جهت‌گیری اخیر دولت، تعاریف آیین نامه کارگزاری آنلاین را تغییر داد/شفاف سازی رابطة رئیس کل با وزیر اقتصاد
گفت وگو با رئیس کل بیمه مرکزی درباره برنامه های نهاد نظارت برای آینده(بخش دوم)
تعریف سکوها با تعاریف ما در نظام مصوب در شورای عالی بیمه‌ای ناسازگار است از جمله اینکه آیا این سکوها را نمایندگی تلقی کنیم یا کارگزاری؟/عدم دخالت در تصمیمات اجرایی شرکت‌های بیمه است به این چالش از قدیم نیز اعتقاد داشتم در واقع در دورانی که عضو هیئت عامل بودم اعتقاد به مداخلة مستقیم در تصمیمات در سطح شرکت‌ها نداشتم
به گزارش ریسک نیوز به نقل از بیمه داری نوین پس از حدود 9 ماهي که از تکیه زدن مجید بهزادپور بر صندلی داغ ریاست کلی بیمه مرکزی می گذرد، حالا خیال او از ابرهای شایعاتی که به طرق مختلفی سپهر برج جردن را در خود فرو برده بود تا حد زیادی آسوده شده است. وی می گوید قبل از اینکه مسئولیت ریاست کلی را بپذیرد 35 چالش را برای صنعت بیمه لیست کرده و طبعا برای رفع هر یک از این چالش ها نیز برنامه دارد. چند کلید واژة مهم در میان صحبت های رئیس کل بیشتر از دیگر کلیدواژه ها خودنمایی می کند؛ از جمله آمایش ریسک، عدم دخالت ناظر در اجرا، اصلاح مقررات متناسب با محیط بیمه و رسانه گریز نبودن و منتقد وضع موجود. در میان اولویت های مورد اشارة وی، پنج اولویت بیشتر در لیست دغدغه های وی قرار دارد که اول از همه توسعة ظرفیت های بین المللی است، دوم اصلاح مقررات، سوم هوشمند کردن نظارت، چهارم کاهش دخالت ناظر در اجرا و پنجم آموزش نیروی انسانی است؛ همچنین بهزادپور تأکید می کند که رسانه گریز نیست؛ اما تمایل دارد رسانه های تخصصی بیمه بیشتر به مسائل اصلی و کلیدی بپردازند.
بخش اول را خواندیم بخش دوم از پی می آید:
* نظرتان درباره مصوبة اخیر کارگروه اقتصاد دیجیتال هیئت وزیران چیست؟ گفته می‌شود بیمه مرکزی دخالتی در تدوین این آیین‌نامه نداشته است این گفته چقدر درست است؟
این آیین‌نامه مسیری را طی کرده تا در نهایت به مصوبة دولت تبدیل شده است. ما در این مسیر نامه‌ای برای جناب آقای وزیر ارسال و نقطه‌نظراتی در رابطه با این مصوبه بیان کردیم در واقع سند مکتوب رسمی در این رابطه وجود دارد. ولی وقتی به عنوان مصوبة دولت ابلاغ شد برای همة ما هم محترم و هم لازم‌الاجراست طبیعتاً اگر نکات ابهامی در این مصوبه وجود داشته باشد از طریق قانونی قابل پیگیری و استعلام و رفع است که به نظرم در برخی بندها نقاط ابهامی وجود دارد. لازم است استعلامی صورت بگیرد و روشنگری شود.
بخش عمده‌ای از آیتم‌های این مصوبه جزو توافقی است که به عنوان بیمه مرکزی با معاونت علمی و فناوری وقت ریاست جمهوری آقای دکتر ستاری داشتیم؛ بنابراین موضوعات مورد استقبال ما نیز در این مصوبه قرار دارد؛ یعنی بحث نوآوری و استفاده از فناوری و بحث پلتفرم‌ها یا سکوهای ارائة خدمات بیمه‌ای موضوعاتی هستند که قطعاً از نظر ما قابل پیگیری و بسیار مورد توجه هستند. به هر حال امروز مرکزی را ایجاد کرده ایم که همة اینها را پیگیری کند؛ اگر سند امضاشده را مشاهده کنید متوجه می‌شوید که بخش عمده‌ای از موضوعات این مصوبه همین مطالب است و مطلبی خارج از اینها نیست؛ البته ابهاماتی در مصوبه وجود دارند آنها را مرتفع می‌کنیم.
* لطفاً به تعدادی از ابهامات اشاره کنید؟
مثلاً تعریف سکوها با تعاریف ما در نظام مصوب در شورای عالی بیمه‌ای ناسازگار است از جمله اینکه آیا این سکوها را نمایندگی تلقی کنیم یا کارگزاری؟ البته این ابهامات از طریق استعلام یا اظهارنظر قابل پیگیری هستند؛ ولی قطعاً مصوبة دولت برای ما محترم و لازم‌الاجراست.
نکتة دیگر اینکه در قانون تأسیس، تکلیف مدیریت و هدایت صنعت بیمه بر عهدة بیمه مرکزی و شورای عالی بیمه نهاده شده است؛ بنابراین این مصوبه را با وظیفة صنعت بیمه مغایر نمی‌دانم بالاخره این مصوبه جهت‌گیری‌ای دارد که دولت در زمینة تحول دیجیتال مطرح کرده است؛ جهت‌گیری آن اهمیت بسیاری دارد؛ ولی مصوبه تأکید دارد که هر اتفاقی در چارچوب آن باید در قالب رعایت قوانین انجام شود و ما اعتقاد داریم قوانین باید از مصوبات شورا بگذرند؛ در واقع شورا نیز باید اینها را در صنعت بیمه پیاده‌سازی کند.
* به نظر می‌رسد به شکل مستقیم عنوان آیین‌نامه در آن ذکر نشده است؛ بلکه بیشتر می‌توان آن را یک سند سیاستی برای تدوین آیین‌نامه در نظر گرفت.
بله درست است من نیز آن را بیشتر جهت‌گیری و اولویت‌بندی می‌دانم که اتفاقاً مورد نظر ما نیز هست.
نکتة دیگر بحث فناوری، استفاده از ادبیات نو و جهت‌گیری‌های نو هست که قطعاً از آن استقبال می‌کنیم. فناوری در سه رده‌ای که بیان شد اجتناب‌ناپذیر است؛ در واقع اگر به سمت آن حرکت نکنیم از فضای داخلی و خارجی عقب می‌مانیم.
بحث دیگر، رسیدگی به عملکرد بازیگران صنعت بیمه از نگاه نظارتی است در واقع قائل به این نیستم که آن را تحت‌الشعاع قرار دهیم؛ در واقع قطعاً باید نظارت داشته باشیم از طرفی هر بازیگر جدید و قدیمی که در این عرصه فعالیت می‌کند باید خود را با مقررات صنعت بیمه تطبیق دهد و ما نیز بر او نظارت و با تخلفات مقابله کنیم؛ به نظرم این دو نباید در کنار یکدیگر قرار گیرند؛ چون آن یک بحث کاملاً جدی است و جهت‌گیری ما نیز هست که ابهاماتی دارد که مرتفع می‌شود.
* گاهی قوانین روشن نیستند؛ چون این قوانین قدیمی هستند؛ مثلاً در حوزة نوآوری قوانین مشخصی وجود ندارد تا بتوان به آنها استناد کرد؛ رویکرد شما در این نقطه برای اقناع صنعت بیمه و کسانی که مدام نسبت به این قوانین جبهه‌گیری می‌کنند اهمیت بسیاری دارد.
من معتقدم که قوانین مشکل خاصی ندارند؛ ولی آیین‌نامه‌ها نیاز به اصلاح جدی و بازنگری دارند. اما قوانین را مشکل‌دار نمی‌دانم؛ مثلاً قانون تأسیس را قانون بسیار خوبی می‌دانم که ملاحظات جدی‌ای در آن قید شده است که از نظر من نیاز به بازنگری در این مقطع زمانی ندارد یا لااقل در اولویت نیست.
* البته امکان بازنگری در کوتاه مدت در قانون وجود ندارد.
همان‌طور که گفتم معتقدم که آیین‌نامه‌های ما نیاز به بازنگری دارند؛ آیین‌نامه‌ها به دلیل ارتباط با تغییرات محیطی باید بازنگری شوند؛ اما قانون تأسیس و قوانین مشابه آن اصول هستند و به نظر من بسیاری از اصول هنوز هم قابل استفاده‌اند و در اولویت اصلاح قرار ندارند.
* مثلاً آیین‌نامة 2/92 که در مورد کارگزاران برخط هست نیاز به بازنگری دارد؟
جهت‌گیری اخیر دولت، تعاریف را تغییر داده است شاید در آینده لازم باشد این عبارات را تغییر دهیم؛ ولی به طور کلی اعتقاد دارم باید الفاظ جدیدی به کار ببریم و بسیاری از آیین‌نامه‌ها اصلاح و بازنگری شوند.
* تعدادی از آیین‌نامه‌هایی را که نیازمند بازنگری هستند نام ببرید؟
شاید دقیقاً نتوانم آنها را نام ببرم؛ ولی اعتقاد دارم آیین‌نامه‌های سرمایه‌گذاری و حاکمیت شرکتی نیازمند بازنگری هستند. اتفاقاً آیین‌نامه‌های جدید به دلیل تغییرات بیشتر نیاز بیشتری به بازنگری دارند.
آیین‌نامة 70 نیاز به نگاه جدیدی دارد؛ چون بسیار مختصر، کوتاه و ناقص به بیمه‌گذاران پرداخته است. آیین‌نامة درمان نیاز به بازنگری دارد آیین‌نامه‌های 102 و 75 باید اصلاح شوند ما قصد داشتیم آیین‌نامة 102 را تا قبل از 13 آذر به نقطه‌ای برسانیم؛ ولی انتقال اطلاعات از سندیکا به دلیل حساسیت موضوع کمی طول کشید؛ ولی سعی می‌کنیم آن را وارد مسیر تصمیم‌گیری کنیم.
* حلقه شدن و هم‌افزایی نهاد شورای عالی بیمه و سندیکا و بیمه مرکزی برای اصلاح، اهمیت بسیاری دارد و این چالش همیشه مطرح بوده؛ مثلاً برداشت‌ها این است که جلسات شورای عالی بیمه تشریفاتی است لطفاً نظرتان را در این‌باره بیان کنید.
نه قبول ندارم. معتقدم امروز بهترین ارتباطات را با شورا، سندیکا و بیمه مرکزی داریم؛ یعنی امروز یکی از بهترین تعاملات را با سندیکا و با شورای عالی بیمه داریم. با ورود جناب آقای دکتر پورابراهیمی به جلسات شورای عالی بیمه به عنوان ریاست کمیسیون اقتصادی مجلس، فضای شورا پویاتر شده است به ویژه اینکه بخشی از مسائلی که با مجلس داریم را در این شورا مطرح می‌کنیم و به این ترتیب کار را پیش می‌بریم.
* اخیراً اعتراضاتی در مورد نحوه حضور ایشان در جلسات شورا مطرح شد که چرا مسائلی که در شورا مطرح شده نشر عمومی کردید.
اولاً اینکه ایشان بیشتر از دو جلسه در جلسات حضور نداشتند. دوماً اینکه جایگاه ایشان به عنوان یک متخصص اقتصادی اهمیت بسیاری برای ما دارد؛ در واقع نظرات کارشناسی و دقیقی در حوزة صنعت بیمه دارند که اگر بی‌واسطه و به صورت مستقیم در هر جلسه‌ای حضور داشته باشند یک فرصت مغتنمی برای ما محسوب می‌شود.
ما همیشه باید هدف اولیه یعنی ارتقاء جایگاه صنعت بیمه را در ذهن داشته باشیم و اگر قرار است جایگاه‌مان را ارتقاء دهیم باید از این تعاملات استقبال کنیم.
* چه نقشه راهی برای آینده دارید.
وقتی قصد داشتم به بیمه مرکزی بیایم چالش‌های صنعت بیمه را به صورت تیتروار یادداشت کردم تعداد آن 35 چالش شد که حل هر کدام از این چالش‌ها یک توان جدی، همکاری، تعامل نیاز دارد.
* پنج چالش اصلی از میان 35 چالشی که یادداشت کردید کدام‌ها بودند؟
خواسته‌ها و توقعات من بسیار زیاد هستند؛ اولین چالش تعاملات بین‌المللی است که در این حوزه دچار ضعف هستیم؛ در واقع اگر یک روزی این فضا باز شود و ما وارد عرصة بین‌المللی شویم نیاز به یک آمادگی بیشتری داریم. دومین چالش بحث آموزش نیروی انسانی است. در واقع این مسئله آیندة صنعت بیمه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و قطعاً باید به آن توجه شود. چالش سوم بحث مقررات‌زدایی است. چهارم عدم دخالت در تصمیمات اجرایی شرکت‌های بیمه است به این چالش از قدیم نیز اعتقاد داشتم در واقع در دورانی که عضو هیئت عامل بودم اعتقاد به مداخلة مستقیم در تصمیمات در سطح شرکت‌ها نداشتم؛ بلکه معتقد بودم شرکت بیمه خود باید در این زمینه تصمیم‌گیری کند و در کنار این مسئله تقویت نظارت مطرح است. و چالش پنجم هوشمند کردن نظارت است
* اعمال نظارت با اعمال قدرت تفاوت دارد. بیمه مرکزی بعضاً در موضع اعمال قدرت قرار می‌گیرد در حالی که طبق قانون، وظیفه نظارت دارد به همین دلیل شرکت‌های بیمه رفتاری متفاوت دارند و از اعمال قدرت بیمه مرکزی هراسانند.
اگر قرار است جهش جدی در صنعت بیمه داشته باشیم و در نرخ ضریب نفوذ تحول ایجاد کنیم باید نظارت دقیق داشته باشیم؛ مثلاً وقتی قصد داریم ضریب نفوذ را از 2 به 3 برسانیم باید چه حجم جدیدی از سرمایه را وارد صنعت بیمه کنیم؟ این اصلاً به این معنا نیست که باید یک‌دوم سرمایه‌گذاری موجود را اضافه کنیم؛ بلکه معنایش این است که باید سه برابر سرمایه‌گذاری را اضافه کنیم تا یک درجه بالاتر برویم.
برای اینکه آن جهش در ضریب نفوذ اتفاق بیافتد باید شرکت‌های بیمه فعال شوند و در بسیاری از مسائل، خودشان تصمیم‌گیرنده باشند ما در تصمیمات ریز دخالت می‌کنیم که باید کاهش یابد تمام سعی ما در اصلاح آیین‌نامة 90، کاهش مداخلات بیمه مرکزی در تصمیمات شرکت‌های بیمه است؛ اما نظارت سر جای خود قرار دارد؛ البته در بحث نظارت هوشمند نظارت را دقیق و واقعیت‌ها را به موقع رصد می‌کنیم.
به طور کلی اعتقاد دارم ساختارسازی‌ها و نهادسازی‌های جدید نیاز به ارائه نظرات نو دارند که باید بیش از پیش روی آنها فکر کنیم؛ البته این دولت این مسئله را آغاز و به ما جهت‌دهی کرده است و من از آن استفاده می‌کنم.
* انتقادی که مطرح است اینکه بیمه مرکزی به جای حمایت از حقوق بیمه‌گذاران از شبکه فروش پشتیبانی می‌کند؛ در حالی که شرکت‌های بیمه موظف به پشتیبانی از شبکة فروش خود هستند، اینجاست که آن تداخل معنا می‌یابد.
ما از آنها پشتیبانی نکردیم در واقع در حد و اندازه و شأن و حق آنها نکردیم. معتقدم بیش از 75 درصد فروش صنعت بیمه بر عهدة شبکه فروش است و به عنوان یک مدیر اگر قرار است فروش بیشتری داشته باشم به جایی نگاه می‌کنم که بیشترین تأثیر را بر این حوزه دارد یک نارضایتی کوچک در این قشر فروش من را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
* آنها شبکه فروش شرکت‌های بیمه هستند؛ ولی وقتی معتقد هستید بیمه مرکزی نباید در اجرا وارد شود این یکی از همین حوزه‌هاست. در شرایط فعلی شرکت‌های بیمه عملاً خود را کنار کشیده‌اند؛ چون شبکه فروش طرف خود را بیمه مرکزی می‌داند ضمن اینکه هم اکنون وقتی صحبت از شبکه فروش می‌کنیم نمی‌دانیم دقیقاً چه کسانی یا گروه‌هایی آنها را نمایندگی می‌کنند. برای مثال وقتی می‌گوییم سندیکای بیمه‌گران ساختار و دبیر کل آن را می‌شناسیم؛ اما درباره شبکه فروش چنین نیست و فقدان یک صدای واحد شاید مهمترین چالش شبکه فروش در حال حاضر است.
نهادسازی جدید که دولت در دستور کار دارد این وضعیت را تغییر می‌دهد؛ در واقع شبکة فروش ممکن است هویتی فارغ از شرکت‌های بیمه پیدا کنند در واقع هویت مستقل پیدا می‌کنند تا با شرکت‌های گوناگون همکاری کنند.
* لطفاً در رابطه با ارتباط‌تان با وزارت اقتصاد نیز شفاف‌سازی کنید.
رابطة من با آقای وزیر بسیار خوب است ایشان به من لطف و محبت دارند. کار سختی را در این مقطع ایشان در وزارتخانه و من در صنعت بیمه بر عهده گرفته‌ایم و اهداف خیلی بلندی مطرح می‌کنیم و هدف‌گذاری‌های بالایی داریم و این امر به تعاملات بسیاری نیاز دارد که هر دو در این بخش فعال هستیم و مشکلی از این بابت نداریم؛ ولی کار ما در این دوره بسیار پرچالش است. ایشان بسیار پیگیر موضوعات هستند چند روز پیش در شورای معاونان چند موضوع را پیگیری کردند در واقع ایشان نیز نسبت به صنعت بیمه حساس شده‌اند و این بسیار خوب است. در واقع حساس شدن بالادستی‌ها را چه در دولت و چه در وزارت اقتصاد به فال نیک می‌گیرم؛ چون این امر برای ارتقاء جایگاه صنعت بیمه اهمیت بسیاری دارد. این فضا را فرصت خوبی می‌دانم تا بتوانیم کارهای خوبی انجام دهیم.
* لطفاً صحبت‌های‌تان را جمع‌بندی کنید.
ماه‌های اول نتوانستم خیلی در خدمت رسانه‌ها باشم و از شما عذرخواهی می‌کنم. من رسانه‌گریز نیستم؛ ولی درگیری ما نسبت به مسائل اولویت‌دار به گونه‌ای شد که نتوانستیم دیدار زیادی با رسانه‌ها داشته باشیم؛ ولی سعی می‌کنیم نهاد لازم در بیمه مرکزی ایجاد کنیم تا به سؤالات شما به موقع و سریع‌تر پاسخ داده شود و اجازة غلبة مباحث حاشیه‌ای را ندهیم. از رسانه‌ها و از جمله شما که از رسانه‌های شناخته‌شدة صنعت بیمه هستید و سابقة خوبی در این صنعت دارید خواهش می‌کنم مباحث کلیدی و اصلی را در فضای صنعت مطرح کنید و از تمام صاحب‌نظران، مدیران شرکت‌های بیمه و اصحاب صنعت و اصحاب قدیمی رسانه می‌خواهم موضوعات اصلی و کلیدی را فارغ از افراد مطرح کنند.
موضوعات جدی و راهگشا بسیار داریم که خوب است به آنها بپردازیم؛ از طرفی افراد صاحب‌نظر بسیاری در صنعت بیمه داریم که می‌توانند «ابر اندیشه» را در فضای صنعت بیمه ایجاد کنند تا بتوانیم افکار نو و ایده‌های نو بگیریم و مشکلات‌مان را با روش‌های آسان‌تری حل کنیم.