چالش‌های بهداشت ، درمان و بیمه /محسن مصفا
یکی از مشکلات مهم و بزرگ جامعه ایرانی طی دو دهه اخیر موضوع بهداشت و درمان اقشار مختلف جامعه بوده است. خوشبختانه کشورمان در موضوع بهداشت جامعه، به سبب برنامه‌ریزی‌های مناسب و اجرای به موقع به موفقیت‌های بالایی دست پیدا کرده است که موید این موضوع شاخص‌های آماری آن است، اما از اواسط دهه 1360 خورشیدی به سبب شرایط مختلف هزینه‌ای و بعضا غیرواقعی بودن دستمزدها و عدم تامین یارانه درمانی به بخش خصوصی، متاسفانه سازمان‌های بیمه پایه همکاری‌های خود را بیشتر به بیمارستان‌ها و مراجع خصوصی درمانی محدود کردند. به‌دلیل نیاز جامعه و مخصوصا در بین اقشار پایین و متوسط جامعه به خدمات حمایتی، شرکت‌های بیمه بازرگانی از اوایل دهه 1370 رسما وارد موضوع بیمه‌های سلامت شدند.
موضوع افزایش یا تعدیل تعرفه‌های پزشکی، فرآیندی بوده که حسب ادعای مسوولان وزارت بهداشت و درمان طی مدت حدود شش ماه تحقیق و بررسی صورت پذیرفته است و در این بین کارشناسان ذی‌ربط بسیاری از موارد خدمات بیمه‌گری را فراموش کرده و همچنین شرایط و نرخ‌گذاری در بخش بیمه‌های بازرگانی را در تعدیل تعرفه‌ها نادیده گرفته‌اند و بنابر دلایل زیر اعمال نرخ و تعرفه جدید نه تنها کاهش‌دهنده میزان هزینه‌ها نیست بلکه باعث چند برابر شدن هزینه‌های درمانی در بخش بیمه‌های بازرگانی
خواهد شد.
– یکی از مباحث مهم در تعرفه‌های پزشکی ارائه کتاب جدید برمبنای آخرین ورژن خدمات پزشکی – بیمه‌ای در آمریکا است که سوالاتی مرتبط در این خصوص مطرح می‌شود:
– با یک بازدید ساده بدون ارزیابی فنی واعتبارسنجی در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها ملاحظه می‌شود در اکثر بیمارستان‌ها تختخواب بیماران مربوط به 20 تا 30 سال پیش است واکثر تجهیزات جانبی تخت‌ها یا کار نمی‌کنند یا بسیار قدیمی و فرسوده شده‌اند وبا حداقل استانداردهای جهانی فاصله بسیار زیادی دارند.
در مدرن‌ترین بیمارستان دولتی کشور هنوز از تختخواب‌هایی با کنترل دستی استفاده می‌شود که متاسفانه در بسیاری از موارد چرخ‌دنده‌های آنها کار نمی‌کند و بیماران مجبور به استفاده بیشتر از بالشت‌های موجود در بخش هستند.
– یکی از نکات مهم در محیط بیمارستان‌ها موضوع فضای سبز است که در کلیه کتب مدیریتی پزشکی و معماری بیمارستان‌ها به شدت بر آن تاکید شده است اما قریب به اتفاق بیمارستان‌های کشور و مخصوصا تهران فاقد چنین محیطی است و حتی در بسیاری از موارد بیمارستان‌های فعال در آلوده‌ترین نقاط شهری فعال هستند.
– موضوع بسیار مهم در موقع ارسال صورت هزینه‌های درمانی به مراکز بیمه‌ای، وجود ویزیت‌ها و مشاوره‌های متعدد از سوی پزشکان برای همدیگر است که متاسفانه به شدت رواج دارد.
– عدم استفاده از داروها و تجهیزات پزشکی بر مبنای استانداردهای بین‌المللی در قسمت‌هایی که به دور از چشم بیمار و همراهان ایشان است به وفور یافت می‌شود.
– آیا تاکنون بیماران یا همراهان ایشان توانسته‌اند با مسوولان بیمارستان‌ها یا وزارتخانه ملاقاتی از جنبه انتقاد و پیشنهاد سازنده داشته باشند؟ یا آنکه در صورت انتقاد مورد مواخذه و تقابل پزشکان و دیگر کادر درمانی قرار خواهند گرفت؟
– یکی از نکات بسیار برجسته در بین جامعه پزشکی کشور کثیرالسهم بودن پزشکان در بیمارستان‌های مختلف خصوصی است و این در حالی است که بسیاری از ایشان اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها نیز هستند. در تفسیر این موضوع جای بسی تعجب است که بیماران چگونه ویزیت و تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند و این میسر نمی‌شود مگر انکه از روش‌هایی مثل ویزیت تلفنی، ویزیت کسر دقیقه‌ای و توسط دستیاران و همچنین جراحی توسط کادر دستیاری و رزیدنت‌های ایشان صورت گیرد.
– در صورت تطبیق دو کتاب تعرفه قدیمی(کالیفرنیا) و کتاب جدید، اشکالات مهمی به چشم می‌خورد که به شرح زیر اعلام می‌شود:
الف: علت و چرایی حذف ستون روزهای پیگیری در کتاب جدید. این بدان مفهوم است که موضوع گارانتی خطاهای پزشکی نیز برعهده بیماران و شرکت‌های بیمه گرخواهد بود. به‌عنوان مثال اگر بیماری بعد از یک هفته عمل جراحی اپاندکتومتی دچار چسبیدگی روده گردید هزینه جراحی مجدد برعهده بیمار یا شرکت بیمه‌گر خواهد بود که اساسا این موضوع در تمامی کشورهای پیشرفته جهان منسوخ شده و پزشک موظف است در این خصوص مجددا بیمار را رایگان تحت معالجات لازم قرار دهد.
ب – ارزش نسبی جزء فنی در سیستم جدید خدمات سلامت به چه طریقی از سوی کارشناسان در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی محاسبه می‌شود؟
ج- در قوانین و مقررات جدید خدمات سلامت، به متخصصان بیهوشی مجوز رسمی داده شده است که پوشش و کنترل همزمان دو اتاق عمل را داشته باشند. دلیل یا دلایل این موضوع چیست؟ و اینکه اگر چنین مجوزی صادر شده است بازرسی برای کنترل صحت و سقم این موضوع برعهده کیست و چه کسانی حق مداخله در این امر را دارند؟ آیا جان بیماران آنقدر بی‌ارزش شده است که متخصصان بیهوشی در چند اتاق عمل و در چند بیمارستان توامان می‌توانند اقدام به بیهوشی و احیای بیماران کنند؟ و در صورت فوت بیمار چه کسی جوابگوی موضوع خواهد بود؟
د– اساس و نحوه محاسبه حق‌الزحمه بیهوشی و جراحی برای کودکان و نوزادان بر چه اساس و منطقی است؟ اگر کودکان دارای مشکلات خاص در این موضوع می‌باشند آیا دیگر گروه‌های سنی و مخصوصا افراد بالای 70 سال دارای مشکلات عدیده در این زمینه نیستند؟
در پایان این بخش از نوشته‌های این حقیر، آنچه با قوانین و مقررات و کتاب جدید تعرفه بیمه سلامت روبه‌رو خواهیم شد، بدهکاری و ورشکستگی شرکت‌های بیمه بازرگانی است که آثار و تبعات آن را در یک تا دو سال آینده شاهدش خواهیم بود