنچه به نظرم واقعیت سال 1400 است و همان‌طور که بیان کردم برخی مشکلات سال 1400 ریشه تاریخی دارند؛ نرخ‌شکنی‌های بسیار خطرناکی در حوزه‌های درمان و ثالث داریم؛ اگر واقع‌بین باشیم نرخ‌شکنی‌های خطرناکی صورت می‌گیرد در بخش‌هایی هم که تا حدی سودده هستیم تخفیفات نامتعارف کمر بخش‌ها را می‌شکند همة این مسائل را در کنار دو چالش عمده‌ای که در بحث‌ها اشاره شد، بگذارید. ما مدیریت ریسک درستی روی عملیات بیمه‌گری‌مان انجام نمی‌دهیم.

نکتة دیگر بحث اطلاعات است؛ امروز سیستم‌های نرم‌افزاری و بانک‌های اطلاعاتی‌مان را در صنعت بیمه چنانچه باید شکل گرفته است تا بتواند اثر خود را در اثربخشی و کارایی صنعت بیمه نشان دهد و این اتفاق متأسفانه نیفتاده است و صنعت بیمه از این جنبه کماکان آسیب می‌بیند پیش‌بینی من این است که احتمالاً بازیگران جدیدی جلوتر از بیمه‌گران از این اطلاعات استفاده خواهند کرد کما اینکه زمزمه‌هایی از آن را هم می‌شنویم. به نظرم صنعت بیمه باید برای این قضیه فکر عاجلی کند.

در مورد سال 1401 باید بگویم که اگر سال 1400 را اوج دگرگونی‌های اقتصادی کشور در نظر بگیریم؛ فشار حداکثری به اوج خود رسید و شکسته شد و امروز شاهد احیای برجام هستیم. به نظرم درست است که ما رشد طبیعی را متناسب با تورم و ورود بازیگران جدید و ابتکاراتی که در ابزارهای ارائة خدمات هست خواهیم داشت؛ ولی اگر یک سری زیرساخت‌ها اصلاح نشود جایگاهی را که باید در اقتصاد کشور داشته باشیم کماکان دور از دسترس است.

نکتة دیگر اینکه یک سری چالش‌های اساسی وجود دارد؛ از جمله بحث حذف ارز ترجیحی برای دارو یک بحث جدی است که ضریب خسارت درمان را به عنوان چالش عمده در نظر داشته باشد. وضع عوارض نیز اشاره شد که مسئلة اساسی است ولی واقعیت این است که در حوزه دیجیتال فرصت‌های خوبی ایجاد خواهد شد؛ به شرط اینکه شرکت‌های بیمه ابتکار عمل را به دست بگیرند و در این حوزه سرمایه‌‌گذاری کنند. من نمی‌گویم مانع ورود بازیگران جدید به عرصة فعالیت بیمه‌گری و صنعت بیمه شویم؛ ولی واقعیت این است که این هم یک حوزة تخصصی است که تا حد زیادی محتاج توجه است.

ما سال آینده احتمالاً به تناسب تحول دیجیتال ریسکهای نرم‌افزاری شدیدی خواهیم داشت؛ یعنی ریسک‌های نرم‌افزاری چالشی هستند که باید برای آنها چاره‌ای بیندیشیم.

* به نظرتان شرکت‌های بیمه در بحث نرم‌افزاری به لحاظ امنیت خیلی جدی نیستند؟

رشنوادی: تحلیل من این است که جدی نیستند و متأسفانه آسیب‌پذیر هم هستند. کماکان به نظر می‌آید اگر شاهد تحول مثبت در حوزة اقتصاد نباشیم با کاهش بازدهی درآمدهای حاصل از سرمایه‌گذاری روبرو خواهیم بود و این برای صنعت بیمه می‌تواند چالش‌آفرین باشد. عمدة سودآوری و ابتکار عمل ما باید در حوزة سرمایه‌گذاری باشد هر چند به رغم اینکه شرکت‌های بیمه‌گر باید در سرمایه‌گذاری حرفه‌ای‌تر از سایر فعالان اقتصادی عمل کنند؛ ولی متأسفانه در این زمینه نیز ضعف‌های جدی دارند که به هر حال مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

ریسک نقدینگی با توجه به بودجه‌ای که دولت دارد و احتمالاً افزایش مطالبات بیمه‌گذاران در سال آینده آزاردهنده خواهد شد؛ بنابراین بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله شرکت‌های بیمه که یکی از حوزه‌های سودآوری‌شان همین بخش است با چالش مواجه می‌شوند.

در سال 1401 احتمالاً با افزایش بازخرید بیمه‌های زندگی به دلیل افزایش تورم مواجه می‌شویم؛ هر چند ممکن است اصلاح صورت بگیرد؛ ولی تورم مدیریت‌شده نخواهد بود.

بحث مهم دیگر که خیلی به آن اشاره نشد بیمه‌های اتکایی است؛ یعنی اگر در حوزة بیمه اتکایی گشایش‌هایی صورت بگیرد و بتوان روی آن فضا کار کرد فکر می‌کنم فعالیت در رشته‌های اتکایی می‌تواند سودآوری خوبی داشته باشد.

* آقای حیدری در محور سوم لطفاً در  کنار جمع‌بندی صحبت هایتان ، فارغ از اینکه رئیس کل بیمه مرکزی جدید چه کسی خواهد شد یک پیشنهاد نظارتی برای سال 1401 ارائه کنید یا کدام ظرفیت در بیمه مرکزی بالقوه بوده که باید بالفعل شود؟

حیدری: آنچه در حوزة نظارت، صنعت بیمه را رنج می‌دهد این است که رقابت غیر حرفه‌آی است و نام آن را نرخ‌شکنی گذاشته‌ایم تنها راه‌حل این موضوع نظارت مالی است و پاشنه‌آشیل نظارت مالی نیز برآورد ذخیره خسارت معوق است که سیستمی نیست؛ بلکه کارشناس‌محور است. اگر روی این موضوع تمرکز شود و شاخص‌های آن نظم‌دهی شود و کفایت ذخایر جدی گرفته شود و راستی‌آزمایی نردبانی یا مثلثی را روی آن پیاده کنند دقیقاً همان کاری که روی بیمة شخص ثالث انجام دادند و صنعت به ثبات بیشتری خواهد رسید، درمان و مسئولیت نیز با همین روش به ثبات می‌رسد؛ چون صورت‌های مالی شرکت‌های بیمه از این موضوع به شدت متأثر می‌شود؛ اگر روی این موضوع تمرکز کنند صنعت بیمه به صورت اتوماتیک خودکنترل می‌شود؛ چون با رعایت اخلاق حرفه‌‌ای و کنسرسیوم و تنبیه و مجازات و تشویق نمی‌شود. این موضوع به سیستم خودکنترلی نیاز دارد. سیستم خودکنترلی در نظامی که تعرفه ندارد نظارت مالی است که بخشی از آن مثل ذخایر حق بیمه است. تنها موضوعی که باقی می‌ماند بخش خسارت معوق است که باید ذخیره‌گیری شود و دیگری ذخیرة مطالبات سررسید گذشته است که از سال گذشته بیمه مرکزی به آرامی آن را آغاز کرده است؛ اگر این روند را جدی‌تر دنبال کنند به نفع صنعت بیمه است. نباید از بیمه مرکزی انتظار نوآوری یا تولید محصول داشت. حمایت کلی او در فضای کسب و کار دیجیتال همچنان وجود دارد و همان رفتارهایی که در تولید محصول وجود داشت همچنان وجود دارد کمک می‌کنند و مانع نمی‌شوند در کنار اینها برای اینکه صنعت بیمه به نظم بیشتری برسد، کنترل‌های مالی و رعایت اصل قیمت تمام شده است.

نکتة کلیدی سال 1401 چشم‌اندازی است که بیان کردیم و آن احیای برجام است. ضمن اینکه می‌دانیم احیای برجام به سرعت به گشایش اقتصادی منجر نمی‌شود و یک پروسه چند ساله است؛ ولی همین اتفاق ما را به ثبات می‌رساند. با این چشم‌انداز خوش‌بین هستم که اتفاقات مثبتی رخ می‌دهد.

40 درصد صنعت بیمه بیمه شخص ثالث است و در دیه به افزایش حق بیمه نباید نگاه اجتماعی داشته باشیم  اگر این چند نکته رعایت شود که به نظرم نکات پیچیده‌ای هم نیستند نسبت به سال 1400 شرایط بهتر خواهد شد؛ حتی به نظرم فروش بیمه‌های زندگی بیشتر می‌شود.

نگاه تورمی نگرانی نسبت به آینده را تشدید می‌کند مردم مدام به این فکر می‌کنند که برای بچه‌های‌شان چه اقدامی انجام دهند؛ آنها قدرت ندارند که برای آنها پس‌اندازهای دیگری داشته باشند برای همین سراغ بیمه‌های مستمری می‌روند و شرکت‌های بیمه می‌توانند در این زمینه محصولات جدیدی ارائه دهند.

نکتة دیگر اینکه شرکت‌های جدیدی که وارد عرصة صنعت بیمه شده‌اند بیشتر از جهت روش‌های سرمایه‌گذاری فعالانه وارد شده‌اند و بیزینس‌مدل جدید را وارد صنعت می‌کنند، بنابراین به نظرم این حرکات و اقدامات امیدوارکننده است.

* آقای کشاورز لطفاً صحبت‌های خود را جمع‌بندی کنید.

کشاورز: در مورد پیش‌بینی‌های‌مان برای سال بعد باید بگویم که در تحلیل محیط اقتصادی‌مان اتفاقاتی که روی صنعت بیمه اثرگذار است به نظر می‌رسد برای سال آینده کماکان تورم داریم. همان‌طور که اشاره شد اگر توافق هسته‌ای شکل بگیرد در کوتاه‌مدت اثر مثبتی نخواهد داشت در حوزة اقتصاد نکته‌ای که به نظرم نهاد ناظر بیشتر باید به آن توجه کند اینکه آیین‌نامة سرمایه‌گذاری شرکت‌ها باید توسعه یابد و راه‌های بیشتر و بهتری را در اختیار شرکت‌های بیمه برای سرمایه‌گذاری قرار دهد و در واقع بیمه‌گران نیز از سرمایه‌گذاری در بورس کمی فاصله بگیرند چون فرصت‌های جدید‌تری وجود دارد که آیین‌نامه اجازه نمی‌دهد باید به نظرم دقت بیشتری به آن شود؛ بنابراین وقتی این اتفاقات را به صورت کلی در حوزة اقتصاد تحلیل می‌کنیم؛ پیر شدن جمعیت و ریسک‌های سلامت صندوق‌های بازنشستگی نیز عامل تأثیرگذاری بر صنعت بیمه است؛ اما تحلیلی که برای بازار بیمه برای سال آینده وجود دارد اینکه رشد رقابت سریع‌تر از رشد بازار است اصطلاحاً رقابت‌ها تشدیدتر و بیشتر می‌شود.

کماکان معتقدم به دلایل اقتصادی بسیاری از ریسک‌های جامعه و اقتصاد بیمه نمی‌شوند من معتقدم که توافق هسته‌ای قاعدتاً‌ تأثیر مثبت و مفید بر تقاضا دارد؛ ولی این تأثیر در یک پروسة بلندمدت صورت می‌گیرد.

ریسک‌های جدید و فرصت و تهدیدهایی که برای صنعت بیمه به جهت معرفی محصولات جدید وجود دارد و ریسک‌هایی که در عمل وجود دارند.

نکتة دیگر اینکه بهره‌وری در صنعت بیمه در حال حاضر باید بهبود یابد. بهره‌وری پایین است باید بهره‌وری افزایش یابد که راه‌حل‌های دیجیتالی می‌تواند در خدمت بهره‌وری و سودآوری صنعت بیمه قرار بگیرد.

بنابراین در جمع‌بندی باید بگویم که تحلیل محیط اقتصادی و تحلیل بازار بیمه و دیجیتالی شدن موضوعاتی هستند که نمی‌توان به سادگی از کنار آنها گذشت. دوستان به تاثیرپذیر بودن صنعت و بازار بیمه در مقابل تحولات فناوری و فناورانه و ریسک‌های جدیدی که به وجود می‌آید اشاره کردند  در عین حال از جمله فرصت‌هایی که به وجود می‌آورد؛ مشارکت با دیگر بازیگران حوزة اقتصاد برای صنعت بیمه است در واقع به اکوسیستم به عنوان راه علاج می‌توان نگاه کرد. دیجیتالی شدن می‌تواند به این اکوسیستم کمک کند. اهمیت به استعدادها و شایستگی‌ها نیز بسیار مهم است در واقع نقش نیروی انسانی توانمند و شایسته هم در دیجیتالی شدن و اثر بر صنعت بیمه بسیار مؤثر است.

انتخاب فناوری‌های شرکت‌های بیمه که بر اساس استراتژی‌های تحول دیجیتال صورت می‌گیرد مسئله‌ای است که صنعت بیمه با آن مواجه است اینکه همة شرکت‌های بیمه کر مخصوص به خود را داشته باشند تا فرصت توسعه هم از جهت ارائة خدمات و تولید محصول و موارد دیگر را داشته باشند چیزی که امروز به کندی در صنعت بیمه رخ می‌دهد.

* آقای رشنوادی لطفاً صحبت‌های خود را جمع‌بندی کنید.

رشنوادی: از وقتی که برای این موضوع گذاشتید ممنون هستم. به نظرم سال آینده سالی سرشار از فرصت‌ها و تهدیدهاست. شاید شاه‌بیت چالش‌های صنعت بیمه در سال آینده تحولی است که در بستر فعالیت بیمه‌گری صورت می‌گیرد و تحت عنوان تحول دیجیتال آن را می‌شناسیم و به آن نیز اشاره شد. این می‌تواند اتفاقات مثبتی را رقم بزند و شرکت‌های بیمه باید با بازنگری و اصلاح مدل‌های کسب و کار خود و حتی اعمال نوآوری در کسب و کارشان به استقبال سال آینده بروند از این جهت می‌توان شاهد تحولات مثبتی در صنعت بیمه و بازار بیمه بود.

در کل سال آینده می‌تواند سال خوبی برای صنعت بیمه باشد و امیدوارم که رئیس کل بیمه مرکزی هر چه زودتر تعیین شود و فردی هم انتخاب شود که بیمه را بشناسد. من معتقدم که در صنعت بیمه معلوم است که باید چه کارهایی کرد به نظرم باید کسی بیاید که با قدرت و قوت فرصت اجرای برنامه‌ها را داشته باشد و صنعت بیمه را راهبری و هدایت کند.

نکتة آخر من به نظارت مربوط است. نظارت ممکن است خیلی شیرین نباشد ولی واقعیت است که اگر تیغ نظارت کند شود همه ضرر می‌کنیم. لذا  همه باید قواعد بازی را رعایت کنند و نظارت باید هوشمند و مؤثر باشد هر چه این اتفاق در صنعت بیمه رخ دهد به نظرم منجر به رشد واقعی صنعت بیمه تبدیل می‌شود و کیفیت خدمات و رضایت‌مندی مشتری را تا حد بسیار زیادی بالا می‌برد هر چند این نظارت باید متناسب با تحولاتی باشد که در صنعت بیمه رخ می‌دهد به نظرم با این آیین‌نامه‌های قدیمی نمی‌توان شاهد تحولات بود.